Επικουρική ασφάλιση: Οι 15 προτάσεις της «επιτροπής σοφών»

Με βασικότερη αλλαγή των υποχρεωτική υπαγωγή όλων των νεοεισερχόμενων και πρωτο-ασφαλισμένων στην αγορά εργασίας, από την 1η Ιανουαρίου 2021 και μετά, στο νέο κλάδο κεφαλαιοποιητικής επικουρικής ασφάλισης αναμένεται να παραδοθεί στον υφυπουργό Εργασίας το πόρισμα της «επιτροπής σοφών».

Τα μέλη της επιτροπής προτείνουν επίσης οι εισφορές να οριστούν στο 6,5% επί του εισοδήματος των μισθωτών και των ελεύθερων επαγγελματιών αλλά και να υπάρχει η δυνατότητα συνταξιοδότησης μεταξή του 62ου και του 70ου έτους ηλικίας.

Οι 15 βασικές προτάσεις της επιτροπής, όπως τις φέρνει στη δημοσιότητα η Καθημερινή έχουν ως εξής:

1) Να εξεταστεί η υποχρεωτική υπαγωγή όλων των νεοεισερχομένων και πρωτο-ασφαλισμένων στην αγορά εργασίας από 1η Ιανουαρίου 2021. Μάλιστα, τα στελέχη της κοινωνικής, επαγγελματικής και ιδιωτικής ασφαλιστικής αγοράς προτείνουν να εκπονηθεί μελέτη για την προαιρετική ένταξη στην επικουρική ασφάλιση των ήδη ασφαλισμένων (προ της 1.1.2021) επαγγελματικών κλάδων που μέχρι πρότινος δεν υπάγονταν υποχρεωτικά σε αυτή.

2) Να διατηρηθούν στο σημερινό ύψος, ήτοι 6,5%, οι προβλεπόμενες εισφορές για τους μισθωτούς και ελεύθερους επαγγελματίες, όπως και στο παλαιό σύστημα. Μεταξύ των προτάσεων που συζητήθηκαν ήταν και αυτή του υπολογισμού της εισφοράς των μη μισθωτών επί του κατώτατου μισθού, λόγω των πιθανών δυσκολιών στην καταβολή εισφορών από μεριάς ειδικά των νέων ελεύθερων επαγγελματιών.

3) Το ΕΤΕΑΕΠ θα είναι ο μόνος υπεύθυνος για την είσπραξη των εισφορών των ασφαλισμένων.

4) Η διατήρηση των ίδιων ηλικιακών ορίων με αυτά που ισχύουν στην κύρια σύνταξη. Ένα ικανό όριο ηλικίας είναι απο τα 62 έω τα 70 έτη ηλικίας.

5) Ως προς τα είδη των συνταξιοδοτικών παροχών, αυτές μπορούν να διαχωριστούν σε α) συντάξεις γήρατος (με μεταβίβαση δικαιώματος στα δικαιοδόχα μέλη, β) συντάξεις αναπηρίας και γ) συντάξεις χηρείας για τον ενεργό ασφαλισμένο.

6) Μέρος του σωρευμένου ποσού (ενδεικτικά μέχρι ποσοστού 25%) δύναται να εισπράττεται -με τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος- ως προκαταβολή.

7) Ο ασφαλισμένος θα δύναται να επιλέγει ανάμεσα σε τρία επενδυτικά πακέτα, διαφοροποιημένου επενδυτικού κινδύνου - χαμηλού, μεσαίου, υψηλού - ενώ θα προβλέπεται και δυνατότητα αλλαγής των επενδυτικών επιλογών ανά προβλεπόμενα χρονικά ορια

8) Μετά την είσπραξη των εισφορών, ο ΕΤΕΑΕΠ θα τις κατανέμει στους ατομικούς κεφαλαιοποιητικούς λογαριασμούς του κάθε ασφαλισμένου.

9) Λόγω της κεφαλαιοποιητικής φύσης του νέου συστήματος, τα κεφάλαια θα επενδύονται από διαχειριστές επενδύσεων κατ’ εντολή και για λογαριασμό του ΕΤΕΑΕΠ, βάσει της μεταξύ τους σύμβασης.

10) Το ΕΤΕΑΕΠ θα αναπτύξει επενδυτικούς κανόνες που θα ισχύουν για τον διαχειριστή κεφαλαίων και θα περιγράφονται αναλυτικά στην εκάστοτε σύμβαση.

11) Απαραίτητος κρίνεται ο ορισμός θεματοφύλακα του ΕΤΕΑΕΠ, με αυξημένες αρμοδιότητες (ring-fenced θεματοφυλακή).

12) Πρέπει να αξιοποιηθεί στο έπακρο κάθε δυνατότητα -εντός των ευρωπαϊκών κανόνων και θεσμικών περιορισμών που έχει η Ελλάδα ως κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης-, προκειμένου τα δημιουργούμενα αποθεματικά κεφάλαια να επενδύονται προς όφελος της εθνικής οικονομίας.

13) Το κράτος οφείλει να μεριμνά για την κοινωνική ασφάλιση των εργαζομένων, στο πλαίσιο των υπαρκτών κινδύνων, συνθηκών και περιορισμών που αντιμετωπίζει.

14) Ως βασική αρχή στο σύστημα κεφαλαιοποιητικής επικουρικής προκρίνεται η διατήρηση ίδιου τρόπου φορολόγησης με το υφιστάμενο. Θα πρέπει να εξετασθεί ειδική πρόβλεψη για εξαίρεση από τη φορολόγηση ή ειδική φορολόγηση για το ποσό προκαταβολής που θα δύναται να λαμβάνει ο ασφαλισμένος κατά τη φάση της θεμελίωσης του συνταξιοδοτικού δικαιώματος.

15) Ως προς το κόστος της μετάβασης στο νέο σύστημα, οι “Σοφοί” θεωρούν ότι, όπως υφίσταται το σύστημα σήμερα, χωρίς παρέμβαση στις παραμέτρους του, δεν φαίνεται έντονο πρόβλημα χρηματοδότησης κατά την πρώτη δεκαετία. Κατά τις πρώτες εκτιμήσεις της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής, ελλείμματα στον κλάδο διανεμητικής επικουρικής σύνταξης φαίνεται πως θα αρχίσουν να εμφανίζονται από το 2030 και έπειτα (μετά την πρώτη δεκαετία λειτουργίας του νέου συστήματος), με το σωρευτικό κόστος στον κλάδο, μέχρι το τέλος της προβολής (το 2070) να εκτιμάται ότι δεν ανάγεται σε «κρίσιμα και ανησυχητικά επίπεδα». Μάλιστα, προτείνεται να εξετασθούν τρόποι τυχόν συνεισφοράς των ασφαλισμένων στο νέο καθεστώς με βάση την αρχή της διαγενεακής κοινωνικής αλληλεγγύης.