Λούης Τίκας: Ο κρητίκαρος πίσω από τη θρυλική εργατική εξέγερση στις ΗΠΑ
Τον Σεπτέμβριο του 1913, εργαζόμενοι- συμπεριλαμβανομένων χιλιάδων Ελλήνων μεταναστών- σε μία από τις πιο προσοδοφόρες βιομηχανίες της Αμερικής, αποφάσισαν να κάνουν κάτι για την απάνθρωπη συμπεριφορά που είχαν οι εργοδότες απέναντί τους.
Περίπου 11.000 ανθρακωρύχοι στο νότιο Κολοράντο κατέβηκαν σε απεργία εναντίον της Colorado Fuel & Iron Corporation (CF&I) για να διαμαρτυρηθούν για τις χαμηλές αμοιβές, τις επικίνδυνες συνθήκες εργασίας, και την αυταρχική κυριαρχία της εταιρείας πάνω στις ζωές των εργαζομένων. Η CF&I, που άνηκε στην οικογένεια Ροκφέλερ απάντησε διώχνοντας αμέσως τους ανθρακωρύχους και τις οικογένειές τους από τις καλύβες που τους είχε παραχωρήσει για να μένουν.
Με τη βοήθεια του Συνδικάτου Ανθρακωρύχων, οι ανθρακωρύχοι μετακινούνται με τις οικογένειές τους σε σκηνές διάσπαρτες στους γύρω λόφους και συνέχισαν την απεργία. Οι πρώτες οικογένειες μετακινήθηκαν σε σκηνές στην 23η του Σεπτεμβρίου 1913.
Οι καιροί τότε ήταν διαφορετικοί . Αντί για πικετοφορίες με πλακάτ, οι απεργοί κρατούσαν όπλα. Οι περισσότεροι ήταν οπλισμένοι καθώς οι συνθήκες και η έλλειψη ασφάλειας στις πόλεις εξόρυξης που έμεναν, σήμαινε ότι έπρεπε να προστατεύσουν τον εαυτό τους και τις οικογένειές τους. Επιπλέον, οι περισσότεροι κατάγονταν από τα μέρη της Ελλάδος, την Κρήτη και τη Μάνη, μέρη όπου ήταν γνωστά για την ανομία και την αγάπη τους για τα όπλα. Η απεργία αυτή θα κατέληγε στην πιο βίαιη σφαγή στην ιστορία των αμερικάνικων εργασιακών σχέσεων, τη σφαγή του Λαντλόου.
Ένας από τους ηγέτες της , ήταν ένας νεαρός Έλληνας μετανάστης από την Κρήτη με το όνομα Λούης Τίκας. Τρία χρόνια νωρίτερα, όταν ήταν 24, ο Τίκας ήταν εν μέρει ιδιοκτήτης ενός καταστήματος καφέ στο Ντένβερ. Το άφησε πίσω, όταν προσλήφθηκε ως αντικαταστάτης, όταν πολλές απεργίες ανθρακωρύχων μάστιζαν την περιοχή.
Το Συνδικάτον των Ανθρακωρύχων που ήταν ενεργό στο Κολοράντο από το 1900, έκανε επτά αιτήματα, ζητώντας τη διόρθωση των αξιοθρήνητων συνθηκών εργασίας και διαβίωσης. Τα πρότυπα ασφαλείας ήταν βάρβαρα - ένας ανθρακωρύχος είχε διπλάσιες πιθανότητες να πεθάνει στο Κολοράντο από οπουδήποτε αλλού στη χώρα. Με 12ωρα να είναι ενα στάνταρ ωράριο, το βασικό αίτημα του Συνδικάτου ήταν η μείωση σε όχι περισσότερο από οκτώ ώρες.
Με τα λιγοστά χρήματα που έβγαζαν (περίπου 3,50$ την ημέρα), έπρεπε να συντηρήσουν την οικογένεια τους αλλά και να πάρουν προμήθειες για την δουλειά . Ακόμη, άνδρες που ήταν εργαζόμενοι της εταιρείας, συχνά εξαπατούσαν τους ανθρακωρύχους, τα σπίτια στα οποία ζούσαν ανήκαν στην εταιρεία και η εταιρία χρέωνε υψηλά ενοίκια προσφέροντας άθλιες συνθήκες διαμονής και επιπλέον, η εταιρία ανάγκαζε τους εργαζόμενους να αγοράζουν από τα καταστήματα που ανήκαν και αυτά στην εταιρεία.
Η εταιρεία προσέλαβε κακοποιούς για να παρακολουθούν τους ανθρακωρύχους. Όταν έγιναν οι πρώτες εξώσεις, που δεν σταμάτησαν την απεργία, οι προσέλαβαν και ιδιωτικούς ντετέκτιβ και κακοποιούς που έκανα επιθέσεις ανά τακτά χρονικά διαστήματα στις σκηνές με τουφέκια . Η εκστρατεία τρόμου συνεχίστηκε με δολοφονίες, και επισκέψεις από ένα αυτοκίνητο γνωστό ως Death Special που εφοδιασμένο με δύο πολυβόλα που πυροβολούσε τις σκηνές στη μέση της νύχτας. Οι ανθρακωρύχοι αμύνθηκαν, και αρκετοί σκοτώθηκαν καθ 'όλη τη διάρκεια της μακράς απεργίας που κράτησε 14 μηνες. Ο Τίκας, ο οποίος ήταν ο σύνδεσμος μεταξύ των συμφερόντων της εταιρείας και των απεργών.
Την άνοιξη του 1914, η Εθνική Φρουρά με τον στρατηγό Linderfelt, περικύκλωσε τις σκηνές. Στις 20 Απριλίου, 1914 την επομένη τουΕλληνικού Ορθόδοξου Πάσχα, η βία ξέσπασε. Είναι ασαφές ποιος έριξε την πρώτη βολή. Μάρτυρες λένε ότι άκουσαν τρεις εκρήξεις και στη συνέχεια σφαίρες. Οι γυναίκες και τα παιδιά έφυγαν από το στρατόπεδο ή κατέφυγαν σε αποθήκες που οι απεργοί είχαν σκάψει κάτω από τις σκηνές τους. Η στρατηγική αυτή αποδείχθηκε τραγική, όταν ξέσπασε πυρκαγιά. Μάρτυρες είπαν ότι είδαν τους στρατιώτες με πυρσούς και σύντομα ολόκληρη η αποικία ήταν στις φλόγες. Δύο γυναίκες και 11 παιδιά που κρυβόταν υπόγεια πέθαναν στις φλόγες.
Ο στρατηγός Linderfelt και οι άνδρες του εισέβαλαν στην κόλαση και συνέλαβαν τον Τίκα. Ο Linderfelt είπε ότι αναγκάστηκε να πυροβολήσει τον Τίκα επειδή προσπάθησε να διαφύγει. Μάρτυρες όπως λένε μια διαφορετική ιστορία: ότι ο Linderfelt πήρε το όπλο του και χτύπησε τόσο βίαια τον Τίκα πάνω από το κεφάλι που έσπασε το όπλο του και άφησε πληγή όπου φαινόταν το κρανίο του! Στη συνέχεια διέταξε άλλους στρατιώτες να τον πυροβολήσουν.
Τουλάχιστον 20 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στο Λάντλοου εκείνη τη νύχτα, και ακόμη περισσότεροι χάθηκα τις επόμενες 10 ημέρες που ακολούθησαν. Παρόλα αυτά, η απεργία συνεχίστηκε μέχρι τον Δεκέμβριο, όταν οι εξαντλημένοι ανθρακωρύχοι εγκατέλειψαν τον αγώνα τους
Η τραγωδία στο Λαντλόου έχει ξεχαστεί σήμερα, αλλά ο αντίκτυπός της είναι αισθητός σε ολόκληρο τον κόσμο. Ο Τίκας ήταν ένας ήρωας για τους ανθρακωρύχους. Χιλιάδες βγήκαν στο δρόμο για την κηδεία του σε πομπή , ο ένας πίσω από τον άλλον, που ήταν «αρκετά μίλια σε μήκος."
Ο Λούης Τίκας (Luis Tikas ή Ηλίας Σπαντιδάκης) γεννήθηκε στη Λούτρα Ρεθύμνου το 1886 και ο πατέρας του ονομαζόταν Αναστάσιος. Το 1906 σε ηλικία 20 ετών μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες. Στις ΗΠΑ μετέτρεψε το όνομά του στο αγγλοσαξονικό Λούης Τίκας (Luis Tikas), με το οποίο έμελλε να γραφεί στην ιστορία των συνδικαλιστικών αγώνων.
Ένα βραβευμένο ντοκιμαντέρ που ονομάζεται "Παλικάρι: Λούης Τίκας και η Σφαγή του Λοντλόου δημιουργήθηκε για τον εορτασμό της 100ης επετείου . Δείτε το trailer απο το ντοκυμαντέρ:
Kαι το τραγούδι του Woody Guthrie για την σφαγή:
φωτογραφίες : λουης τικας louis tikas (facebook)
Κείμενο: papaspost
Eπιμέλεια: Χ. Μαυρομάτη
