Το σχέδιο για τις αλλαγές σε Λύκειο και πανελλαδικές

Το κείμενο της επιτροπής «σοφών» του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής για την αναμόρφωση του Λυκείου και το νέο σύστημα πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση μελετά η Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής. 

Σύμφωνα με το σχέδιο αναμένονται αλλαγές τόσο στη δομή του Λυκείου όσο και στο σύστημα των εξετάσεων για την εισαγωγή σε πανεπιστήμια και ΤΕΙ. 

Το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής προτείνει κοινό «κορμό» μαθημάτων στην Α' τάξη των Γενικών Λυκείων και των Επαγγελματικών Λυκείων και σταδιακή επιλογή μαθημάτων στη Β' και Γ' λυκείου, με δύο πυλώνες εκπαίδευσης Τεχνικής και Γενικής.

Συγκεκριμένα, η προτεινόμενη διάρθρωση του Λυκείου εκκινεί από μία ευρεία θεματική μιας ενιαίας Α’ τάξης και οδεύει σε μία Β’ τάξη με ανοιχτές ακόμα δυνατότητες αλλά και ένα χαρακτήρα που θα «προαναγγέλλει» τις πιο συγκεκριμένες επιλογές στην Γ’ τάξη. 

Σύμφωνα με την πρόταση του ΙΕΠ, το Πρόγραμμα Σπουδών της Α’ τάξης του Λυκείου αντανακλά τα βασικά χαρακτηριστικά τόσο της αντίστοιχης τάξης του Γενικού Λυκείου όσο και αυτής του Τεχνικού-Επαγγελματικού. Οι μαθητές/μαθήτριες θα μπορούν να εξοικειωθούν με τα γνωστικά αντικείμενα και των δύο υφιστάμενων σήμερα τύπων εκπαίδευσης και να επιλέξουν την εκπαιδευτική πορεία που ταιριάζει καλύτερα σε αυτούς. Η αλλαγή αυτή θα αφορά, αρχικά τουλάχιστον, την Α’ τάξη, διερευνώνται όμως οι δυνατότητες μεταφοράς της λογικής αυτής και στις υπόλοιπες δύο τάξεις του Λυκείου.

Μια τέτοια επιλογή συνδέεται άμεσα με την αναβάθμιση της Τεχνικής-Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και την ανάδειξή της ως ισότιμου πυλώνα. Το Λύκειο μπορεί έτσι να συνεισφέρει στην επί ίσοις όροις προώθηση ποικίλων μορφών γνώσης, δεξιοτήτων και ικανοτήτων, στην προσφορά ποικίλων δυνατοτήτων για τους/τις μαθητές/μαθήτριες (τόσο γνωστικά όσο και εργασιακά-επαγγελματικά), στην καλλιέργεια πολλαπλών εκδοχών μάθησης και γνωστικών ενδιαφερόντων.

Β' και Γ' τάξη Λυκείου
Στον ανασχεδιασμό των δύο αυτών τάξεων βρίσκεται η αιχμή της πρότασης. Εδώ κρίνεται η δυνατότητα του σχολείου να «ανακτήσει» το Λύκειο την εκπαιδευτική και παιδαγωγική αποστολή του, να απαλλάξει τις μαθήτριες και τους μαθητές από τυφλά άγχη και τις οικογένειές τους από τα βάρη των φροντιστηρίων.

Υπό αυτό το πρίσμα, η κεντρική λογική της πρότασης είναι: 

α) να διατηρηθεί, επί το δυνατόν, ο «πολυδιάστατος» χαρακτήρας της γνώσης που αναπτύχθηκε στην Α’ Λυκείου, με την προσφορά επιλογών μαθημάτων ή ενοτήτων μαθημάτων όλων των γνωστικών, επιστημονικών και τεχνολογικών πεδίων, ώστε οι μαθητές να μπορούν να δοκιμάσουν τις κλίσεις τους και να επενδύσουν τα ενδιαφέροντά τους∙

β) να μειωθεί σημαντικά ο αριθμός των μαθημάτων στις δύο τελευταίες τάξεις του Λυκείου (Αυτό κρίθηκε απαραίτητο ως ένα πρώτο βήμα εξορθολογισμού του Προγράμματος Σπουδών, καθώς οι μαθητές/μαθήτριες βρίσκονται σήμερα αντιμέτωποι με ένα πολύ μεγάλο αριθμό μαθημάτων -18 στη Β' Λυκείου, 15 στη Γ' Λυκείου-, γεγονός που οδηγεί σε έναν κατακερματισμό της εκπαιδευτικής διαδικασίας και την καθιστά λιγότερο αποτελεσματική.)∙

γ) να αυξηθούν οι ώρες διδασκαλίας των επιμέρους μαθημάτων, ώστε να είναι δυνατή η εμβάθυνση, η συστηματική και αποτελεσματική διδασκαλία και η στήριξη των μαθητριών και μαθητών ανάλογα με τις δυσκολίες τους∙ 

δ) να προετοιμάζει το πρόγραμμα μαθημάτων των δύο τελευταίων τάξεων του Λυκείου τους μαθητές/μαθήτριες για τις απαιτήσεις των σπουδών στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Αυτό σημαίνει τόσο την παροχή των απαραίτητων γνώσεων όσο και την εξοικείωση με το επιστημονικό πνεύμα και το χαρακτήρα της επιστημονικής γνώσης. Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος θεωρήθηκε σωστό στη Β' Λυκείου να παραμείνει ένας ισχυρός κορμός υποχρεωτικών μαθημάτων που θα παρέχει ένα κρίσιμο φάσμα γνώσεων, πριν οι μαθητές προβούν στην καταλληλότερη γι’ αυτούς επιλογή στη Γ' Λυκείου πιο συγκεκριμένης επιστημονικής κατεύθυνσης. Ειδικότερα, στη Γ’ Λυκείου η κεντρική λογική είναι η ύπαρξη μιας ενότητας επιλογών που δίνει δυνατότητα προσανατολισμού, σε συνδυασμό με μία ελεύθερη επιλογή εκτός «ειδίκευσης». Επομένως, στην τελευταία τάξη του Λυκείου τα υποχρεωτικά μαθήματα θα είναι εξαιρετικά περιορισμένα, θα παίζουν όλα ρόλο στην πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση (ώστε να μην υπάρχουν μαθήματα δύο ταχυτήτων, κάτι που σήμερα διαλύει τη σχολική καθημερινότητα) ενώ θα είναι έντονη η παρουσία των μαθημάτων συγκεκριμένης κατεύθυνσης∙

ε) να διαμορφωθεί το Πρόγραμμα Σπουδών με τέτοιο τρόπο ώστε τα διδακτικά αντικείμενα να υπαχθούν στις ευρύτερες επιστημονικές τους περιοχές και να διδάσκονται εντός ενοποιημένων πεδίων (εντός των οποίων σχεδιάζονται και εκπονούνται και ερευνητικές εργασίες)∙

στ) οι αλλαγές αυτές να συμβαδίζουν με περαιτέρω αλλαγές στη διδακτική και μαθησιακή διαδικασία, ώστε να καλλιεργείται η κριτική σκέψη και να αναπτύσσουν οι μαθητές αναλυτικές και συνθετικές ικανότητες∙

ζ) να μεταβληθεί παράλληλα ο τρόπος αξιολόγησης (για παράδειγμα, υιοθέτηση πρακτικών της περιγραφικής αξιολόγησης, έλεγχος πολλαπλών και σύνθετων ικανοτήτων (αναλυτική, συνθετική, κριτική, δημιουργική σκέψη, πρωτοτυπία, φαντασία) και όχι της επάρκειας στη στεγνή αναπαραγωγή της γνώσης)∙

η) η νέα αυτή αντίληψη να ισχύσει άμεσα και για τις πανελλαδικές εξετάσεις, ώστε να καλλιεργηθεί σταδιακά μία αλλαγή στάσης εκπαιδευτικών και μαθητών/-τριών, αλλαγή στον τρόπο διδασκαλίας και προετοιμασίας των υποψηφίων•

θ) να μελετηθεί συστηματικά η δομή του ΕΠΑΛ, το οποίο οδηγεί με την ολοκλήρωση των σπουδών του σε ισότιμο τίτλο λυκείου αλλά και σε επαγγελματικά δικαιώματα.

Οι πανελλαδικές
Αλλαγή έρχεται όμως και στην ημερομηνία διεξαγωγής των πανελλαδικών εξετάσεων, που θα πραγματοποιηθούν, αφού ολοκληρωθούν οι ενδοσχολικές, ενώ πρόγραμμα των Πανελλαδικών Εξετάσεων θα ανακοινωθεί μέσα στον Φεβρουάριο και στη συνέχεια οι υποψήφιοι θα κληθούν να υποβάλουν την Αίτηση Δήλωση συμμετοχής στις Πανελλαδικές Εξετάσεις 

Οι υποψήφιοι για εισαγωγή, μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων απόλυσης από το Γενικό Λύκειο και των αποτελεσμάτων των Εξετάσεων Εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, καταθέτουν δήλωση προτίμησης (Μηχανογραφικό Δελτίο) για δύο (2) κατ ́ ανώτατο όριο Επιστημονικά Πεδία.

Οι μαθητές της τελευταίας τάξης Γενικού Λυκείου σχολικού έτους 2016-17 και οι απόφοιτοι-υποψήφιοι, οι οποίοι θα συμμετάσχουν στις πανελλαδικές εξετάσεις έτους 2017, που επιθυμούν να είναι υποψήφιοι σε ένα (1) μόνο Επιστημονικό Πεδίο, εξετάζονται σε τέσσερα (4) μαθήματα, ενώ όσοι επιθυμούν να είναι υποψήφιοι σε δύο (2) Επιστημονικά Πεδία, εξετάζονται και σε ένα πέμπτο (5ο) μάθημα, το οποίο μπορεί να είναι Γενικής Παιδείας ή Ομάδας Προσανατολισμού.

Όλοι οι υποψήφιοι μπορούν να επιλέξουν έναν ή δύο από τους παρακάτω εναλλακτικούς συνδυασμούς μαθημάτων ανά Ομάδα Προσανατολισμού, λαμβάνοντας υπόψη και τα μαθήματα στα οποία υπάρχουν αυξημένοι συντελεστές βαρύτητας, όπως αυτοί καθορίστηκαν με το άρθρο 2 της αριθμ. Φ.253/85476/Α5/2015 (ΦΕΚ 995 B’/29-05-2015) Υπουργικής Απόφασης.

Για την εισαγωγή στα τμήματα κάθε Επιστημονικού Πεδίου, θα υπολογίζονται τα τέσσερα (4) μαθήματα και οι συντελεστές βαρύτητας τα οποία προβλέπονται στην Ομάδα Προσανατολισμού όπου ανήκει ο υποψήφιος για το συγκεκριμένο Επιστημονικό Πεδίο.