Υδρογονάνθρακες και η μάχη του αυτονόητου. Της Θεοδότας Νάντσου

Την περασμένη βδομάδα, σε συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στο υπουργείο περιβάλλοντος με εκπροσώπους του τμήματος προστασίας της φύσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και στην οποία συμμετείχε το WWF Ελλάς, ακούστηκε κάτι αυτονόητο: όλες ανεξαιρέτως οι εργασίες έρευνας και εξόρυξης για πετρέλαιο και φυσικό αέριο θα πρέπει να υποβάλλονται σε εκ των προτέρων εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Όχι μόνο όταν οι εν λόγω εργασίες είναι να πραγματοποιηθούν σε προστατευόμενες περιοχές Natura, αλλά οπουδήποτε. Αυτό άλλωστε είχε απαντήσει και ο ευρωπαίος επίτροπος για το περιβάλλον σε σχετική ερώτηση Έλληνα ευρωβουλευτή, με δεδομένη τη φύση των εργασιών αυτών και τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον.

Τους τελευταίους μήνες, σε σειρά έγγραφων ερωτημάτων του WWF Ελλάς για τα αποτελέσματα περιβαλλοντικών ελέγχων στη μοναδική υπεράκτια ελληνική εγκατάσταση εξόρυξης πετρελαίου στη χώρα, λάβαμε μερικές διόλου αυτονόητες απαντήσεις: καμία υπηρεσία δεν κάνει τους υποχρεωτικούς από την περιβαλλοντική νομοθεσία ετήσιους ελέγχους. Μάλιστα, η ίδια η Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων δηλώνει τα τελευταία δυο χρόνια στην Κομισιόν μηδενικούς ελέγχους στη συγκεκριμένη εγκατάσταση. Επιπλέον, όπως ενημερωθήκαμε, οι περιφερειακές υπηρεσίες δεν έχουν την τελευταία πενταετία διενεργήσει κανέναν περιβαλλοντικό έλεγχο, ενώ από τους επιθεωρητές περιβάλλοντος έγινε μόνο μια επιθεώρηση, το 2016. Από τον μοναδικό αυτόν έλεγχο προέκυψαν ευρήματα και η ελεγχόμενη εταιρεία κλήθηκε σε απολογία, όμως το πόρισμα παραμένει απόρρητο, καθώς εκκρεμεί η διαδικασία σύνταξης της πράξης βεβαίωσης παράβασης. Ανεξάρτητα όμως από αυτό το περιστατικό που προέκυψε από τον έναν και μοναδικό έλεγχο της τελευταίας πενταετίας, κανένας δεν γνωρίζει πραγματικά εάν εκδηλώνονται, για παράδειγμα, μικρής ή μεσαίας κλίμακας διαρροές, από τις οποίες προκαλείται σωρευτική ρύπανση με επιπτώσεις στο περιβάλλον και όχι μόνο.

Δεν είναι αυτονόητο ότι κάθε μέρος κάθε σχεδίου εκμετάλλευσης ορυκτών υδρογονανθράκων πρέπει να περνάει από διαφανή διαδικασία εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων, με εξασφάλιση ανοιχτής δημόσιας διαβούλευσης; Δεν εξυπακούεται ότι κάθε εγκατάσταση εξόρυξης πετρελαίων πρέπει απαραιτήτως να υπόκειται σε συστηματικό έλεγχο περιβαλλοντικής ασφάλειας από τους αρμόδιους ελεγκτικούς μηχανισμούς του κράτους, πριν προβληθεί οποιοσδήποτε  ανυπόστατος κατά τ’ άλλα ισχυρισμός ότι οι εξορύξεις είναι μια ασφαλής δραστηριότητα;

Η μάχη που δίνουμε για να μη γεμίσει με γεωτρύπανα και πλατφόρμες εξόρυξης ορυκτών υδρογονανθράκων η δυτική πλευρά της Ελλάδας, από τα βουνά της Ηπείρου μέχρι τις θάλασσες του Ιονίου και της Νότιας Κρήτης, θα έπρεπε υπό κανονικές συνθήκες να είναι αγώνας για την κλιματική αλλαγή και μόνο. Θα έπρεπε να εστιάζει στο μεγάλο ρυπαντικό φορτίο και το βαρύ κλιματικό αποτύπωμα των υδρογονανθράκων, από την εξόρυξη μέχρι την καύση τους. Αυτή θα έπρεπε να ήταν η μάχη με απώτερο στόχο να κατακτήσουμε για τη χώρα μας ένα καθαρό και περιβαλλοντικά ασφαλές μέλλον. Αντίθετα, τώρα, δίνουμε αγώνα για να διεκδικήσουμε σημαντικά αυτονόητα που κατακτήθηκαν στο παρελθόν και καταστρατηγούνται επανειλημμένως: κεκτημένες νομικές δεσμεύσεις, όπως είναι η διαφάνεια και η δημόσια διαβούλευση, η εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, και ο αυστηρός περιβαλλοντικός έλεγχος, περιβαλλοντικές κατακτήσεις που χάθηκαν μέσα στην παραζάλη των οικονομικών υποσχέσεων.

Η Θεοδότα Νάντσου είναι υπεύθυνη πολιτικής, WWF Ελλάς