Δήλωση της Διάσκεψης των Προέδρων για την επέτειο της Διακήρυξης Schuman

Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και οι επικεφαλής των πολιτικών ομάδων απευθύνουν μήνυμα για τις 9 Μαΐου, την Ημέρα της Ευρώπης.

Ο εορτασμός της 70ής επετείου της Διακήρυξης Schuman πραγματοποιείται ενώ η Ευρώπη αντιμετωπίζει τη δυσκολότερη πρόκληση από τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου: πρόκειται για την υγειονομική, οικονομική και κοινωνική κρίση που πυροδοτήθηκε από την έξαρση της πανδημίας COVID-19.

Η Διακήρυξη Schuman, η οποία έθεσε τα θεμέλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δρομολόγησε ένα μοναδικό και γνήσιο πολιτικό εγχείρημα με στόχο τη διασφάλιση της ειρήνης και της ευημερίας, καθώς και τη βελτίωση της ζωής όλων των Ευρωπαίων πολιτών. Πριν από 70 χρόνια, η Διακήρυξη Schuman ήδη περιείχε την ιδέα ότι «η Ευρώπη δεν θα δημιουργηθεί μεμιάς, σε ένα ολοκληρωμένο οικοδόμημα. Θα οικοδομηθεί μέσα από απτά επιτεύγματα, χάρη στα οποία θα αναπτυχθεί καταρχάς πραγματική αλληλεγγύη». Αυτή η σταδιακή προσέγγιση οδήγησε στην Ευρωπαϊκή Ένωση όπως τη γνωρίζουμε σήμερα.

Από την πρώτη στιγμή, το ευρωπαϊκό εγχείρημα αποσκοπούσε στην οικοδόμηση μιας πολιτικής και οικονομικής κοινότητας, με βάση τις αξίες που έχουν διαμορφωθεί στο πλαίσιο της κοινής ευρωπαϊκής ιστορίας μας, όπως η αλληλεγγύη, το ανοιχτό πνεύμα, η ελευθερία, η ανεκτικότητα, η ισότητα με παράλληλο σεβασμό στην πολυμορφία, καθώς και το κράτος δικαίου.

Ο Jean Monnet, συντάκτης της Διακήρυξης Schuman, είχε δηλώσει ότι «οι άνθρωποι δεν αλλάζουν παρά μόνο λόγω αναγκαιότητας και η ανάγκη αυτή είναι προφανής μόνο σε καιρούς κρίσης». Κάθε κρίση είναι μια ευκαιρία για να προχωρήσουμε ένα βήμα μπροστά. Έτσι, η τρέχουσα κρίση καθιστά ακόμα επιτακτικότερη την ανάγκη να ξεκινήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση να εργάζεται ώστε να γίνει πιο αποτελεσματική, πιο δημοκρατική και να έρθει πιο κοντά στους πολίτες.

Τα τελευταία 70 χρόνια ο κόσμος έχει αλλάξει ριζικά και ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι πιο κρίσιμος από ποτέ. Σε μια αναδυόμενη νέα γεωπολιτική τάξη και στο πλαίσιο των έκτακτων οικολογικών συνθηκών που βιώνουμε, είναι καθήκον μας να αναλάβουμε τις ευθύνες μας ως παγκόσμια δύναμη στους τομείς της σταθερότητας και της ειρήνης, του κράτους δικαίου, της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας και της διεθνούς συνεργασίας.

Η κρίση αυτή κατέδειξε με ιδιαίτερα υψηλό κόστος ότι το εγχείρημα της ΕΕ παραμένει ημιτελές και ότι η αποτυχία του συντονισμού και της αλληλεγγύης, καθώς και της αντιμετώπισης των επιθέσεων που πραγματοποιούνται εναντίον των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου, δεν είναι απλά θεωρητικά κατασκευάσματα.

Στεκόμαστε στους ώμους γιγάντων, άρα η ικανότητα των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων και όλων των κρατών μελών να ανταποκριθούν στις σημερινές προκλήσεις για την υγεία, την κοινωνία, την οικονομία, το περιβάλλον, την ασφάλεια και το θεσμικό πλαίσιο της ΕΕ, θα πρέπει να είναι τουλάχιστον ανάλογη της πολιτικής φιλοδοξίας που διακατείχε τη Διακήρυξη Schuman. Οφείλουμε να ενισχύσουμε και να εμβαθύνουμε τη δημοκρατική νομιμοποίηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και να μεριμνήσουμε ώστε οι ασκούμενες πολιτικές και η ηγεσία της να εκφράζουν τους πολίτες της Ευρώπης στο πλαίσιο μιας πλήρως λειτουργικής ευρωπαϊκής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας.

Πιστεύουμε ότι είναι καιρός για έναν φιλόδοξο διάλογο με τους πολίτες της ΕΕ και όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη σχετικά με το μέλλον της Ευρώπης. Με τον τρόπο αυτό μπορούμε να διαμορφώσουμε την Ένωση στην οποία θέλουμε να ζούμε μαζί και να βρεθεί κοινός τόπος μεταξύ των Ευρωπαίων πολιτών σχετικά με τα πολιτικά θεμέλια πάνω στα οποία θέλουμε να στηρίξουμε την ανάκαμψη της ευρωπαϊκής ηπείρου. Η αλληλεγγύη αποτελεί πλέον βασική προϋπόθεση για τα μελλοντικά κοινά επιτεύγματά μας.

Υπό το πρίσμα αυτό, εξακολουθούμε να πιστεύουμε ότι το προγραμματισμένο πανευρωπαϊκό εγχείρημα που αποτελεί η «Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης» είναι το κατάλληλο μέσο για την εκπλήρωση αυτής της φιλοδοξίας. Η Διάσκεψη πρέπει να συγκληθεί το συντομότερο δυνατό και να οδηγήσει σε σαφείς προτάσεις με την άμεση και ουσιαστική συμμετοχή των πολιτών. Έτσι μπορεί να επιτευχθεί μια εκ βάθρων μεταρρύθμιση της Ένωσης, η οποία θα της επιτρέψει, πρωτίστως, να λαμβάνει αποφάσεις με γνώμονα το κοινό ευρωπαϊκό συμφέρον, ώστε να καταστεί η ΕΕ πιο αποτελεσματική, ενωμένη, δημοκρατική, κυρίαρχη και ανθεκτική.

Επιβεβαιώνουμε εκ νέου τη σχετική θέση του Κοινοβουλίου και λαμβάνουμε υπόψη τη θέση της Επιτροπής ότι η διαδικασία της Διάσκεψης, ο σχεδιασμός, η δομή, το χρονοδιάγραμμα και η εμβέλειά της θα πρέπει να συμφωνηθούν από κοινού από τα τρία θεσμικά όργανα της ΕΕ. Ως εκ τούτου, καλούμε το Συμβούλιο να διατυπώσει φιλόδοξη θέση σχετικά με τη Διάσκεψη.

Πέρα από τη χαρά και την ευγνωμοσύνη που αισθανόμαστε για τα 75 χρόνια ενότητας και ειρήνης που έχουμε ζήσει, πρέπει να θυμόμαστε ότι η αλληλεγγύη δεν σταματά στα σύνορά μας. Η τρέχουσα πανδημία μας υπενθυμίζει τη σπουδαιότητα της διεθνούς συνεργασίας για τη συντονισμένη αντιμετώπιση των κοινών προκλήσεων και κρίσεων. Αντί να επανέλθουμε σε έναν εθνικό εγωκεντρισμό, η πορεία που πρέπει να χαράξουμε θα πρέπει να έχει στόχο μια ενισχυμένη και πιο ολοκληρωμένη Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία θα συνεργάζεται στενά με τους διεθνείς εταίρους της σε πνεύμα αμοιβαίας δικαιοσύνης και κατανόησης.