Την εγκύκλιο για τον υπολογισμό ασφαλιστικών εισφορών αυτοαπασχολούμενων κλάδου κύριας ασφάλισης αγροτών (ΟΓΑ), από την 1η Ιανουαρίου 2017, εξέδωσε ο Ενιαίος Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ).
Συγκεκριμένα, από 01/01/2017, επέρχονται αλλαγές στον τρόπο υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών των προσώπων που υπάγονται, βάσει γενικών, ειδικών ή καταστατικών διατάξεων ΟΓΑ, όπως αυτές ίσχυαν έως την έναρξη ισχύος του νόμου, στον κλάδο κύριας ασφάλισης αγροτών.Με το νέο θεσμικό πλαίσιο καταργείται το υφιστάμενο σύστημα ασφαλιστικών κατηγοριών και ορίζεται το πραγματικό εισόδημα από την άσκηση αγροτικής ή κάθε άλλης επαγγελματικής δραστηριότητας που υπάγεται στην ασφάλιση του ΟΓΑ, κατά το προηγούμενο οικονομικό έτος, ως βάση υπολογισμού της εισφοράς.
Πεδίο εφαρμογής
Ως μη μισθωτοί ασφαλισμένοι αυτοαπασχολούμενοι που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των διατάξεων, νοούνται:
α. Οι αγρότες, κτηνοτρόφοι, πτηνοτρόφοι, μελισσοκόμοι και αλιείς.
β. Οι κατά κύριο επάγγελμα, τουλάχιστον για μία πενταετία, αγρότες, όπως ορίζονται από το μητρώο αγροτών, καθώς και τα φυσικά πρόσωπα που εντάσσονται σε επιδοτούμενα προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης νέων γεωργών που εγκαθιστούν φωτοβολταϊκά συστήματα, ισχύος μέχρι 100 kw.
γ. Οι αυτοαπασχολούμενοι στην αγροτική οικονομία που εντάσσονται σε επενδυτικά προγράμματα και χρηματοδοτούνται ή συγχρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
δ. Οι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες και αγρότισσες που είναι παράλληλα και μέλη αγροτικών συνεταιρισμών.
ε. Επαγγελματίες, βιοτέχνες και έμποροι, οι οποίοι, βάσει πληθυσμιακών ή εισοδηματικών κριτηρίων, υπάγονται στην ασφάλιση του ΟΓΑ.
στ. Ο/η σύζυγος και τα ενήλικα τέκνα οικογένειας σε περίπτωση οικογενειακής αγροτικής εκμετάλλευσης.
ζ. Οι μοναχοί που ασχολούνται σε αγροτικές επιχειρήσεις οι οποίοι έχουν υπαχθεί ή θα υπαχθούν προαιρετικά στην ασφάλιση.
η. Τα πρόσωπα που εμπίπτουν στο Κοινοτικό Καθεστώς περί ενθάρρυνσης της παύσης γεωργικών δραστηριοτήτων (Κανονισμός ΕΟΚ αρθρ. 1096/88). Ειδικότερα, αγρότες και οι σύζυγοί τους, οι οποίοι, μετά την παύση της γεωργικής δραστηριότητας, λογίζονται ως ενεργοί αγρότες όσον αφορά τα ασφαλιστικά τους δικαιώματα και την ιατροφαρμακευτική τους περίθαλψη.
θ. Τα πρόσωπα που έχουν υπαχθεί στην ασφάλιση του ΟΓΑ, μέχρι 31/12/2016 ή θα υπαχθούν, μετά την ημερομηνία αυτή, σύμφωνα με τις γενικές ή ειδικές καταστατικές του διατάξεις.
Βάση υπολογισμού εισφορών
1. Ημερομηνία έναρξης ισχύος των νέων διατάξεων είναι η 01/01/2017. Από την ημερομηνία αυτή και για κάθε επόμενο έτος, ως βάση υπολογισμού των εισφορών καθορίζεται το Καθαρό Φορολογητέο Αποτέλεσμα (ΚΦΑ) από την άσκηση αγροτικής ή κάθε άλλης δραστηριότητας υπαγόμενης στην ασφάλιση του ΟΓΑ κατά το προηγούμενο φορολογικό έτος.
2. Θεσπίζεται κατώτατη και ανώτατη μηνιαία βάση υπολογισμού εισφορών, δηλαδή το κατώτερο και το ανώτερο μηνιαίο ποσό εισοδήματος επί του οποίου υπολογίζονται εισφορές.
Ως κατώτατη μηνιαία βάση ορίζεται το ποσό που αντιστοιχεί στο 70% του κατώτατου βασικού μισθού άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών, το οποίο ανέρχεται σήμερα σε 586,08 * 70% =410,26 ευρώ (ετήσιο 410,26*12 = 4.923,12 ευρώ).
Ως ανώτατη μηνιαία βάση καθορίζεται το ποσό που αντιστοιχεί στο δεκαπλάσιο του κατώτατου βασικού μισθού άνω των 25 ετών, όπως ισχύει κάθε φορά.
Το ποσό αυτό σήμερα ανέρχεται σε 5.860,80 ευρώ (ετήσιο 5860,80*12=70.329,60 ευρώ).
Ως μηνιαία βάση υπολογισμού εισφορών καθορίζεται το μηνιαίο εισόδημα που προκύπτει από τη διαίρεση του ετήσιου ΚΦΑ δια του δώδεκα.
3. Επί μελών οικογενειακής αγροτικής εκμετάλλευσης, εφαρμόζεται ανώτατη και κατώτατη βάση υπολογισμού εισφορών. Η μηνιαία βάση υπολογισμού ασφαλιστικών εισφορών εκάστου μέλους δεν δύναται να υπολείπεται της κατώτατης βάσης.
4. Επί μελών εταιρειών, βάση υπολογισμού εισφορών αποτελεί το ετήσιο εισόδημα που αντιστοιχεί στο ποσοστό συμμετοχής κάθε μέλους στην εταιρεία.
5. Στις περιπτώσεις ζημιογόνων χρήσεων και μηδενικών κερδών, ως βάση υπολογισμού των εισφορών λαμβάνεται η κατώτατη μηνιαία βάση.
6. Επί μη εκκαθαρισμένων και μη υποβληθεισών δηλώσεων, ως βάση υπολογισμού εισφορών θα λαμβάνεται το ΚΦΑ από το πιο πρόσφατο εκκαθαρισμένο έτος.
Προσδιορισμός εισοδημάτων
Για τον προσδιορισμό των εισοδημάτων που εισφοροδοτούνται ισχύουν τα αναφερόμενα στην αριθμ. 1/2017 εγκύκλιο της Δ/νσης Εισφορών Μη Μισθωτών.
Προσδιορισμός ύψους ασφαλιστικών εισφορών
1. Θεσπίζονται ενιαία ποσοστά εισφορών κύριας ασφάλισης:
- Κλάδος σύνταξης 20%
- Κλάδος υγειονομικής περίθαλψης 6,95% (επιμεριζόμενο 6,45 % για παροχές σε είδος και 0,50% για παροχές σε χρήμα) (Ν.4425/2016, άρθρ. 1 παρ. 6).
Επιπλέον, συνεισπράττεται εισφορά ειδικού λογαριασμού Αγροτικής Εστίας (ΛΑΕ). Η εισφορά αυτή ανέρχεται σε ποσοστό 0,25% επί του ασφαλιστέου εισοδήματος.
2. Θεσπίζεται μεταβατικό στάδιο προσαρμογής των εισφορών, κατά το οποίο καταβάλλεται μηνιαία εισφορά κλάδου σύνταξης, ως εξής:
- Από 01/01/2017 έως 31/12/2017, σε ποσοστό 14% επί του μηνιαίου εισοδήματος.
- Από 01/01/2018 έως 31/12/2018, σε ποσοστό 16% επί του μηνιαίου εισοδήματος.
- Από 01/01/2019 έως 31/12/2019, σε ποσοστό 18% επί του μηνιαίου εισοδήματος.
- Από 01/01/2020 έως 31/12/2020, σε ποσοστό 19% επί του μηνιαίου εισοδήματος και, από 01/01/2021 έως 31/12/2021, σε ποσοστό 19,5% επί του μηνιαίου εισοδήματος.
- Από 01/01/2022 και εφεξής, σε ποσοστό 20% επί του μηνιαίου εισοδήματος.
Η μεταβατική προσαρμογή δεν εφαρμόζεται στον κλάδο περίθαλψης.
3. Πρόσωπα που, για πρώτη φορά, από την έναρξη ισχύος του Ν. 4387/2016 (01/01/2017) και εφεξής, προβαίνουν σε έναρξη εργασιών ή δραστηριοτήτων, καταβάλλουν, από το μήνα έναρξης εργασιών έως τον τελευταίο μήνα του ιδίου έτους, εισφορές επί της κατώτατης βάσης.
4. Στις περιπτώσεις μοναδικής δραστηριότητας, προσδιορίζεται η βάση υπολογισμού εισφορών από τα εισοδήματα της δραστηριότητας αυτής.
5. Για τον υπολογισμό των εισφορών λαμβάνονται υπόψη οι πιο κάτω ειδικές διατάξεις:
Ρυθμίσεις για μέλη οικογενειακής αγροτικής εκμετάλλευσης (αρθρ.40 παρ.1).
Στην περίπτωση οικογενειακής αγροτικής εκμετάλλευσης στην οποία ασχολείται ο/η σύζυγος ή τα ενήλικα τέκνα, το ετήσιο ΚΦΑ της εκμετάλλευσης κατανέμεται ισόποσα στα μέλη της.
Το ετήσιο ΚΦΑ κάθε μέλους διαιρούμενο δια του δώδεκα, αποτελεί τη μηνιαία βάση υπολογισμού εισφορών.
Σε περίπτωση που το μηνιαίο εισόδημα υπολείπεται του κατώτατου ορίου, η εισφορά κάθε μέλους υπολογίζεται επί της κατώτατης βάσης (σήμερα ισούται με 410,26 ευρώ).
Καταβολή μειωμένων ασφαλιστικών εισφορών-μητέρες
Θεσπίστηκε μειωμένη καταβολή εισφορών σε ποσοστό 50% για τις μητέρες ασφαλισμένες φορέων κύριας ασφάλισης αρμοδιότητας ΥΠ.Ε.Κ.Α.Α. Η μείωση εφαρμόζεται στην εισφορά κλάδου σύνταξης για τους πρώτους 12 μήνες που έπονται του τοκετού.
Από την 01.01.2017, το ανωτέρω ευεργέτημα εφαρμόζεται ενιαία και στους αυτοαπασχολούμενους του κλάδου κύριας ασφάλισης αγροτών (ΟΓΑ), καταργουμένων των ειδικών ρυθμίσεων του αρθρ. 2 παρ. 7 του ν. 3227/2004.
Η μείωση υπολογίζεται επί της μηνιαίας εισφοράς, όπως διαμορφώνεται με βάση τις νέες διατάξεις.
Μεθοδολογία–διαδικασία υπολογισμού εισφορών
Στη μεθοδολογία που ακολουθείται για τον υπολογισμό των εισφορών αυτοαπασχολούμενων του κλάδου κύριας ασφάλισης αγροτών, διακρίνονται οι παρακάτω περιπτώσεις:
α. Μοναδική δραστηριότητα – Μοναδικό εισόδημα.
β. Μοναδική δραστηριότητα – Περισσότερες πηγές εισοδημάτων.
γ. Πολλαπλές δραστηριότητες – Μοναδικό εισόδημα.
δ. Πολλαπλές δραστηριότητες – Περισσότερες πηγές εισοδημάτων.
Α. Μοναδική δραστηριότητα – Μοναδικό εισόδημα
- Η κατώτατη και η ανώτατη βάση προσδιορίζονται από το εισόδημα που αποκτάται από τη συγκεκριμένη δραστηριότητα.
Ειδικότερα:
Μηνιαίο εισόδημα που υπερβαίνει την ανώτατη βάση, περιορίζεται στο ύψος των 5860,80 ευρώ.
Επί μηνιαίου εισοδήματος που υπολείπεται της κατώτατης βάσης οι εισφορές υπολογίζονται επί της βάσης αυτής. Αντίστοιχα, στις περιπτώσεις ζημιογόνων χρήσεων ή μηδενικού εισοδήματος, ο υπολογισμός γίνεται επί της κατώτατης βάσης.
- Ο υπολογισμός εισφορών γίνεται με τις διατάξεις που καθορίζουν τη δραστηριότητα.
Επισημαίνεται ότι:
Εισοδήματα που προέρχονται αποκλειστικά από επιχειρηματική δραστηριότητα που ασκείται σε περιοχή με εισοδηματικά και πληθυσμιακά κριτήρια, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρ. 25 του 3846/2010, εισφοροδοτούνται, σύμφωνα με τις διατάξεις που προβλέπονται στην παρούσα.
Οι ιδιοκτήτες τουριστικών καταλυμάτων και, γενικά, όλων των κύριων και μη κύριων καταλυμάτων με το ειδικό σήμα λειτουργίας του ΕΟΤ, δυναμικότητας έως και πέντε δωματίων σε όλη την Επικράτεια ή δυναμικότητας από έξι μέχρι και 10 δωματίων, σε όλη την Επικράτεια, που είναι παράλληλα εγγεγραμμένοι στο μητρώο αγροτών και αγροτικών εκμεταλλεύσεων, εφόσον το εισόδημά τους προέρχεται αποκλειστικά από τη δραστηριότητα αυτή, καταβάλλουν ασφαλιστική εισφορά με τη διάταξη του άρθρου 39 του Ν. 4387/2016 (Εγκ. 1/2017 Δ/νσης Εισφορών Μη Μισθωτών).
Διατραπεζικό σύστημα–Κοινοποίηση οφειλών
Η πληρωμή ασφαλιστικών εισφορών ΕΦΚΑ των μη μισθωτών ασφαλισμένων, μετά την 01.01.2017, θα γίνεται, μέσω του Διατραπεζικού Συστήματος (ΔΙΑΣ), με εντολές πληρωμής ή με άμεση χρέωση λογαριασμού.
Για την εκτέλεση των πληρωμών, οι ασφαλισμένοι μπορούν να χρησιμοποιούν τα διαθέσιμα από κάθε τραπεζικό ίδρυμα προϊόντα.
Για το σκοπό αυτό, υιοθετείται διακριτός κωδικός εντολής, που αποτελείται από 25 ψηφία.
Ο νέος κωδικός αποτελεί το πιο σύγχρονο πρότυπο κωδικοποίησης, έχει αποκτήσει διεθνείς τυποποιήσεις και έχει εγκριθεί από τον ευρωπαϊκό τραπεζικό τομέα.
Στο μεταβλητό μέρος του κωδικού θα περιλαμβάνεται ο ΑΜΚΑ και το είδος εσόδου που εισπράττεται με τη χρήση του.
Εισφορές που έχουν δημιουργηθεί έως 31/12/16 θα εξακολουθήσουν να εισπράττονται, μέσω των υφιστάμενων συμβάσεων-συστημάτων που τηρούν, μέχρι σήμερα, οι ΦΚΑ, μέχρι νεωτέρας.
Κοινοποίηση οφειλών
Κατά την πρώτη εφαρμογή, θα σταλεί ειδοποιητήριο πληρωμής εισφορών, που θα πληροφορεί τον ασφαλισμένο για τον τρόπο υπολογισμού, το ύψος της εισφοράς και τον επιμερισμό της κατά κλάδο.
Άμεσα θα παρέχεται δυνατότητα άντλησης των πληροφοριών αυτών από ηλεκτρονική υπηρεσία www.efka.gov.gr, στην οποία οι ασφαλισμένοι θα έχουν πρόσβαση, μετά από πιστοποίησή τους με χρήση των κωδικών taxis- net και του ΑΜΚΑ.
Καταργούμενες διατάξεις
Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 34 του Ν. 1140/1981, πρόσωπα άμεσα ασφ/να ή λαμβάνοντα σύνταξη από το Δημόσιο ή άλλον φορέα κύριας ασφάλισης, ελληνικό ή ξένο, δεν είχαν υποχρέωση ασφάλισης στον ΟΓΑ.
Από 01/01/2017, καταργούνται οι προαναφερόμενες διατάξεις και πλέον τα πρόσωπα αυτά έχουν υποχρέωση, εφόσον ασκούν δραστηριότητα εκ των υπαγόμενων στον κλάδο κύριας ασφάλισης αγροτών.
