Ετικέτα προέλευσης σε όλα τα τρόφιμα

Σε εξέλιξη βρίσκεται καμπάνια πανευρωπαϊκής συλλογής υπογραφών με τον τίτλο «Μάθε τι τρως», με την οποία ζητείται να επιβάλει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή νομοθετικά την υποχρεωτική δήλωση προέλευσης για όλα τα τρόφιμα, προκειμένου να προστατευτεί η υγεία των πολιτών και να αποτραπούν οι διατροφικές απάτες.

Η απαίτηση των καταναλωτών για πληροφορίες σχετικά με τον τόπο προέλευσης των τροφίμων γίνεται ολοένα πιο σημαντική, ωστόσο οι τρέχοντες ευρωπαϊκοί κανονισμοί αφήνουν μεγάλα περιθώρια στο ενδεχόμενο παραπλάνησης και έκθεσης των καταναλωτών σε διατροφικές απάτες.

Σήμερα, η αναγραφή της προέλευσης των τροφίμων είναι υποχρεωτική για το μέλι, το ελαιόλαδο, τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά, τα ψάρια, το βοδινό, το χοιρινό κρέας και το κρέας αιγοπροβάτων και πουλερικών (φρέσκο, ψυγμένο και κατεψυγμένο). Για όλα τα υπόλοιπα τρόφιμα η επισήμανση είναι απλώς προαιρετική.

Γι' αυτόν τον λόγο, οι πληροφορίες σε μεγάλο βαθμό απουσιάζουν σε πληθώρα τροφίμων, όπως αυτά με βάση το κρέας, τα γαλακτοκομικά, τα μη επεξεργασμένα και τα προϊόντα που αποτελούνται από μόνο ένα συστατικό (π.χ. αλεύρι ή ζάχαρη).

Η νόθευση, η απομίμηση και η σκόπιμη παραπλανητική επισήμανση των τροφίμων συνιστούν κίνδυνο για την υγεία μας, ιδιαίτερα όταν αλλεργιογόνα ή ακόμα και τοξικά συστατικά άγνωστης προέλευσης χρησιμοποιούνται για να αντικαταστήσουν τα πιο ακριβά συστατικά. Μια σαφής επισήμανση που αναφέρει την προέλευση των συστατικών βοηθά στην αποτροπή και αντιμετώπιση διατροφικών σκανδάλων που θέτουν σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία.

Στην Ευρώπη, οι διατροφικές απάτες έχουν ενταθεί τις τελευταίες δεκαετίες και υπολογίζεται ότι προξενούν ζημίες που φτάνουν τα 12 δισ. ευρώ ετησίως και αφορούν τα έξοδα της απόσυρσης των νοθευμένων ή μολυσμένων προϊόντων, της διακοπής της παραγωγής, τις απώλειες στον τομέα διανομής και τις απώλειες σε σχέση με τη διατροφική αλυσίδα στην οποία έχουν εισχωρήσει τα προϊόντα.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα διατροφικών σκανδάλων ανά τον κόσμο αποτελούν η προσθήκη μελαμίνης στο γάλα, η προσθήκη νερού και κιτρικού οξέος σε χυμό λεμονιού, η υποκατάσταση του πρόβειου ή κατσικίσιου γάλακτος με αγελαδινό, η συνθετική βανιλίνη με εκχύλισμα βανίλιας, η νοθεία της πάπρικας με θρυμματισμένα κελύφη αμυγδάλων, η μόλυνση αυγών με εντομοκτόνα και η αδήλωτη αντικατάσταση κρέατος αλόγου σε προϊόντα βοδινού κρέατος. Προϊόντα διατροφής όπως τα μπαχαρικά, τα ψάρια, το μέλι, το ελαιόλαδο, το γάλα, το κρέας και τα βιολογικά προϊόντα συγκαταλέγονται ανάμεσα στα πλέον τρωτά σε κίνδυνο απάτης.

Οι βασικοί στόχοι της συγκέντρωσης των υπογραφών είναι:

● Να αναγράφεται υποχρεωτικά η χώρα προέλευσης σε όλα τα μεταποιημένα και μη μεταποιημένα τρόφιμα που κυκλοφορούν στην Ε.Ε., χωρίς παρέκκλιση για τα καταχωρισμένα εμπορικά σήματα και τις γεωγραφικές ενδείξεις.
● Να αναγράφεται υποχρεωτικά στα μεταποιημένα τρόφιμα η προέλευση των πρωταρχικών συστατικών, όταν αυτή διαφέρει από την προέλευση του τελικού προϊόντος.
● Να βελτιωθεί η συνέπεια των ετικετών, π.χ. να περιέχουν εναρμονισμένες πληροφορίες για τις μεθόδους παραγωγής και μεταποίησης, προκειμένου να διασφαλίζεται η διαφάνεια σε όλη την τροφική αλυσίδα.

Την πρωτοβουλία ανέλαβε η Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών, ένα θεσμοθετημένο μέσο συμμετοχικής δημοκρατίας που δίνει στους πολίτες τη δυνατότητα να προτείνουν συγκεκριμένες νομοθετικές αλλαγές σε οποιονδήποτε τομέα όπου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει την εξουσία να προτείνει νομοθεσία, όπως π.χ. το περιβάλλον, η γεωργία, η ενέργεια, οι μεταφορές ή το εμπόριο.
Tο ψήφισμα έχει συγκεντρώσει περίπου 600 χιλιάδες υπογραφές και απαιτείται η συγκέντρωση πάνω από 1.000.000 από τουλάχιστον επτά χώρες, μέχρι τις 2 Οκτωβρίου, για να προχωρήσει η διαδικασία. Οι υπογραφές συγκεντρώνονται στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.eatoriginal.eu