Τι αλλάζει στο σύστημα για την κατοχύρωση εφευρέσεων και άλλων καινοτομιών

Αλλάζει το θεσμικό πλαίσιο που αφορά στη Διανοητική Ιδιοκτησία στη χώρα μας και στόχος των ρυθμίσεων του πολυνομοσχεδίου του υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης, που αναμένεται να ψηφιστεί ως το τέλος Νοεμβρίου, είναι η ενίσχυση της καινοτομίας, η προώθηση της εκμετάλλευση της παραγόμενης γνώσης και η διασύνδεσή της με την οικονομική παραγωγή.
 
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Οργανισμού Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας, τα δημόσια ερευνητικά ιδρύματα μέχρι σήμερα εστιάζουν κυρίως σε εφευρέσεις στους τομείς της ιατρικής επιστήμης, της φυσικής και της βιοχημείας. Στόχος είναι να εισαχθεί στο ελληνικό δίκαιο μια δέσμη διατάξεων για να εκσυγχρονιστεί το σύστημα Διανοητικής Ιδιοκτησίας ώστε να δοθεί περαιτέρω έμφαση στη βιομηχανική ιδιοκτησία και την ενίσχυση της καινοτομίας.
 
Σημειώνεται πως στην Ελλάδα η συμβολή των βιομηχανιών εντάσεως διανοητική ιδιοκτησίας (συμπεριλαμβάνονται εμπορικά σήματα, πατέντες, βιομηχανικά σχέδια, copyrights, γεωγραφικές ενδείξεις) ανέρχεται στην απασχόληση στο 26% και στο ΑΕΠ φτάνει στο 40% και σύμφωνα με τα στοιχεία, οι δυο παραπάνω δείκτες αυξάνονται στην Ελλάδα με καλύτερο ρυθμό από ότι σε ευρωπαϊκό επίπεδο που η συμβολή τους είναι περισσότερο από 28% σε επίπεδο απασχόλησης και στο 42% σε επίπεδο ΑΕΠ.
 
Βασικός σκοπός της δέσμης μέτρων που προωθείται από το υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης είναι η αξιοποίηση του διανοητικού κεφαλαίου της χώρας και ειδικότεροι στόχοι είναι:
 
- Η επικαιροποίηση του θεσμικού πλαισίου που διέπει τη χορήγηση υποχρεωτικών αδειών εκμετάλλευσης διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας σύμφωνα με τις επιταγές της Συμφωνίας για τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας στον τομέα του εμπορίου (Συμφωνία TRIPS)
- Η θεσμοθέτηση ανοικτών αδειών εκμετάλλευσης διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας και την καθιέρωση της δυνατότητας σύστασης κοινοπραξιών εκμετάλλευσης τεχνολογίας (technology pools).
- Η εναρμόνιση της ελληνικής νομοθεσίας με τις διατάξεις της Οδηγίας (ΕΕ) περί προστασίας της τεχνογνωσίας και του εμπορικού απορρήτου από την παράνομη απόκτηση, χρήση και αποκάλυψη και
- Η σύσταση Εθνικού Συμβουλίου Διανοητικής Ιδιοκτησίας (ΕΣυΔΙ), ενός οργάνου συντονισμού και οργάνωσης των πολλαπλών φορέων που είναι υπεύθυνοι για την προστασία και προώθηση της διανοητικής ιδιοκτησίας στην Ελλάδα.
 
 Η Ελλάδα ως καινοτόμος χώρα
 
Στη χώρα μας, τα δημόσια ερευνητικά ιδρύματα μέχρι σήμερα εστιάζουν κυρίως εφευρέσεις στους τομείς της ιατρικής επιστήμης, της φυσικής και της βιοχημείας με βάση τα στοιχεία του ΟΒΙ. Σύμφωνα με τα κριτήρια του ΟΟΣΑ, η Ελλάδα είναι μια μέτρια καινοτόμος χώρα. Οι δαπάνες για έρευνα και ανάπτυξη το 2017 ξεπέρασαν για πρώτη φορά τα 2 δισ. ευρώ (2,03 δισ.), αυξημένες κατά 15,9% σε σχέση με το 2016 οπότε ήταν 1,75 δισ., 1,7 δισ. το 2015, 1,49 δισ. το 2014. Ως ποσοστό επί του ΑΕΠ οι δαπάνες έφτασαν στο 1,14% για το 2017, ενώ για το 2016 ήταν στο 1,01% ξεπερνώντας για πρώτη φορά το 1%. Υπολειπόμαστε μεν του ευρωπαϊκού μέσου όρου, όμως η ανοδική τάση είναι έντονη δεδομένου ότι το 2014 ήμασταν στο 0,8% του ΑΕΠ.
 
Αξιοσημείωτο είναι ότι καταγράφηκε υπερδιπλασιασμός των ιδιωτικών επενδύσεων σε έρευνα και ανάπτυξη από το εξωτερικό καθώς ανήλθαν σε 55,8 δισ. από 25,2 δισ. το 2016 σημειώνοντας αύξηση 121,4%. Σημαντική συμμετοχή σε αυτό το αποτέλεσμα είχε και το κράτος καθώς η κρατική χρηματοδότηση ανήλθε στο 38% του συνόλου, απόρροια της αύξησης των κονδυλίων από τον τακτικό προϋπολογισμό κατά 43,9 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2016 και 3,5 εκατ. ευρώ από το σκέλος του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων.
Η Ελλάδα κατατάσσεται πλέον βάσει των παραπάνω στην 19η θέση μεταξύ των μελών της ΕΕ -ανέβηκε κατά 3 θέσεις από το 2015-, προσεγγίζοντας χώρες όπως η Ιρλανδία και η Ισπανία.