Ανταρκτική: Ζωή κάτω από ένα χιλιόμετρο πάγων;

Αμερικανοί επιστήμονες ανακάλυψαν για πρώτη φορά τα διατηρημένα κουφάρια μικροσκοπικών ζώων στον βυθό της υπόγειας λίμνης Μέρσερ, η οποία βρίσκεται κάτω από πάγους, πάχους ενός χιλιομέτρου στην Ανταρκτική, σε απόσταση περίπου 600 χιλιομέτρων από τον Νότιο Πόλο. Στο παρελθόν είχαν ανακαλυφθεί μικροοργανισμοί σε τέτοιες υπόγειες λίμνες, αλλά όχι πιο πολύπλοκοι βιολογικά οργανισμοί.
Πρόκειται για καρκινοειδή σαν γαρίδες και για οκτάποδα βραδύπορα. Η σημαντική ανακάλυψη εγείρει δύο βασικά ερωτήματα: πώς βρέθηκαν τα ζώα μέσα στη Λίμνη Μέρσερ (που είναι θαμμένη εδώ και χιλιάδες χρόνια) και αν υπάρχουν άλλα ζώα που είναι ακόμη ζωντανά ακόμη και σήμερα.
Μια πιθανή εξήγηση είναι ότι κάποτε αυτοί οι οργανισμοί ζούσαν σε ποτάμια και λίμνες, όταν το κλίμα της Ανταρκτικής ήταν πιο ζεστό, ίσως και πριν λίγες χιλιάδες χρόνια. Από εκεί, τα ζώα, όταν πέθαναν, μεταφέρθηκαν με κάποιο τρόπο στη λίμνη Μέρσερ, ίσως μέσω ποταμών που ρέουν κάτω από τους πάγους.
Αν αυτό ισχύει, τότε η Μέρσερ είναι μάλλον ένα νεκροταφείο ζώων παρά ζωντανό οικοσύστημα, κάτι πολύ πιθανό δεδομένου ότι είναι θαμμένη κάτω από τεράστιους όγκους πάγου και είναι αδύνατο το παραμικρό ηλιακό φως να φθάσει στα νερά της. Σε τέτοιο περιβάλλον μπορούν να επιβιώσουν μικρόβια, αλλά φαντάζει σχεδόν αδύνατο να συμβεί το ίδιο με μεγαλύτερα ζώα.
Κατά την τελευταία δεκαετία, ορισμένες επιστημονικές ομάδες έχουν αρχίσει να κάνουν γεωτρήσεις κάτω από τους πάγους σε μια προσπάθεια να μελετήσουν μερικές από τις περίπου 400 υπόγειες λίμνες της αχανούς παγωμένης νότιας ηπείρου και να δουν αν φιλοξενούν ζωή και τι είδους. Το 2014, σε απόσταση 50 χιλιομέτρων από τη Λίμνη Μέρσερ, είχε ανακαλυφθεί στη Λίμνη Ουίλανς μια ανθούσα κοινότητα μικροοργανισμών (αλλά όχι μεγαλύτερων ζώων), οι οποίοι επιβίωναν μάλλον τρώγοντας τα οργανικά απομεινάρια των αρχαίων δασών που κάποτε σκέπαζαν την Ανταρκτική. Επίσης η μεγάλη υπόγεια Λίμνη Βοστόκ φαίνεται να φιλοξενεί μικροβιακή ζωή.
Η ανακάλυψη πεθαμένων ζώων στη Λίμνη Μέρσερ ήταν «τελείως αναπάντεχη» δήλωσε στο "Nature" o μικρο-παλαιοντολόγος Ντέηβιντ Χάργουντ του Πανεπιστημίου της Νεμπράσκα-Λίνκολν, μέλος της αποστολής SALSA (Subglacial Antarctic Lakes Scientific Access), η οποία χρηματοδοτείται από το Εθνικό Ίδρυμα Επιστημών των ΗΠΑ.
Η ανάλυση των δειγμάτων νερού από τη Μέρσερ έδειξε ότι περιέχει αρκετό οξυγόνο για να υποστηρίξει τη ζωή υδρόβιων ζώων, ενώ βρίθει επίσης βακτηρίων, καθώς υπάρχουν τουλάχιστον 10.000 ανά χιλιοστό του λίτρου. Τους επόμενους μήνες, οι ερευνητές θα προσπαθήσουν να προσδιορίσουν την ηλικία των κουφαριών των ζώων με τη μέθοδο χρονολόγησης του ραδιενεργού άνθρακα. Θα κάνουν επίσης ανάλυση του DNA των ζώων για να δουν αν ανήκουν σε είδη του αλμυρού ή του γλυκού νερού.