Αντισυνταγματικές οι περικοπές των συντάξεων των δικαστών
Αντισυνταγματικές κρίθηκαν με τέσσερεις αποφάσεις του Μισθοδικείου οι νέες περικοπών των συντάξεων των απόμαχων δικαστών και εισαγγελέων και το Ελληνικό Δημόσιο να οφείλει να αναπροσαρμόσει άμεσα τις συντάξεις στα επίπεδα του 2012, δημιουργώντας έτσι ένα νέο πονοκέφαλο στα δημοσιονομικά.
Παράλληλα, το Μισθοδικείο «κάλεσε» το Ελεγκτικό Συνέδριο να προσδιορίσει το ύψος των αναδρομικών που πρέπει να λάβουν οι συνταξιούχοι δικαστές για το χρονικό διάστημα από 1ης Δεκεμβρίου 2015 έως την ημερομηνία που κατέθεσαν τις αγωγές τους στο Μισθοδικείο το Νοεμβρίου του 2017.
Το βάθος της «μαύρης τρύπας» στο δημόσιο κορβανά που θα δημιουργηθεί από τις αποφάσεις του Μισθοδικείου δεν μπορεί να προσδιοριστεί άμεσα, καθώς οι το ύψος των συντάξεων είναι ανάλογο με το βαθμό και τα χρόνια προϋπηρεσίας των δικαστών και εισαγγελέων. Κατά συνέπεια και η αναπροσαρμογή των συντάξεων θα είναι ανάλογη και σύμφωνα με το βαθμό και την προϋπηρεσία.
Η πρώτη απόφαση του Μισθοδικείου για το 2018 (υπ΄ αριθμ. 1/2018) που αποτελεί τον πιλότο για όλες τις υπόλοιπες είναι του πρώην πρόεδρου του Ελεγκτικού Συνεδρίου Νικόλαου Αγγελάρα και ακολουθούν του πρώην αντιπρόεδρου του Ελεγκτικού Συνεδρίου Ευάγγελου Νταή, του πρώην αρεοπαγίτη Σταμάτη Γιακουμέλου και της πρώην πρόεδρου και της γενικής γραμματέως της Ένωσης Συνταξιούχος Δικαστικών Λειτουργών και Λειτουργών του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους και πρώην Εφέτου Αγγελικής Σμυρνιού (αποφάσεις 2-4/2018).
Οι προσφεύγοντες συνταξιούχοι δικαστικοί λειτουργοί υποστήριζαν ότι οι περικοπές που έγιναν στις συντάξεις τους ανήλθαν περίπου σε ποσοστό 74% και μόνο αυτές που έγιναν κατ΄ επιταγή του νόμου 4387/2016 ανέρχονται σε ποσοστό 40%, περίπου.
Μετά την εφαρμογή των επίμαχων νομοθετικών μέτρων, η μηνιαία σύνταξη των προέδρων των Ανωτάτων Δικαστηρίων της χώρας μειώθηκε και το καθαρό ποσό των συντάξεων των πρόεδρων κυμαίνεται (ανάλογα με τα χρόνια προϋπηρεσίας), από τα 1.450 ευρώ έως τα 1.675 ευρώ. Κατά συνέπεια ανάλογα μεγάλες είναι οι μειώσεις των συντάξεων των δικαστών των κατώτερων βαθμών, καθώς τηρείται η πυραμιδική ιεραρχία στις αποδοχές των δικαστών
Ακόμη, υποστήριζαν ότι το όλο νομοθετικό πλέγμα (νόμοι 4024/2011, 4051/2012, 4093/2012 και 4387/2016) που περιέκοψες τις συντάξεις είναι αντίθετο σε σωρεία συνταγματικών διατάξεων.
Τώρα, το 9μελές Μισθοδικείο με πρόεδρο την αντιπρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας Μαίρη Σάρπ και εισηγήτρια τη σύμβουλο Επικρατείας Κωνσταντίνα Φιλοπούλου, έκριναν κατά πλειοψηφία (7 υπέρ έναντι 2 κατά) ότι ο νόμος 4093/2012 αντίκειται στις διατάξεις των άρθρων 26, 87, 88 κ.λπ. του Συντάγματος, οι οποίες επιτάσσουν τη χορήγηση στους δικαστικούς συντάξεις οι οποίες να μην αποκλίνουν ουσιωδώς από τις αποδοχές των εν ενεργεία συναδέλφων τους, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται σ΄ αυτούς ένα επίπεδο αξιοπρεπούς διαβίωσης, ανάλογο με το κύρος και την αποστολή του λειτουργήματος που ασκούν.
Αντίθετα, μειοψήφησαν οι καθηγητές της Νομικής Σχολής Κωνσταντινος Παπαδημητρίου και Καλλιόπη Χριστακάκου-Φωτιάδη, οι οποίοι υποστήριξαν ότι είναι δικαιολογημένες οι περικοπές των συντάξεων των δικαστών και των εισαγγελέων.
Οι συνεχείς και αλλεπάλληλες μειώσεις των συντάξεων, σύμφωνα με το Μισθοδικείο, πλέον του ότι επιφέρουν σοβαρές μειώσεις στο εισόδημά τους και ανατρέπουν τα οικονομικά δεδομένα τους, δεν συνάδουν με τις συνταγματικές εγγυήσεις για ένα επίπεδο διαβίωσης ανάλογο με των εν ενεργεία συναδέλφων τους.
Σύμφωνα με τις αποφάσεις του Μισθοδικείου, δεν αποκλείεται η επέμβαση του νομοθέτη για μείωση των συντάξεων λόγω επιτακτικής ανάγκης προς κάλυψη των οικονομικών αναγκών της χώρας και βελτίωση της δημοσιονομικής κατάστασης, αλλά όμως η επέμβαση πρέπει να γίνεται υπό την προϋπόθεση ότι οι μειώσεις αυτές δεν υπερβαίνουν το αναγκαίο μέτρο και είναι πράγματι πρόσφορες για την αντιμετώπιση του οικονομικού προβλήματος,
Επομένως, λόγοι αποκλειστικά οικονομικοί ή για επίτευξη δημοσιονομικών στόχων δεν μπορούν από μόνοι τους να δικαιολογήσουν περικοπές στις συντάξεις των δικαστικών, ιδιαίτερα μάλιστα στην περίπτωση εκείνη των αιφνιδίων, αλλεπάλληλων ή σοβαρών περικοπών που αποτρέπουν πράγματι το έως τότε ισχύον συνταξιοδοτικό καθεστώς.
Με άλλα λόγια, συνεχίζει το Μισθοδικείο, για να είναι συνταγματικές οι περικοπές των συντάξεων των δικαστικών, πρέπει να προκύπτει ότι ελήφθη πρόνοια ότι στις συντάξεις διατηρείται η απαιτούμενη σταθερή αναλογία μεταξύ συντάξεων και αποδοχών των εν ενεργεία δικαστικών.
Ακόμη, πρέπει να ληφθεί υπόψη -συνεχίζει το Μισθοδικείο- ότι από το 2010 άρχισαν οι περικοπές και οι μειώσεις των συντάξεων των δικαστικών, αρχικά με τα επιδόματα εορτών και τις αδείας, την εισφορά αλληλεγγύης και ακολούθησαν οι σταδιακές μειώσεις ανάλογα το ύψος των συντάξεων και την ηλικία των συνταξιούχων.
Για τις μειώσεις που έγιναν με το νόμο 4093/2012, κατά το Μισθοδικείο, δεν προκύπτει ότι:
1) ελήφθη υπόψη το κύρος και η αποστολή του δικαστικού και η σημασία αυτού για την πραγμάτωση του κράτους δικαίου,
2) εάν έγιναν ειδικές εκτιμήσεις για τις επιπτώσεις από τις μειώσεις,
3) εάν έγιναν ειδικές εκτιμήσεις για το εάν οι επιπτώσεις από τις μειώσεις είναι μικρότερες ή μεγαλύτερες από το οικονομικό όφελος που θα προκύψει,
4) εάν θα μπορούσε να λάβει το κράτος άλλα μέτρα ισοδύναμου αποτελέσματος με μικρότερο κόστος για τους συνταξιούχους και
5) εάν μετά τις νέες μειώσεις παραμένει η σχέση αναλογίας μεταξύ αποδοχών των εν ενεργεία και των συντάξεων, όπως επιτάσσει το Σύνταγμα, ώστε να διασφαλιστεί η αξιοπρεπείς διαβίωσης των συνταξιούχων.
Πάντως, επισημαίνει το Μισθοδικείο, δεν προκύπτει από κανένα στοιχείο ότι το κράτος έλαβε πρόνοια για διατήρηση της απαιτούμενης από το Σύνταγμα σταθερής αναλογίας των συντάξεων με τις αποδοχές των ενεργεία συναδέλφων τους.
Να σημειωθεί ότι το Μισθοδικείο επικεντρώνει τις αντισυνταγματικότητες στο νόμο 4093/2012.
Το Μισθοδικείο παραπέμπει όλες τις αποφάσεις στο Ελεγκτικό Συνέδριο για να καθορίσει τις αναδρομικές διαφορές που πρέπει να λάβουν οι δικαστές στις συντάξεις τους.
