Απαγόρευση κυκλοφορίας: Διπλάσιες οι κλήσεις στη Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία

Η Ελλάδα έχει συμπληρώσει έναν μήνα σε καθεστώς απαγόρευσης κυκλοφορίας των πολιτών, έκτακτο μέτρο για την αποφυγή εξάπλωσης του νέου κορονοϊού. Για την ψυχολογική υποστήριξη που ζήτησαν χιλιάδες συνάνθρωποί μας μέσα σε αυτό το διάστημα, μιλάει στο Sputnik, η Συντονίστρια του Κέντρου για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας, Όλγα Θεοδωρικάκου.

Διπλάσιες κλήσεις έχει δεχτεί το τετραψήφιο νούμερο 1018, η μοναδική τηλεφωνική Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία στην Ελλάδα, από τις 23 Μαρτίου 2020, πρώτη ημέρα ισχύος της απαγόρευσης κυκλοφορίας. Μιλώντας στο Sputnik, η Συντονίστρια του Κέντρου για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας, Όλγα Θεοδωρικάκου, αναφέρει ότι, λόγω της ευρύτερης κατάστασης που δημιούργησαν τα περιοριστικά μέτρα για την αντιμετώπιση της πανδημίας του νέου κορονοϊού, αισθητά περισσότεροι είναι οι άνθρωποι που στράφηκαν για βοήθεια στους επαγγελματίες ψυχικής υγείας της 24ωρης Γραμμής Παρέμβασης.

«Σύμφωνα με τα στοιχεία που διαθέτουμε για το παρόν διάστημα, υπάρχει αισθητή αύξηση του αριθμού κλήσεων στο 1018. Ουσιαστικά, δεχόμαστε καθημερινά διπλάσιες κλήσεις. Συνολικά, από τις 23 Μαρτίου μέχρι και σήμερα, έχουν απαντηθεί 3.674 κλήσεις. Η πλειοψηφία των καλούντων είναι γυναίκες.

Οι ηλικιακές ομάδες από τις οποίες λαμβάνονται οι περισσότερες κλήσεις είναι άνθρωποι παραγωγικής ηλικίας από 50 έως 59 ετών και ακολουθούν νεαρές ηλικίες από 20 έως 29 ετών.Οι πιο συχνοί αναφερόμενοι λόγοι κλήσης στην γραμμή αφορούν την επιδείνωση προϋπάρχοντων ψυχοπαθολογικών εκδηλώσεων (π.χ. διαταραχές της διάθεσης, αγχώδεις διαταραχές), την ύπαρξη σοβαρής σωματικής νόσου ή αναπηρίας, τη δυσκολία πρόσβασης σε πηγές βοήθειας και συνηθισμένοι εκλυτικοί παράγοντες, όπως είναι η απώλεια ή τα ενδοοικογενειακά ζητήματα. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι, λόγω της τρέχουσας κατάστασης και εξαιτίας πληθώρας παραπομπών καλούντων από διάφορες άλλες πηγές, πολλές φορές, το αίτημα των καλούντων δεν εντάσσεται στο φάσμα της αυτοκτονικότητας».

Πολυπαραγοντικό ζήτημα η αυτοκτονία

Το Παρατηρητήριο Αυτοκτονιών αποτελεί μία προσπάθεια του Κέντρου Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας να αποτυπώσει την πραγματικότητα του ζητήματος των αυτοκτονιών στην Ελλάδα σε τρέχοντα χρόνο. Κάθε μήνα δημοσιεύει στοιχεία που συλλέγονται από μία πληθώρα πηγών, μέσα στις οποίες συγκαταλέγονται και οι κλήσεις στη Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία 1018. Σύμφωνα με αυτά τα στοιχεία, δεν παρουσιάζεται κάποια ουσιαστική διαφοροποίηση σε σχέση με την καταγραφή των στοιχείων που αφορούν τις αυτοκτονίες για το ίδιο χρονικό διάστημα, σε σχέση με τα προηγούμενα έτη. Επιπλέον, όπως εξηγεί η κυρία Θεοδωρικάκου, η ύπαρξη λεπτομερών στατιστικών στοιχείων για τις συνθήκες των παρελθουσών πανδημιών δεν είναι επαρκή, ούτε είναι θεμιτό να συγκριθούν με τα ετήσια στατιστικά στοιχεία για τις αυτοκτονίες.

«Η αυτοκτονία είναι ένα πολυπαραγοντικό ζήτημα με πολλαπλές αιτίες. Γι' αυτόν τον λόγο κρίνεται αναγκαία η αποφυγή οποιασδήποτε συσχέτισης της αυτοκτονίας αποκλειστικά με την πανδημία. Οποιαδήποτε αναφορά σε άμεση σύνδεση της πανδημίας με την αυτοκτονία, θα μπορούσε να θεωρηθεί εσφαλμένη και να απλοποιήσει υπερβολικά ένα τέτοιο πολυδιάστατο ζήτημα. Επιπρόσθετα, στρατηγικές προστασίας της δημόσιας υγείας όπως είναι η κοινωνική απόσταση και η καραντίνα, παρόλο που μπορεί να θεωρηθούν επιβαρυντικοί παράγοντες εμφάνισης ψυχοπαθολογικών εκδηλώσεων, εντούτοις, δεν αποτελούν παραμέτρους που μπορούν αποκλειστικά να ευθύνονται για την αυτοκτονία».

Ωστόσο, ως αποτέλεσμα της εφαρμογής των διαφόρων έκτακτων μέτρων περιορισμού, παρατηρήθηκε μείωση στη διαθεσιμότητα επαγγελματιών ψυχικής υγείας για τα άτομα με προϋπάρχοντα προβλήματα ψυχικής υγείας.

«Αυτό το γεγονός αποτελεί πράγματι μία επιβαρυντική συνθήκη για την ουσιαστική και αποτελεσματική πρόσβασή τους στις υπηρεσίες υγείας. Σ’ αυτή τη βάση, λοιπόν, επιβάλλεται η ανάληψη ευθυνών από τους επαγγελματίες ψυχικής υγείας, προκειμένου να διασφαλιστεί η συνέχιση της παροχής υπηρεσιών», λέει η κυρία Θεοδωρικάκου.

Στην 24ωρη Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία – 1018 & στο Κέντρο για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας που λειτουργεί η ΚΛΙΜΑΚΑ, με την εποπτεία του Υπουργείου Υγείας, απασχολούνται 12 επαγγελματίες ψυχικής υγείας, ενώ η πλειοψηφία αυτών αποτελείται από ψυχιάτρους.

Η Επιστημονική Ομάδα του Κέντρου, δεδομένης της εξειδίκευσης των στελεχών της και με την επιστημονική εποπτεία του Επιστημονικού Διευθυντή, ψυχιάτρου, Κυριάκου Κατσαδώρου, στην παρούσα φάση, εκτός της ανταπόκρισης σε έναν αυξημένο όγκο κλήσεων και αιτημάτων καλείται, παράλληλα, να υποστηρίξει επιστημονικά και τους ίδιους τους επαγγελματίες ψυχικής υγείας, οι οποίοι αντίστοιχα, δεδομένων των συνθηκών, καλούνται να ανταποκριθούν σε όχι και τόσο οικείες γι’ αυτούς καταστάσεις.

Πώς αισθάνονται οι ίδιοι ως εργαζόμενοι που βιώνουν μια δύσκολη κατάσταση, εξακολουθούν όμως άοκνα να υποστηρίζουν τους ανθρώπους που βρίσκονται σε ανάγκη;

«Μία κατάσταση, αντιλαμβανόμενη από το γενικό πληθυσμό ως "κρίση", δεν επηρεάζει σημαντικά το επιστημονικό προσωπικό της Γραμμής, δεδομένου ότι, αφενός, η σταθερή συνθήκη της δουλειάς τους είναι η παρέμβαση στην κρίση, αφετέρου λειτουργούν εντός ενός πλαισίου και μηχανισμών που έχουν αναπτυχθεί ακριβώς για να μπορούν να υποστηρίξουν αυτό το κρίσιμο και επείγον έργο».

Το Κέντρο για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας που λειτουργεί από την ΚΛΙΜΑΚΑ υπό την εποπτεία του Υπουργείου Υγείας, συμμετέχει, παράλληλα, ως οργανωτικό μέλος, στη Διεθνή Ένωση για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας (International Association for Suicide Prevention – IASP), φορέας ο οποίος αποτελεί το ανώτερο όργανο για την κατάρτιση στρατηγικών στον τομέα της πρόληψης, αλλά και των ερευνητικών διαδικασιών, σε καθεστώς συνηγορίας με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Στο πλαίσιο αυτό, διενεργείται επικοινωνία με αντίστοιχους φορείς άλλων ευρωπαϊκών χωρών, με στόχο την ανταλλαγή ερευνητικών δεδομένων που αφορούν την αυτοκτονία και το φάσμα των αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών κατά την περίοδο της πανδημίας του κορονοϊού στην Ευρώπη.

Όπως επισημαίνει η κυρία Θεοδωρικάκου, κατά τη διάρκεια της τρέχουσας κρίσης της δημόσιας υγείας την οποία διανύει ολόκληρος ο πλανήτης, το έκδηλο ενδιαφέρον της κοινής γνώμης γίνεται αντιληπτό μέσα από τη διαρκή ενημέρωση και δημοσιοποίηση από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης των θανάτων από τον COVID-19, ενώ παράλληλα έχει μειωθεί αισθητά η αναφορά στους θανάτους που οφείλονται σε άλλες αιτίες, συμπεριλαμβανομένων των αυτοκτονιών. «Μολονότι οι θάνατοι από αυτοκτονία εξακολουθούν να συμβαίνουν καθημερινά». 

Τονίζει, λοιπόν, ότι η υιοθέτηση βέλτιστων πρακτικών από τους επαγγελματίες των ΜΜΕ για τον ορθό τρόπο δημοσίευσης τόσο συγκεκριμένων ειδήσεων αυτοκτονίας, όσο και παροχής πληροφοριών σχετικά με το ίδιο το ζήτημα της αυτοκτονίας και τη σχέση της με την παρούσα συνθήκη της πανδημίας, κρίνεται απαραίτητη.

«Δεδομένου του κεντρικού ρόλου που διαδραματίζουν και τα ΜΜΕ και τα κοινωνικά δίκτυα στη μετάδοση των πληροφοριών και την επίδραση που έχουν, πολλές φορές, στην ενίσχυση των αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών».

Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία 1018

Η Γραμμή 1018 λειτουργεί σε εικοσιτετράωρη βάση, 7 ημέρες την εβδομάδα και δέχεται κλήσεις από κινητό ή σταθερό τηλέφωνο, από όλες τις περιοχές της Ελλάδας, με αστική χρέωση. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι κλήσεις είναι ανώνυμες και άκρως εμπιστευτικές.

Απευθύνεται σε:  

• Ανθρώπους που σκέφτονται να αυτοκτονήσουν
• Ανθρώπους που έχουν αποπειραθεί να αυτοκτονήσουν στο παρελθόν
• Ανθρώπους με αυτοκαταστροφική συμπεριφορά
• Ανθρώπους που βιώνουν την απώλεια ή ανησυχούν για κάποιο δικό τους άνθρωπο

Επιπρόσθετα, λειτουργεί υπηρεσία ηλεκτρονικού ταχυδρομείου όπου χρήστες του διαδικτύου μπορούν να αναζητήσουν βοήθεια για τον εαυτό τους ή για τρίτους στέλνοντας μήνυμα στο [email protected].