Οι Βρυξέλλες χορεύουν με ρεμπέτικα Ολλανδού και μεθούν με ικαριώτικο κρασί
Ο Φρανς Ντε Κλερκ σερβίρει ικαριώτικο κρασί στις Βρυξέλλες και μαζί με δύο ακόμη Βέλγους και έναν Έλληνα τραγουδούν ως "Kosmokratores" γνωστά ρεμπέτικα στα ελληνικά, τα γαλλικά και τα ολλανδικά!
Όταν ήταν μικρός, το ελληνικό αλφάβητο του φαινόταν πολύ «ανοιχτό», «σα να περνάει από μέσα το φως». Αργότερα, όταν σπούδαζε ιταλική φιλολογία στην Ολλανδία, γνώρισε το ρεμπέτικο κι αποφάσισε να σπουδάσει και ελληνικά. Από το 2006, διατηρεί στις Βρυξέλλες μία μικρή μουσική σκηνή, το Art Base, που φιλοξενεί συχνά μουσικά σχήματα που έχουν σχέση με την Ελλάδα και σερβίρει Ικαριώτικο κρασί. Κυρίως, όμως, είναι μέλος της ρεμπέτικης κομπανίας του Βελγίου με το όνομα “Kosmokratores”, που ερμηνεύει γνωστά τραγούδια σε αγγλική, γαλλική και ολλανδική μετάφραση!
Ο Φρανς Ντε Κλερκ δεν είχε καμία σχέση με την Ελλάδα –ούτε καταγωγή, ούτε συγγένεια. Όμως, επέλεξε να δημιουργήσει δεσμούς, όπως ακριβώς διαλέγουμε τους φίλους και όχι τους συγγενείς μας. Μια σχέση που ξεκινάει, όπως λέει ο ίδιος, από τα παιδικά του χρόνια στην πόλη Ρόζενταλ της νότιας Ολλανδίας που μάθαινε αρχαία ελληνικά στο σχολείο και φτάνει μέχρι σήμερα, που κάθε καλοκαίρι πια κάνει διακοπές στην Ελλάδα.
«Πήγα να σπουδάσω ιταλικά στο πανεπιστήμιο του Νέιμεϊχεν, αλλά σύντομα κατάλαβα ότι ήθελα να το συνδυάσω με ελληνική φιλολογία. Πήγαινα λοιπόν κάθε εβδομάδα στο τμήμα Νεοελληνικών Σπουδών του Άμστερνταμ. Εκεί γνώρισα την ελληνική μουσική. Άρχισα να ακούω και μ’ άρεσε πολύ», μας λέει ο ίδιος.
«Στο πανεπιστήμιο είχε γίνει μια προβολή του "Ρεμπέτικου" του Κώστα Φέρρη. Ξετρελάθηκα. Άρχισα να ψάχνω τις παλιές εκτελέσεις. Μετά πήγα στην Ελλάδα, πήρα ένα μπουζούκι κι άρχισα να μαθαίνω», θυμάται. Και τότε έκανε τις πρώτες του μεταφράσεις στίχων από ελληνικά τραγούδια. Κάποια δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό του πανεπιστημίου της Γάνδης που λεγόταν "Τετράδιο" .
Η γνωριμία με την Ελλάδα
Καθώς τα περιγράφει καθισμένος στο Art Base, με κλειστές τις πόρτες και με το μπουζούκι του ακουμπισμένο στον τοίχο, μοιάζει και ο ίδιος να μην πιστεύει πόσα χρόνια έχουν περάσει από τότε και πώς η ζωή μπέρδεψε τους τόπους όπως ανακατεύει κανείς μια τράπουλα πριν από το πόκερ.
«Τσίμπησα με την Ελλάδα. Άνθρωποι ανοιχτοί, μουσική, μπουζούκι, κάθε μέρα έκανα δέκα φίλους», παραδέχεται. «Η πρώτη εικόνα που θυμάμαι είναι στον Εθνικό Κήπο, εκεί στην Αθήνα. Σε ένα περίπτερο, καθόντουσαν κάτι γερόντια και τραγουδούσαν. «Το γιλεκάκι που φοράς…». Κάποιοι άλλοι πιο πέρα έπαιζαν τάβλι. Μαγική εικόνα», λέει. «Ερχόμουν στην Ελλάδα και έμενα στην ΧΑΝ, την Ομήρου. Και μια μέρα το παιδί που δούλευε εκεί μου είπε, γιατί έρχεσαι εδώ, έλα στο σπίτι μου να μείνεις, στην Ηλιούπολη. Και από τότε έμενα εκεί».
Μεταφραστής στην ΕΕ, αλλά όχι υπάλληλος
Στο Βέλγιο και συγκεκριμένα στις Βρυξέλλες έφτασε το 1982, όπου έκανε το μεταπτυχιακό του στην Κομισιόν. «Όταν μπήκε η Ελλάδα στην ΕΟΚ, υπήρχε μεγάλη ανάγκη για μεταφραστές ελληνικών και εγώ άρχισα να δουλεύω πολύ. Θυμάμαι τα ολονύχτια συμβούλια Γεωργίας, τότε! Και το 1983, τον Ιούλιο, η Ελλάδα ανέλαβε για πρώτη φορά την προεδρία της ΕΕ. Δούλευα φουλ!», περιγράφει.
Όπως λέει, τότε, η ΕΕ «πίεζε» να μονιμοποιήσει τους μεταφραστές της. Όμως ο Φρανς δεν ήθελε. «Ήθελα να φτιάχνω το δικό μου πρόγραμμα. θα έχω πολλές διακοπές και να πηγαίνω στην Ελλάδα –και όχι μόνο», δηλώνει αφοπλιστικά.
«Οι ακάλυπτοι» του Άμστερνταμ
Λίγα χρόνια έμεινε στο Βέλγιο και ξαναγύρισε στο Άμστερνταμ. «Όταν γύρισα στο Άμστερνταμ κάναμε το πρώτο μας συγκρότημα, τους «Ακάλυπτους»! Τρεις Έλληνες κι εγώ. Παίζαμε σε μαγαζιά, είχαμε ωραίες παρέες! Και περισσότερο για πλάκα, άρχισα να κάνω μεταφράσεις ελληνικών στίχων στα ολλανδικά και τα αγγλικά», μας λέει ο Φρανς.
Και κάπως έτσι, οι στίχοι του γνωστού τραγουδιού «Εσύ είσαι η αιτία που υποφέρω» γίνονται από «Σε αγαπώ, πώς να σ' το πω μωρό μου, πίσω έλα, μη με παρατάς και κάνω καμιά τρέλα, σου χω πει χωρίς εσένα να ζήσω δεν μπορώ» σε «I love you so, what can I say, oh please don't go, if you quit me I don't wanna live no more, I can not go on without you living next to me».
Παράλληλα με τις μεταφράσεις που έκανε, ανέλαβε και μια τηλεοπτική εκπομπή. Στο Πολιτιστικό κανάλι της Ολλανδίας, το TeleAc, ο Φρανς δίδασκε μαθήματα ελληνικών! Έκανε συνεντεύξεις, περιόδευε στην Ελλάδα και «σύστηνε» στους Ολλανδούς τη χώρα. «Πήγα κατά τύχη, δεν ήξερα κανέναν στο κανάλι, αλλά ήταν πολύ ανοιχτό!», εξηγεί.
Και φυσικά πήγαινε Ελλάδα. Στην Ικαρία πρωτοπήγε το 1989. Εκεί στο Να, καθόταν κι έπαιζε μόνος του μπουζούκι. Τον είδε έν`ας ιδιοκτήτης ταβέρνας και του είπε να πάει να παίξει στο μαγαζί του. «Μα μόνος;», ρώτησε. «Θα σου βρω παρέα», του είπε εκείνος και το έκανε. Από τότε πάει ακόμη εκεί κάθε καλοκαίρι…
Οι Κοσμοκράτορες
Το 1997, γύρισε στην βελγική πρωτεύουσα. «Πάντα παίζαμε μουσική σε ταβέρνες και μαγαζιά στις Βρυξέλλες. Λέγαμε πάντα, γιατί να μην έχουμε έναν δικό μας χώρο να παίζουμε ο,τι μουσική μας αρέσει; Με αυτή τη λογική, το 2006 άνοιξα το Art Base, αρχικά με ένα φίλο, αλλά σε λίγο αποχώρησε και το κράτησα μόνος. Φιλοξενεί διάφορους καλλιτέχνες και πια και τους Κοσμοκράτορες, το συγκρότημα που φτιάξαμε πριν από λίγα χρόνια», λέει.
Σμίξανε τυχαία. Δυο Φλαμανδοί, ο Frans (μπουζούκι, φωνή) και ο Karsten de Vilder, (κιθάρα, φωνή) που είναι μοντέρ σε τηλεοπτικό σταθμό, ο γαλλόφωνος Βέλγος Dimi Dumortier (κρουστά, φωνή) που είναι εικαστικός και ο Μιχάλης Καρακατσάνης (μπουζούκι, φωνή). «Οι δύο είχαν άλλο σχήμα και πήγαμε να τους ακούσουμε τυχαία. Ξαφνικά, άρχισαν να παίζουν το Αυτή η νύχτα μένει που θα μαστε μαζί και το Στης Πειραϊκής τα βράχια. Στα ελληνικά! Γνωριστήκαμε και φτιάξαμε το δικό μας συγκρότημα», εξηγεί ο Φρανς.
Το όνομα φυσικά είναι από το γνωστό τραγούδι της Ρόζας Εσκενάζι «Ούζο όταν πιεις…». «Το τραγούδι ήταν Πρέζα όταν πιεις, αλλά το κοψε η λογοκρισία», θα μας διορθώσει ο Φρανς. Αλλά το ατού του συγκροτήματος, πέρα από την καλή ερμηνεία των τραγουδιών, είναι οι μεταφράσεις. «Μεταφράζουμε όλοι, στα γαλλικά, στα αγγλικά, στα ολλανδικά. Οι Έλληνες ενθουσιάζονται, γελάνε, κολακεύονται. Όσο περίεργο κι αν ακούγεται, τα γαλλικά βολεύουν πολύ στις ομοιοκαταληξίες! Αλλά και στο βελγικό κοινό το διασκεδάσει», λέει χαμογελώντας.
Η αλήθεια είναι ότι το «Αμάν» ακούγεται σε όλες τις γλώσσες. Αλλά και η «αχάριστη» έχει άλλη χάρη στα γαλλικά: «Jamais tu n’ as demandé après moi, jamais je n’ai reçu un mot de toi, j’etais bien obligé de tout quitté, et toi, ma belle, tu m’ as laissé tomber».
