Πού κατευθύνονται οι δαπάνες των νοικοκυριών

Αύξηση στη μηνιαία δαπάνη των νοικοκυριών για δεύτερη διαδοχική χρονιά -και ύστερα από μία οκταετία κατάρρευσης- κατέγραψε η Ελληνική Στατιστική Αρχή μέσα από την ετήσια έρευνα οικογενειακών προϋπολογισμών του 2018.

Η μηνιαία δαπάνη διαμορφώθηκε στα 1.441,03 ευρώ, καταγράφοντας αύξηση 1,9% σε σχέση με το 2017, έτος κατά το οποίο επίσης είχε καταγραφεί αύξηση -έστω και οριακή- στη μηνιαία δαπάνη. Σε ποσοστό 50% τα νοικοκυριά εντοπίστηκαν να ξοδεύουν περισσότερα από 1.158 ευρώ τον μήνα, ενώ τα νοικοκυριά που μένουν στο ενοίκιο ξοδεύουν το 17,8% του προϋπολογισμού τους μόνο για την κάλυψη της συγκεκριμένης δαπάνης. Το φτωχότερο 20% του πληθυσμού της χώρας χρειάζεται να διαθέσει το 55,4% των συνολικών δαπανών του μόνο για τρόφιμα και στέγαση, ενώ για το πλουσιότερο 20% του πληθυσμού το αντίστοιχο ποσοστό περιορίζεται στο 24,9%.

Η μέση μηνιαία δαπάνη των νοικοκυριών για αγορές κατά το 2018 ανήλθε στα 1.441,03 ευρώ, καταγράφοντας αύξηση 1,9% ή 26,94 ευρώ σε σχέση με το 2017. Η μέση συνολική δαπάνη για κάθε άτομο ανήλθε στα 557,86 ευρώ, καταγράφοντας αύξηση 1,9% (10,35 ευρώ) σε σύγκριση με το 2017. Σε πραγματικούς όρους, η μέση μηνιαία δαπάνη των νοικοκυριών αυξήθηκε σε ποσοστό 1,3% ή 18,47 ευρώ, λόγω της επίδρασης του πληθωρισμού, σύμφωνα με τον Δείκτη Τιμών Καταναλωτή του έτους 2018 (0,6%).

Πριν από την κρίση και συγκεκριμένα το 2008, η μέση μηνιαία δαπάνη των νοικοκυριών σε τρέχουσες τιμές έφτανε στα 2.120,40 ευρώ. Ακολούθησαν οκτώ διαδοχικές ετήσιες μειώσεις, για να φέρουν τη μέση μηνιαία δαπάνη στα 1.392,30 ευρώ, με τη συνολική μείωση της κρίσης να φτάνει στο 35%, ακολουθώντας βέβαια την περίπου αντίστοιχη μείωση στα εισοδήματα.

Χρειάστηκε να φτάσουμε στο 2017 για να καταγραφεί η πρώτη ισχνή αύξηση, ενώ μικρή ήταν η μεταβολή και το 2018. Είναι σαφές ότι μεγαλύτερη αύξηση της δαπάνης προϋποθέτει ταχύτερη αύξηση των εισοδημάτων. Ίσως αυτή να αποτυπωθεί στην έρευνα οικογενειακών προϋπολογισμών του 2019, στην οποία θα καταγραφεί και η επίπτωση από τη μεγάλη αύξηση στον κατώτατο μισθό.

Το μεγαλύτερο μερίδιο των δαπανών του μέσου προϋπολογισμού των νοικοκυριών αφορά τα είδη διατροφής (20,2%) και ακολουθούν η στέγαση (14,1%) και οι μεταφορές (13%), ενώ στις υπηρεσίες εκπαίδευσης αντιστοιχεί το μικρότερο μερίδιο των δαπανών (3,2%). Αναλυτικά, τα ποσοστά στις δώδεκα βασικές κατηγορίες δαπανών διαμορφώνονται ως εξής:

1. Είδη διατροφής: 20,2%.
2. Στέγαση: 14,1%.
3. Μεταφορές: 13%.
4. Ξενοδοχεία, καφενεία και εστιατόρια: 10,8%.
5. Διάφορα αγαθά και υπηρεσίες: 8,5%.
6. Υγεία: 7,5%.
7. Είδη ένδυσης και υπόδησης: 5,8%.
8. Αναψυχή και πολιτισμός: 4,7%.
9. Διαρκή αγαθά: 4,4%.
10. Επικοινωνίες: 4,1%.
11. Οινοπνευματώδη ποτά και καπνός: 3,7%.
12. Εκπαίδευση: 3,2%.
Σημειώνεται ότι κατά το 2018 δεν καταγράφηκε καμία μεταβολή στη σειρά κατανομής των εν λόγω κατηγοριών σε σχέση με το 2017.

Η μεγαλύτερη μεταβολή δαπανών των νοικοκυριών, σε σχέση με την προηγούμενη έρευνα (2017), παρατηρείται σε ξενοδοχεία, καφενεία και εστιατόρια (αύξηση 5,1%), ενώ ακολουθούν οι δαπάνες για υγεία (αύξηση 4,5%) και για αναψυχή - πολιτισμό (αύξηση 2,9%). Δέκα από τις δώδεκα κατηγορίες δαπανών παρουσιάζουν αύξηση, με τη μικρότερη να είναι της τάξεως του 0,8% στα είδη διατροφής και την εκπαίδευση. Οι κατηγορίες για τις οποίες παρατηρείται μείωση της μέσης μηνιαίας δαπάνης είναι τα οινοπνευματώδη ποτά και ο καπνός (-1,6%) και τα διάφορα αγαθά και υπηρεσίες (-1,2%)
Η μεγαλύτερη μεταβολή δαπανών σε σταθερές τιμές 2018, σε σχέση με την προηγούμενη έρευνα του 2017, παρατηρείται στις επικοινωνίες (μείωση 4,8%) και ακολούθως στα οινοπνευματώδη ποτά και καπνό (μείωση 3,4%) και στα διάφορα αγαθά και υπηρεσίες (μείωση 0,5%).

Αύξηση σε σταθερές τιμές 2018 παρουσιάζουν εννέα κατηγορίες δαπανών (είδη διατροφής, ένδυση και υπόδηση, στέγαση, διαρκή αγαθά, υγεία, μεταφορές, αναψυχή και πολιτισμός, εκπαίδευση και ξενοδοχεία, καφενεία και εστιατόρια). Η αύξηση αυτή κυμαίνεται από 0,4% στα είδη διατροφής έως 4% στα ξενοδοχεία, καφενεία και εστιατόρια.

Μεγαλύτερη αύξηση στη μέση μηνιαία δαπάνη των νοικοκυριών (τρέχουσες τιμές) στις υποκατηγορίες δαπανών, σε σχέση με το προηγούμενο έτος (2017), καταγράφεται στις οικονομικές υπηρεσίες (79,8%), όπως συνδρομές σε πιστωτικές κάρτες, αμοιβές λογιστών κ.λπ., καθώς και στον τηλεφωνικό εξοπλισμό (28,8%), ενώ μεγαλύτερη μείωση καταγράφεται στα προσωπικά είδη (-16,4%), όπως κοσμήματα, ωρολόγια χειρός, γυαλιά ηλίου κ.λπ.

Όσον αφορά τις δαπάνες για είδη διατροφής, σε σχέση με την προηγούμενη έρευνα (2017), παρατηρείται μείωση της μηνιαίας δαπάνης (τρέχουσες τιμές) για γαλακτοκομικά προϊόντα και αυγά (-1,7%) και έλαια και λίπη (-0,9%), ενώ παρατηρείται αύξηση της μηνιαίας δαπάνης για φρούτα (5%), καφέ, τσάι και κακάο (3,1%), μεταλλικά νερά, αναψυκτικά, χυμούς φρούτων και λαχανικών (1,8%), ζάχαρη, μαρμελάδες, μέλι κ.λπ. (1,7%), λαχανικά (1,6%), αλεύρι, ψωμί και δημητριακά (1,4%), ψάρια (0,6%), λοιπά είδη διατροφής (0,3%) και κρέας (0,3%).  

πηγή: Ναυτεμπορική