Το 2013, αλλά και συνολικά η τριετία 2011-2013, αποτέλεσε σημείο καμπής για τη διαμόρφωση του καταναλωτικού προφίλ του Έλληνα. Η σημαντική μείωση των εισοδημάτων, σε συνδυασμό με την αύξηση της ανεργίας, την αβεβαιότητα για το μέλλον και την παρατεταμένη διάρκεια της ύφεσης, συντέλεσαν στη διαφοροποίησή του, η οποία θα είναι έντονα εμφανής και τις επόμενες δύο δεκαετίες.
Τα στοιχεία για τις αγοραστικές συνήθειες των Ελλήνων καταναλωτών εν μέσω κρίσης προκύπτουν από πρόσφατη πανελλήνια έρευνα του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ), σε δείγμα απο 2.000 καταναλωτές από όλη την Ελλάδα.
Σε ότι αφορά συγκεκριμένα στο 2013, μπορούμε να συνοψίσουμε τα βασικά ευρήματα στα εξής:
Οι Έλληνες καταναλωτές κάνουν «έξυπνες αγορές» Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι Έλληνες, στην προσπάθειά τους να εξοικονομήσουν χρήματα, έχουν μπει στη διαδικασία εντατικότερης αναζήτησης προϊόντων και σύγκρισης τιμών, μια δυνατότητα που παρέχουν κυρίως τα σούπερ μάρκετ στην Ελλάδα. Οι καταναλωτές πλέον συγκρίνουν όχι μόνο τιμές ανάμεσα σε διαφορετικά προϊόντα, αλλά και ανάμεσα σε διαφορετικά καταστήματα και σημεία πώλησης, προκειμένου να εξοικονομήσουν χρήματα.
Χαρακτηριστικό είναι ότι 8 στους 10 δηλώνουν ότι επισκέπτονται περισσότερα από ένα καταστήματα σούπερ μάρκετ σε σχέση με την περίοδο πριν την κρίση, προκειμένου να συγκρίνουν και να επιτύχουν καλύτερες τιμές και προσφορές. Παράλληλα, 6 στους 10 καταναλωτές δηλώνουν ότι συγκρίνουν περισσότερο τις τιμές ανάμεσα σε διαφορετικά προϊόντα σε σχέση με πριν την κρίση. Οι καταναλωτές φαίνεται πως γίνονται πιο προσεκτικοί και πιο κριτικοί σε σχέση με το παρελθόν. Επιπλέον, συνολικά σύμφωνα με τα αποτελέσματα τις έρευνας:
Το 82% των καταναλωτών επιλέγει περισσότερες προσφορές
To 77% των καταναλωτών αγοράζει περισσότερο ελληνικά προϊόντα
Το 74% των καταναλωτών χρησιμοποιεί περισσότερο λίστα αγορών
Το 71% των καταναλωτών αγοράζει μόνο τα απαραίτητα
To 70% των καταναλωτών αγοράζει γενικά φτηνότερα προϊόντα
Το 67% των καταναλωτών αγοράζει οικονομικές συσκευασίες
Το 65% των καταναλωτών αλλάζει «μάρκα»
Το 62% των καταναλωτών αγοράζει περισσότερο private label
Το 58% των καταναλωτών ψάχνει προσφορές σε φυλλάδια/internet
Ιδιαίτερα αξιοσημείωτο είναι ότι 8 στους 10 καταναλωτές αγοράζουν περισσότερα προϊόντα σε προσφορά σε σχέση με πριν την κρίση, ενώ 7 στους 10 δηλώνουν ότι θα διατηρήσουν αυτή τη συνήθεια και αφού ξεπεραστεί η οικονομική κρίση.
Χαρακτηριστικό είναι ότι μόλις 1 στους 10 καταναλωτές δηλώνει ότι δεν έχει διαφοροποιήσει τις καταναλωτικές του συνήθειες τα τελευταία χρόνια, αλλά και πάλι στο σύνολό τους δηλώνουν αβέβαιοι σχετικά με το αν θα διατηρήσουν τη στάση αυτή τα επόμενα χρόνια. Στον αντίποδα, οι καταναλωτές που καταναλώνουν ενέργεια και κάνουν «έξυπνες» αγορές με στόχο να διατηρήσουν το επίπεδο διαβίωσης τους όπως στο παρελθόν, αποτελούν πλέον το 30% του αγοραστικού κοινού.
Στροφή προς τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας
Υπάρχει μια σαφής αυξητική τάση καθιέρωσης της κατηγορίας των private label στις επιλογές του καταναλωτή. Το 2012 ήταν άλλωστε η πρώτη χρονιά που, σύμφωνα με στοιχεία της ICAP, το 100% των καταναλωτών αγόρασαν τουλάχιστον ένα προϊόν ιδιωτικής ετικέτας, κάτι που συνεχίστηκε και το 2013. Τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, αποτελούν μία πιο οικονομική λύση. Η εξέλιξη αυτή είναι αποτέλεσμα του ότι οι καταναλωτές έχουν γίνει αρκετά πιο ευαίσθητοι στην τιμή του προϊόντος και έχει αυξηθεί η κινητικότητα ανάμεσα σε παρεμφερή προϊόντα. Χαρακτηριστικό είναι ότι οι 2 στους 3 καταναλωτές δηλώνουν ότι τον τελευταίο χρόνο, προκειμένου να εξοικονομήσουν χρήματα, προβαίνουν σε αλλαγές μάρκας/επωνυμίας. Αυτή η «εξασθένηση» της πιστότητας της μάρκας είναι επίσης ένας από τους λόγους που τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας παρουσιάζουν σημαντική αύξηση ζήτησης.
