Το ελαιόλαδο, τα ψάρια και τα βιολογικά τρόφιμα είναι τα προϊόντα που διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο διάπραξης απάτης σε βάρος των καταναλωτών, όπως τονίζεται σε σχετικό σχέδιο ψηφίσματος του Ευρωκοινοβουλίου με στόχο την αντιμετώπιση των σκανδάλων στην εφοδιαστική αλυσίδα τροφίμων.
Σύμφωνα με την εισηγητική έκθεση της ευρωβουλευτού Esther de Lange, την δεκάδα των προϊόντων που διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο να αποτελέσουν αντικείμενο απάτης στον τομέα των τροφίμων συμπληρώνουν: το γάλα, τα δημητριακά, το μέλι και το σιρόπι σφενδάμου, ο καφές και το τσάι, τα καρυκεύματα (όπως ζαφορά και σκόνη τσίλι), το κρασί και ορισμένοι χυμοί φρούτων.
Οι παράγοντες που συμβάλλουν στην απάτη
Σύμφωνα με την έκθεση, ο κίνδυνος απάτης είναι υψηλότερος όταν ο κίνδυνος εντοπισμού της είναι περιορισμένος και το πιθανό οικονομικό κέρδος είναι μεγάλο. Επίσης, εντοπίζονται και οι εξής παράγοντες:
-Ο σύνθετος και διασυνοριακός χαρακτήρας της αλυσίδας τροφίμων, σε συνδυασμό με την κυρίαρχη εστίαση στην ασφάλεια των τροφίμων και τον εθνικό χαρακτήρα των ελέγχων και της επιβολής του νόμου αναφέρονται συχνά ως παράγοντες που μειώνουν τον εντοπισμό των περιπτώσεων απάτης χαμηλού κινδύνου στον τομέα των τροφίμων.
-Το οικονομικό κέρδος της απάτης ενισχύεται περαιτέρω από το συχνά αναποτελεσματικό καθεστώς κυρώσεων: σχετικά χαμηλές σε κόστος κυρώσεις και μεγάλες διαφορές μεταξύ των κρατών μελών.
Άλλοι παράγοντες που συμβάλλουν στην απάτη στον τομέα των τροφίμων περιλαμβάνουν την τρέχουσα οικονομική κρίση, τα μέτρα λιτότητας που επηρεάζουν τις υπηρεσίες ελέγχου, και την πίεση που ασκείται από τον τομέα του λιανικού εμπορίου και από άλλα μέρη για την ολοένα φθηνότερη παραγωγή τροφίμων. Επιπλέον, θα πρέπει να εξεταστεί ο ρόλος των εμπόρων και το νομοθετικό πλαίσιο που ισχύει για τις πωλήσεις μεταξύ επιχειρήσεων. Τέλος, η απόδειξη ότι εγκληματικές οργανώσεις συμμετέχουν όλο και περισσότερο στην απάτη στον τομέα των τροφίμων προκαλεί έντονη ανησυχία.
Οι προτάσεις των ευρωβουλευτών
Οι πρόσφατες περιπτώσεις απάτης στον τομέα των τροφίμων, συμπεριλαμβανομένης της πώλησης κρέατος αλόγου ως βοδινού, φανερώνουν την ανάγκη να επανεξετάσει η ΕΕ τη λειτουργία της αλυσίδας των τροφίμων, να εντείνει τους ελέγχους και να επικαιροποιήσει τους κανόνες που διέπουν τη σήμανση των τροφίμων.
Τα μέλη του Ευρωκοινοβουλίου ζητούν να εναρμονιστεί ο ορισμός της απάτης στον τομέα των τροφίμων σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Καλούν επίσης την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ενισχύσει το ρόλο του Γραφείου Τροφίμων και Κτηνιατρικών Θεμάτων, που διενεργεί τους σχετικούς ελέγχους.
Προτείνουν να δημιουργηθεί ένα ευρωπαϊκό δίκτυο για την καταπολέμηση της απάτης στον τομέα των τροφίμων και να γίνονται συστηματικά έλεγχοι DNA για την αποφυγή της απάτης ως προς τα είδη των κρεάτων.
Οι ευρωβουλευτές συνιστούν στα κράτη μέλη να επιβάλλουν κυρώσεις στις περιπτώσεις απάτης στον τομέα των τροφίμων - κυρώσεις που θα είναι τουλάχιστον διπλάσιες του εκτιμώμενου οικονομικού οφέλους που απορρέει από την εκάστοτε απάτη. Θα πρέπει επίσης να επιβάλλονται ποινικές κυρώσεις στις περιπτώσεις απάτης που εγκυμονούν κινδύνους για τη δημόσια υγεία.
Τις παραπάνω θέσεις υποστήριξαν οι ευρωβουλευτές με το ψήφισμα μη δεσμευτικού χαρακτήρα που συζητήθηκε την Δευτέρα 13 Ιανουαρίου στην ολομέλεια και θα τεθεί σε ψηφοφορία σήμερα.
