Οι επιχειρήσεις του ΟΗΕ για τη διατήρηση της ειρήνης χρησιμοποιούν πολύ σπάνια βία για να προστατεύσουν τους πολίτες όταν αυτοί δέχονται επιθέσεις, αναφέρει μια εσωτερική έκθεση του οργανισμού.
Η έκθεση «σημειώνει μια σταθερή τάση των επιχειρήσεων για τη διατήρηση της ειρήνης είναι να μην επεμβαίνουν με τη βία όταν δέχονται επίθεση πολίτες», ακόμη κι όταν το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ έχει δώσει έγκριση για τη χρήση βίας.
Η έκθεση αποδίδει αυτό το φαινόμενο σε πολλές αιτίες, μεταξύ αυτών «η διπλή διοίκηση, από τη μία από τους επικεφαλής των αποστολών και από την άλλη από τις χώρες που προσφέρουν τα στρατεύματά τους», αλλά και οι διαφορές στο εσωτερικό του Συμβουλίου Ασφαλείας όσον αφορά τη σκοπιμότητα ή τους όρους μιας πιο βίαιης επέμβασης.
Επιπλέον, οι αποστολές θεωρούν συχνά ότι δεν διαθέτουν επαρκές προσωπικό ή εξοπλισμό για να έχουν μια πιο δυναμική παρουσία. Οι κυανόκρανοί ανησυχούν παράλληλα για τις πιθανές κυρώσεις εναντίον τους –στρατοδικείο ή ακόμη και προσφυγή στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο— στην περίπτωση που η χρήση βίας κριθεί υπερβολική ή δυσανάλογη.
Η έκθεση, που συντάχθηκε τον Μάρτιο, παρουσιάστηκε αυτή την εβδομάδα στην επιτροπή της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ που είναι αρμόδια για την επίβλεψη του προϋπολογισμού του οργανισμού.
Η έκθεση βασίζεται στην αξιολόγηση οκτώ από τις δέκα αποστολές του ΟΗΕ για τη διατήρηση της ειρήνης που έχουν καθήκον να προστατεύουν τους πολίτες, μεταξύ αυτών η Monusco στην Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, η Minuss στο Νότιο Σουδάν, η Minustah στην Αϊτή και η κοινή αποστολή του ΟΗΕ και της Αφρικανικής Ένωσης στο Νταρφούρ. Δεν περιλαμβάνονται στην αξιολόγηση η πρόσφατη αποστολή στο Μαλί και η μελλοντική στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία.
Οι αποστολές δεν επενέβησαν άμεσα παρά σε έναν περιορισμένο αριθμό περιπτώσεων, επισημαίνει η έκθεση. «Από τα 507 περιστατικά στα οποία εμπλέκονταν πολίτες και τα οποία έχουν καταγραφεί στις εκθέσεις του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ από το 2010 ως το 2013, μόνο στα 101 (δηλαδή στο 20%) υπήρξε άμεση απάντηση από την αποστολή» του ΟΗΕ.
Στις περισσότερες περιπτώσεις οι κυανόκρανοι δεν βρίσκονταν στο σημείο την ώρα της επίθεσης, όμως όταν βρίσκονταν «ουσιαστικά ποτέ δεν έκαναν χρήση βίας», ακόμη και ως έσχατη λύση.
Παρόλα αυτά δεν παρέμειναν άπραγοι και όπως υπογραμμίζεται υποστήριξαν τις τοπικές δυνάμεις ασφαλείας ή προσέφεραν προστασία στους πολίτες, ακόμη και στεγάζοντάς τους στα κτίρια του ΟΗΕ. Εξάλλου οι αποστολές προσπαθούν συνεχώς «να χρησιμοποιούν ειρηνικά μέσα για να εντοπίζουν τις απειλές εναντίον των πολιτών» και να προβλέπουν τις επιθέσεις.
Κληθείς να σχολιάσει την έκθεση, ο επικεφαλής των επιχειρήσεων διατήρησης της ειρήνης Ερβέ Λαντσού κατήγγειλε ότι αυτή «επικεντρώνεται μόνο στην έσχατη λύση, τη χρήση βίας» και δεν λαμβάνει υπόψη της «την πρωταρχική σημασία των πολιτικών λύσεων».
Επίσης, σύμφωνα με τον Λαντσού, η έκθεση «δεν υπογραμμίζει αρκετά τον κεντρικό ρόλο που διαδραματίζουν οι χώρες υποδοχής στην προστασία των πολιτών».
«Οι κυανόκρανοί μπορούν να υποστηρίξουν μια εύθραυστη διαδικασία ειρήνευσης, όμως δεν μπορούν να υποκαταστήσουν τους θεσμούς ενός κράτους», υπογράμμισε.
Τέλος, ο Λαντσού υπενθύμισε ότι το τμήμα του έχει δημιουργήσει «κινητές ομάδες εκπαίδευσης», αρμόδιες για την επί τόπου εκπαίδευση των κυανόκρανων στην προστασία των πολιτών οι οποίες έχουν σταλεί σε πολλές χώρες, όπως η Νιγηρία, το Τσαντ, η Ρουάντα και η Αιθιοπία.
