Ερευνα-σοκ: Οι χώρες της Μεσογείου που κινδυνεύουν με ερημοποίηση

Αν η άνοδος της θερμοκρασίας εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής ξεπεράσει τον ενάμιση βαθμό Κελσίου, τότε πολλά εδάφη γύρω από τη Μεσόγειο, στη Νότια Ευρώπη, στη Μέση Ανατολή και στη Βόρεια Αφρική, κινδυνεύουν με ξηρασία και ερημοποίηση.

Αυτό είναι το συμπέρασμα νέας γαλλικής επιστημονικής μελέτης. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον παλαιοκλιματολόγο Ζοέλ Γκιγιό του Πανεπιστημίου της Αιξ-Μασσαλίας και του Κολλεγίου της Γαλλίας, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Science», προειδοποιούν ότι στη Μεσόγειο ίσως εμφανισθούν οικοσυστήματα που δεν έχουν υπάρξει εδώ και 10.000 χρόνια. Μεγάλες πόλεις της Μεσογείου μπορεί να βρεθούν να περιβάλλονται από ξηρά εδάφη ή και έρημο έως το τέλος του αιώνα μας.

Ήδη οι θερμοκρασίες στη λεκάνη της Μεσογείου είναι περίπου 1,3 βαθμούς Κελσίου μεγαλύτερες από εκείνες της περιόδου 1880-1920, ενώ την ίδια περίοδο η μέση αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας ήταν μικρότερη, γύρω στους 0,85 βαθμούς Κελσίου. Αυτό δείχνει ότι η Μεσόγειος είναι πιο ευαίσθητη και άρα ευάλωτη στην κλιματική αλλαγή.

Οι Γάλλοι επιστήμονες μελέτησαν δείγματα γύρης από διαδοχικά γεωλογικά ιζήματα του παρελθόντος, βγάζοντας έτσι συμπεράσματα για την πορεία του μεσογειακού κλίματος και των οικοσυστημάτων κατά τα τελευταία 10.000 χρόνια. Στη συνέχεια, χρησιμοποιώντας υπολογιστικά μοντέλα, έκαναν προβλέψεις για την εξέλιξη των οικοσυστημάτων στο μέλλον, με βάση διάφορα σενάρια.

Μόνο αν η θερμοκρασία δεν ανέβει πάνω από 1,5 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, τότε τα μεσογειακά οικοσυστήματα θα συνεχίσουν λίγο-πολύ να έχουν τη γνώριμη εικόνα τους των τελευταίων χσιλιετιών.

Αν όμως η άνοδος της θερμοκρασίας φθάσει και ξεπεράσει τους δύο βαθμούς Κελσίου, τότε ολόκληρες περιοχές, όπως η νότια Ισπανία, μετατρέπονται σε ερήμους, τα όποια δάση φυλλοβόλων δέντρων εξαφανίζονται σταδιακά και μετακινούνται σε πιο ορεινά και βόρεια μέρη, ενώ στη θέση τους, σε ένα μεγάλο μέρος της Μεσογειακής λεκάνης, εμφανίζονται θαμνώδη φυτά.

Οι ερευνητές επισήμαναν ότι αυτές οι αλλαγές στα οικοσυστήματα θα οφείλονται καθαρά στην κλιματική αλλαγή και δεν λαμβάνουν καν υπόψη τους άλλες ανθρωπογενείς επιδράσεις, όπως τις αλλαγές στη χρήση γης, την επέκταση των αστικών περιοχών, την υποβάθμιση του εδάφους κ.ά., που μπορεί να επιδεινώσουν περαιτέρω την καστάταση.

Ο Γκιγιό τόνισε ότι οι κλιματικές συνθήκες έπαιξαν ρόλο στην ανάδυση και στην εξέλιξη πολλών μεγάλων πολιτισμών της Μεσογείου, όπως του αιγυπτιακού, του ελληνικού και του ρωμαϊκού, πράγμα που μπορεί να συμβεί και στο μέλλον. Τόνισε ότι οι σημερινές προσφυγικές ροές, που σήμερα έχουν πολιτικά και οικονομικά αίτια, μελλοντικά μπορεί να ενταθούν λόγω της παρατεταμένης ξηρασίας στα νότια της Μεσογείου.