«Πόσο καιρό θα κάνουν η Ελλάδα ή η Ισπανία να φτάσουν στα προ κρίσης επίπεδα απασχόλησης; Τα 10 χρόνια είναι αισιόδοξη πρόβλεψη. Ίσως περάσει μια ολόκληρη γενιά. Μόνο τότε θα μπορούμε αξιόπιστα να μιλήσουμε για οικονομική ανάκαμψη» αναφέρουν σε άρθρο τους οι Financial Times, το οποίο αναδημοσιεύεται στα ελληνικά από το Εuro2day.gr.
Ευρωπαίοι διπλωμάτες και πωλητές ομολόγων πανηγυρίζουν με τους «δείκτες» βελτίωσης της ψυχολογίας, αλλά τα ουσιώδη βαρόμετρα παραμένουν τραγικά, σημειώνουν οι FT σημειώνοντας: «Κάποια από τα πρόσφατα στοιχεία, υποδεικνύουν ότι η οικονομία της ευρωζώνης σύντομα θα υπερθερμανθεί. Ο δείκτης ΡΜΙ Markit της ευρωζώνης ανήλθε σε υψηλό 35 μηνών αυτό τον μήνα. Ο δείκτης επιχειρηματικού κλίματος Ifo της Γερμανίας έχει ανέβει τον μισό δρόμο μέχρι το προηγούμενο κυκλικό υψηλό του, ένα επίπεδο που μπορεί να πιάσει φέτος, με τις τρέχουσες τάσεις. Σε κάθε περίπτωση, αν πιστεύετε ότι αυτοί οι δείκτες, σηματοδοτούν μια δυναμική και ευρεία ανάκαμψη της οικονομίας, κάνετε τεράστιο λάθος.
Αν παρακολουθήσουμε όσα έχουν δείξει αυτοί οι δείκτες στο παρελθόν, παρατηρούμε ότι υπάρχει ένα μοτίβο. Μοιάζουν με ωοειδείς καμπύλες, με λίγες αιχμηρές γωνίες. Ότι ανεβαίνει, κατεβαίνει και τώρα ανεβαίνει πάλι. Δεν υπάρχει καμία μόνιμη μεταβολή. Το μόνο που φαίνεται είναι οι συνηθισμένοι κύκλοι –ορισμένοι μεγαλύτεροι, ορισμένοι μικρότεροι. Η κρίση της ευρωζώνης ήταν απλώς μια πτωτική βουτιά, έστω και ελαφρώς μεγαλύτερη από τις συνήθεις. Τώρα η βελόνα δείχνει προς την αντίθετη κατεύθυνση.
Τι μας δείχνουν, οπότε, αυτά τα δεδομένα; Δεν είναι εντελώς άχρηστα. Προσφέρουν έναν χρήσιμο δείκτη για την οικονομική θέση της ευρωζώνης στον επιχειρηματικό κύκλο. Μας λένε ότι η ευρωζώνη –ή στην περίπτωση της Γερμανίας ο δείκτης Ifo – βρίσκεται σε ένα ελαφρώς προχωρημένο στάδιο της κυκλικής ανάκαμψης. Αυτό όμως το γνωρίζαμε.
Αν συνδυαστούν αυτοί οι δείκτες με άλλα κυκλικά δεδομένα, όπως η βιομηχανική παραγωγή και οι λιανικές πωλήσεις, τα πράγματα δείχνουν ότι η ανάκαμψη προχωράει ακριβώς όπως λένε οι επίσημοι φορείς ότι προχωρά. Βεβαίως, είναι πολύ καλύτερο να ξεπερνάς τις προβλέψεις, παρά να υπολείπεσαι. Αλλά και πάλι, οι προβλέψεις από μόνες τους ήταν πολύ δυσοίωνες.
Τεχνικώς, οι δείκτες εμπιστοσύνης είναι βαρόμετρα τάσης. Οι δείκτες που βλέπουμε, μας δίνουν μια ένδειξη για το τι συμβαίνει τώρα, δεν επηρεάζονται από το τι συνέβαινε πριν. Σου λένε το πόσο γρήγορα βελτιώνονται τα πράγματα. Σε αντίθεση με τα «στατικά» βαρόμετρα, δεν συνυπολογίζουν το πόσο άσχημη είναι η κατάσταση. Τα βαρόμετρα «τάσης» καθορίζουν το πώς νοιώθουν οι επενδυτές. Τα στατικά μέτρα καθορίζουν το πώς νοιώθει ο κόσμος.
Τα στατικά βαρόμετρα δεν ανταποκρίνονται όμως πάντα στο πώς νοιώθει ο κόσμος οποιαδήποτε στιγμή. Και αυτά τα βαρόμετρα δείχνουν μια πολύ διαφορετική κατάσταση: Η ανεργία στην ευρωζώνη είναι 11,9% σε σύγκριση με 6,7% στις ΗΠΑ. Το ΑΕΠ βρίσκεται σχεδόν 9% χαμηλότερα κάτω από εκεί που θα βρισκόταν, αν συνεχιζόταν αδιάσπαστη η τάση του 1999-2007. Ο καθαρός σχηματισμός σταθερού κεφαλαίου κινείται 25% χαμηλότερα από όσο αναμενόταν και η βιομηχανική παραγωγή κινείται 16% χαμηλότερα από την μακροχρόνια τάση, με βάση τους υπολογισμούς μου πάνω στα στοιχεία της Eurostat. Ακόμη κι αν η ψυχολογία είχε ομαλοποιηθεί, η οικονομία σίγουρα δεν έχει ομαλοποιηθεί».
«Αυτό που βιώνουμε στην ευρωζώνη, δεν είναι μια τυπική ύφεση. Πολλές χώρες υποφέρουν από κρίσεις αξιόχρεου, ορισμένες στον ιδιωτικό τομέα, ορισμένες στον δημόσιο, ορισμένες και στα δύο. Το τραπεζικό σύστημα παραμένει "βυθισμένο" σε πολλά τμήματά του. Οι αγορές εργασίας είναι διαλυμένες στις περιφερειακές οικονομίες» αναφέρουν μεταξύ άλλων οι Financial Times καταλήγοντας στο συμπέρασμα πως «για να αποκατασταθεί η απασχόληση στην Ελλάδα ή στην Ισπανία θα περάσουν από 10 χρόνια μέχρι μία ολόκληρη γενιά».
