Μόλις πριν από λίγους μήνες, η πιθανότητα επιβολής ελέγχου στην κίνηση κεφαλαίων στην Ελλάδα έμοιαζε κάτι πολύ μακρινό. Όμως, με την έλλειψη ρευστότητας για την κάλυψη των αναγκών και τη νευρικότητα των καταθετών, η συζήτηση για την επιβολή τέτοιου έκτακτου μέτρου διαδίδεται ταχύτατα, ενώ οι αναλυτές προειδοποιούν την Αθήνα ότι μπορεί σύντομα να αναγκαστεί να το επιβάλλει, αναφέρουν σε άρθρο τους οι Financial Times.
«Απέχουμε μόλις τέσσερις έως έξι εβδομάδες από την ενδεχόμενη επιβολή ελέγχου στην κίνηση κεφαλαίων» δήλωσε στους FT ο γερμανός οικονομολόγος Ντάνιελ Γκρος, διευθυντής του Κέντρου Ευρωπαϊκών Πολιτικών Μελετών.
Όμως, η επιβολή ελέγχου στην κίνηση κεφαλαίων δεν είναι απλή υπόθεση, από τη στιγμή που οι ευρωπαϊκές συνθήκες εκθειάζουν την ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίων -μαζί με την εργασία, τα αγαθά και τις υπηρεσίες- ως έναν από τους τέσσερις πυλώνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η απόφαση για την επιβολή τέτοιου μέτρου είναι καθαρά ελληνική, της κυβέρνησης, κι όχι των πιστωτών, που σημαίνει ότι, αν λαμβανόταν, θα την έφερνε αντιμέτωπη με τη λαϊκή δυσαρέσκεια.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα των FT, το πιο κοντινό στην Ελλάδα παράδειγμα επιβολής ελέγχου στην κίνηση κεφαλαίων είναι το κυπριακό, απόφαση που ελήφθη στις αρχές του 2013.
«Η βασική πρόκληση, δηλαδή ο περιορισμός στην εκροή καταθέσεων, φαίνεται αρκετά παρόμοια και στις δύο περιπτώσεις» ανέφερε ο Φρανσουά Καμπώ, οικονομολόγος της Barclays. «Είναι πιθανό, ως εκ τούτου, ότι οι περιορισμοί στην Ελλάδα θα μοιάζουν με εκείνους στην Κύπρο».
Υπό την πίεση των Βρυξελλών, η Λευκωσία συμφώνησε σε μέτρα για την αναμόρφωση του τραπεζικού της συστήματος και στο bail in σε αντάλλαγμα για το δάνειο των 10 δισ. ευρώ.
Το τίμημα ήταν βαρύ για τους απλούς πολίτες: οι κυπριακές τράπεζες ήταν κλειστές για σχεδόν δύο εβδομάδες. Όταν ξανάνοιξαν, υπήρξαν σκληροί περιορισμοί στις εγχώριες και εξωτερικές πληρωμές, συμπεριλαμβανομένου και του ορίου στις αναλήψεις μετρητών ύψους 300 ευρώ την ημέρα, του ορίου των 5.000 ευρώ για πληρωμές με πιστωτική κάρτα στο εξωτερικό και την απαίτηση άδειας από την κεντρική τράπεζα για κάθε μεταφορά άνω των 5.000 ευρώ.
Το κυπριακό παράδειγμα εξήρε πριν από λίγο καιρό και ο Γερούν Ντάισελμπλουμ.
Όμως, δεν είναι όλοι πεπεισμένοι ότι η «κυπριακή λύση» μπορεί να εφαρμοστεί με τα ίδια αποτελέσματα στην Ελλάδα. Γιατί στην Κύπρο, ο έλεγχος κεφαλαίων ήταν μέρος ενός ευρύτερου προγράμματος διάσωσης, που συμφωνήθηκε με τους πιστωτές για τη διάσωση των τραπεζών και την επανεκκίνηση της οικονομίας. Στην Ελλάδα τέτοια συμφωνία μέχρι τώρα δεν υπάρχει.
Ορισμένοι άλλοι οικονομολόγοι πιστεύουν ότι καταλληλότερο παράδειγμα για την ελληνική περίπτωση είναι η εμπειρία της Αργεντινής του 2001.
Η αργεντίνικη κρίση ξεκίνησε στα τέλη του 2001, όταν οι καταθέτες άρχισαν να αποσύρουν τα χρήματά τους από τις τράπεζες και να τα μετατρέπουν σε δολάρια, φοβούμενοι ότι θα διακοπτόταν η διασύνδεση του νομίσματος με το δολάριο.
Για να σταματήσουν το bank run, οι Αρχές του Μπουένος Άιρες επέβαλαν αρχικά περιορισμένα μέτρα, που περιλάμβαναν περιορισμό αναλήψεων από λογαριασμούς σε δολάρια.
Σύντομα φάνηκε πως τα μέτρα αυτά δεν ήταν αρκετά και η κυβέρνηση προχώρησε ακόμη παραπέρα: στο «πάγωμα» μακροπρόθεσμων καταθέσεων και στην υποχρεωτική μετατροπή τους σε ομόλογα σε πέσος.
Ακόμα και τότε, η αργεντίνικη κυβέρνηση δεν ήταν σε θέση να αποτρέψει μια απότομη υποτίμηση του νομίσματος.
Μια άλλη ανησυχία για την ελληνική κυβέρνηση είναι και η ικανότητα να επιβάλει σωστά και να παρακολουθήσει τα capital controls, αναφέρουν οι FT.
«Για να δουλέψουν τα capital controls, πρέπει να δημιουργηθεί ένα αυστηρό σύστημα παρακολούθησης και εφαρμογής» δήλωσε ο Φρέντρικ Μαρ Μπάλντουρσον από το Πανεπιστήμιο του Ρέικιαβικ. «Αν υπάρχει διαφθορά, οι έλεγχοι απλά δεν λειτουργούν» συμπλήρωσε ο ίδιος.
Ακόμη κι αν όλα πάνε καλά, δεν υπάρχει εγγύηση ότι τα capital controls θα αρθούν σύντομα.
«Είναι πιο εύκολο να τους επιβάλεις παρά να τους άρεις» είπε ο Μπάλντουρσον στους FT.
«Η κυβέρνηση πρέπει να πείσει τους καταθέτες ότι μπορούν να φέρουν πίσω τα χρήματά τους στις τράπεζες, όπως και ότι δεν θα επιβληθεί ξανά έλεγχος. Αλλά η αξιοπιστία μπορεί να χαθεί πολύ γρήγορα και να πάρει πολύ χρόνο για να ανακτηθεί» κατέληξε.
Πηγή: in.gr
