Ένα παράσιτο - φονιάς εξοντώνει έναν ολόκληρο πληθυσμό στο Αιγαίο

Άγνωστης προέλευσης παράσιτο εξαφανίζει την πίννα του Αιγαίου. Πρωτοεμφανίστηκε το 2016 στην Ισπανία αποδεκατίζοντας πληθυσμούς του συγκεκριμένου ενδημικού οστρακοειδούς της Μεσογείου (pinna nobilis), που μοιάζει με μεγάλο μύδι, κατέγραψε ήδη καταστροφική πορεία στις θάλασσες της Γαλλίας και της Ιταλίας και κατέληξε στο ελληνικό αρχιπέλαγος.
Το καμπανάκι του κινδύνου στην Ελλάδα χτύπησε πέρσι το καλοκαίρι. Ύστερα από απανωτές αναφορές για νεκρές πίννες σε σημεία του Αιγαίου, οι επιστήμονες ερευνητικής ομάδας από τα πανεπιστήμια Μυτιλήνης(τμήμα Ωκεανογραφίας και Θαλασσίων Βιοεπιστημών) και Θεσσαλίας (Κτηνιατρικής) μαζί με το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ), διεξήγαγαν αυτοψίες σε συνολικά δεκατρείς τόπους στα παράκτια ύδατα της Λέσβου, όπου διαπίστωσαν μαζική θνησιμότητα του είδους σε ποσοστό άνω του 93% κατά μέσο όρο.
«Χρησιμοποιώντας γενετικά και ιστολογικά στοιχεία, οδηγηθήκαμε στο συμπέρασμα ότι αιτία της μαζικής θανάτωσης είναι ένα πρωτόζωο, μικρού μεγέθους οργανισμός, που πλήττει μόνο τις πίννες. Δεν γνωρίζουμε πώς ταξίδεψε ίσαμε δω. Υποθέτουμε ότι έφτασε με το έρμα των πλοίων» δήλωσε στο ΑΜΠΕ ο αν. καθηγητής του τμήματος Ωκεανογραφίας και Θαλασσίων Βιοεπιστημών, στο Πανεπιστήμιο Λέσβου, με γνωστικό αντικείμενο τη Θαλάσσια Οικολογία, Στέλιος Κατσανεβάκης.
Το γεγονός κρίνεται ιδιαιτέρως ανησυχητικό δεδομένης της επαπειλούμενης εξαφάνισης ενός απολύτως ενδημικού και εμβληματικού είδους της Μεσογείου, που όπως τονίζουν οι ειδικοί, ενίοτε απαντάται και σε μήκος ενός μέτρου. Οι Ισπανοί έχουν ήδη χαρακτηρίσει την πίννα «κρισίμως κινδυνεύον είδος» και οι επιστήμονες έχουν επικεντρώσει την προσοχή τους στην προστασία των υπαρχόντων πληθυσμών.
Όπως εξηγεί ο κ. Κατσανεβάκης, στο θαλάσσιο περιβάλλον δεν μπορεί κανείς να καταπολεμήσει ένα παράσιτο, δεδομένων των κινδύνων η όποια διαδικασία εξόντωσής του να συμπαρασύρει άλλους θαλάσσιους οργανισμούς. Αυτό που, ωστόσο, μπορεί να γίνει, είναι ο εντοπισμός των υγιών πληθυσμών πίννας και η μελέτη των περιβαλλοντικών συνθηκών -προφανώς συνδυασμός θερμοκρασίας και αλατότητας νερού- που αποτρέπουν το παράσιτο. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, θα μπορούσαν ίσως να δημιουργηθούν αντίστοιχες συνθήκες για κάποιους πληθυσμούς του είδους, έτσι ώστε να προστατευτεί από προσβολή του παράσιτου και κατά συνέπεια από εξαφάνιση.