Εγχειρίδιον Σωστής Συμπεριφοράς Βουλευτών

Στη θέσπιση εγχειριδίου με κανόνες σωστής συμπεριφοράς βουλευτών εντός και εκτός της  Βουλής προσανατολίζεται το κοινοβούλιο με τη σύνταξη ενός Κώδικα Δεοντολογίας .

Το θέμα συζητήθηκε για πρώτη φορά χθες από τα μέλη της επιτροπής Δεοντολογίας της Βουλής με τη συνδρομή του γενικού γραμματέα Διαφάνειας Γιώργου Σούρλα ο οποίος και κατέθεσε τη δική του πρόταση με τίτλο «Κοινοβουλευτικός Κώδικας Ηθικής και Δεοντολογίας».

Το  προηγούμενο διάστημα ο πρόεδρος της επιτροπής Χρήστος Μαρκογιαννάκης είχε επικοινωνία με τον συντονιστή κατά της Διαφθοράς Ιωάννη Τέντε επί του θέματος, ενώ η Μαρία Ρεπούση ανέλαβε να παρουσιάσει τους βασικούς κανόνες που ισχύουν σε άλλα Κοινοβούλια.

Στόχος  της επιτροπής είναι να δημιουργηθεί ένα  πλαίσιο λειτουργίας των πολιτικών με κανόνες διαφάνειας που θα καθορίζουν την εξωκοινοβουλευτική τους κυρίως συμπεριφορά, προκειμένου να μην τραυματίζεται ο Θεσμός.

Μεταξύ των «απαγορευμένων» πράξεων θα περιλαμβάνεται η άσκηση κάθε μορφής βίας, η δωροληψία και ενδεχομένως η γενικότερη λειτουργία που μπορεί να προσβάλει ή σκανδαλίσει την κοινή γνώμη όπως να «δανείζεται» γιοτ επιχειρηματία για να κάνει τις διακοπές του, να χυδαιολογεί ή να ντύνεται απρεπώς.

Βασική αιτία που ανάγκασε το προεδρείο της Βουλής να ξεκινήσει τη διαδικασία για τη δημιουργία ενός Κανονισμού ορθής συμπεριφοράς αποτέλεσαν τα πρόσφατα περιστατικά βίας με πρωταγωνιστές τους βουλευτές της Χρυσής Αυγής που ανέτρεψαν την επικρατούσα πολιτική κουλτούρα σύμφωνα με την οποία η συμπεριφορά των βουλευτών καθορίζεται από άγραφους κανόνες ηθικής.

Επιπροσθέτως, το προεδρείο έχει προβληματιστεί έντονα και από τα νεοεισερχόμενα φαινόμενα στην πολιτική ζωή της χώρας, όπως οι καθημερινές προσβλητικές για το πολιτικό ήθος εικόνες με μέλη του εθνικού κοινοβουλίου να χρησιμοποιούν αγοραίες ή χυδαίες εκφράσεις στα τηλεοπτικά πάνελ αλλά και οι ακραίοι τρόποι με τους οποίους ορισμένοι βουλευτές επιλέγουν να συμμετάσχουν σε διάφορες διαμαρτυρίες πολιτών.

Πέραν όμως αυτών, στόχος του προεδρείου είναι να θέσει για πρώτη φορά κανόνες για την αντιμετώπιση της διαφθοράς, είτε μικρής -με τη μορφή δώρων- είτε μεγαλύτερης -με τη μορφή μίζας.

Βασικές κατευθύνσεις - αντικοινοβουλευτικές συμπεριφορές

Να σημειωθεί ότι η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης με ψήφισμα του 2012 κάλεσε όλα τα κράτη - μέλη, άρα και την Ελλάδα, να υιοθετήσουν και να θέσουν άμεσα σε εφαρμογή το δικό της Κώδικα Δεοντολογίας και να συνεργάζονται στενά με την Επιτροπή Πάταξης της Διαφθοράς (GRECO). 

Υπό αυτά τα δεδομένα το ελληνικό εγχειρίδιο θα είναι μια σύνθεση του παραπάνω κώδικα και ενδεχομένως του αντίστοιχου Γαλλικού. Πάντως πρέπει να σημειωθεί ότι πιθανότατα το «δια ταύτα» του εγχειριδίου θα περιορίζεται σε απλές συστάσεις προς τους «άτακτους» βουλευτές και θα εφαρμόζει κυρώσεις μόνο για ακραίες συμπεριφορές. Μεταξύ τον προτάσεων που κατέθεσε η κυρία Ρεπούση περιλαμβάνονται: η δημόσια απολογία του βουλευτή στον Πρόεδρο της Βουλής ή στον Τύπο, η περικοπή βουλευτικής αποζημίωσης κ.ά.

Ειδικότερα, οι κατευθυντήριες αρχές θα σημειώνουν πως οι βουλευτές κατά την άσκηση των καθηκόντων τους: «α) ακολουθούν και σέβονται τις ακόλουθες γενικές αρχές δεοντολογίας: ανιδιοτέλεια, ακεραιότητα, διαφάνεια, επιμέλεια, τιμιότητα, υπευθυνότητα και σεβασμός για το κύρος του Κοινοβουλίου, β) ενεργούν αποκλειστικά υπέρ του δημόσιου συμφέροντος και δεν λαμβάνουν ούτε επιδιώκουν να λάβουν άμεσα ή έμμεσα οικονομικά οφέλη ή άλλη αμοιβή». Θα καθορίζει δηλαδή πως ο κεντρικός άξονας των δραστηριοτήτων των βουλευτών, σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, θα πρέπει να είναι η προστασία του δημοσίου συμφέροντος. Στις βασικές τους υποχρεώσεις θα περιλαμβάνονται:

- Η αποφυγή ακραίων συμπεριφορών, βίας και γενικότερα τρόπων που προσβάλουν τον κοινοβουλευτισμό.

- Η μη αποδοχή «δώρων» ή παρόμοιων παροχών αξίας μεγαλύτερης ενός ορισμένου ποσού. Ο βουλευτής θα μπορεί να λαμβάνει δώρα μόνο βάσει των κανόνων αβροφροσύνης όταν εκπροσωπεί το Κοινοβούλιο, όμως και σε αυτή την περίπτωση θα υποχρεούται να το δηλώνει σε αρμόδια υπηρεσία και να το παραδίδει στο Κοινοβούλιο.

- Η αποφυγή επηρεασμού από «ομάδες συμφερόντων».

- Η μη αποδοχή ή λήψη οποιασδήποτε οικονομικής ή άλλης αμοιβής, ως αντάλλαγμα για το έργο τους, πέραν από τις αποδοχές και τις αποζημιώσεις που καταβάλλονται από το θεσμικό όργανο.

- Απαγορεύεται αυστηρά η αποδοχή χρηματικών ποσών ως αντάλλαγμα για την υποστήριξη ορισμένων κειμένων ή τροπολογιών ή για την άσκηση επιρροής σε όργανα του Κοινοβουλίου.

- Η μη αποδοχή φιλοξενίας από επιχειρηματικά συμφέροντα.

Οι τιμωρίες

Οι κυρώσεις κατά των βουλευτών που θα παραβιάσουν τον Κώδικα θα αποτελέσουν προφανώς και το βασικό θέμα συζήτησης μεταξύ του Προέδρου και των υπόλοιπων κομμάτων.

Μεταξύ των εισηγήσεων πάντως θα περιληφθούν και προτάσεις για την αυστηρότατη αντιμετώπιση ακραίων συμπεριφορών όπως:

- Αναστολή καταβολής της βουλευτικής αποζημίωσης ή άλλων επιδομάτων ή προνομίων (επίδομα οργάνωσης γραφείου, κίνησης, παροχή αυτοκινήτου κ.ά.).

- Προσωρινή απαγόρευση συμμετοχής σε Ολομέλεια (χωρίς απώλεια δικαιώματος ψήφου) ή σε κοινοβουλευτικές επιτροπές.

- Αναστολή ή αφαίρεση ενός ή περισσοτέρων από τα αξιώματα που κατέχει ο βουλευτής στο Κοινοβούλιο.

Το βασικό λόγο βέβαια πάντα θα τον έχει η  κοινοβουλευτική Επιτροπή Δεοντολογίας η οποία μέσω του Κώδικα θα αποκτήσει πλέον ουσιαστικό και παρεμβατικό ρόλο.