Η Κούβα γιορτάζει την 60η επέτειο της επανάστασης

Στη Λατινική Αμερική υπήρξε πηγή έμπνευσης για την αριστερά: η κουβανική επανάσταση γιορτάζει σήμερα τα 60 χρόνια της, μέσα σε οικονομικές δυσχέρειες και απομονωμένη, καθώς η περιοχή έχει στραφεί σε μεγάλο βαθμό προς τα δεξιά.
Συμπτωματικά αυτή η ιστορική επέτειος συμπίπτει με την ορκωμοσία του ακροδεξιού προέδρου Ζαΐχ Μπολσονάρου στη Βραζιλία, μια χώρα που πολιτικά άλλαξε όχθη, όπως έχουν κάνει και η Αργεντινή, η Χιλή ή το Περού.
Στο Σαντιάγο ντε Κούβα (νοτιοανατολικά), την πρώτη πόλη που κατακτήθηκε το 1959 από τους αντάρτες του Φιντέλ Κάστρο, θα πραγματοποιηθούν οι εορτασμοί, που προαναγγέλλονται διακριτικοί και χωρίς συμμετοχή ξένων αξιωματούχων. Ο Ραούλ Κάστρο, πρώην πρόεδρος και αδελφός του Φιντέλ, αναμένεται να εκφωνήσει ομιλία στις 17:00 (τοπική ώρα, απόψε τα μεσάνυχτα ώρα Ελλάδας) στο κοιμητήριο όπου έχει ενταφιαστεί ο πατέρας της επανάστασης.
Δίπλα του θα είναι παρών ο νέος πρόεδρος που ανέλαβε καθήκοντα τον Απρίλιο: ο Μιγκέλ Ντίας-Κανέλ, 58 ετών, ο οποίος, αντίθετα από τους αδελφούς Κάστρο, δεν φέρει τα εύσημα ότι πολέμησε και ανέτρεψε τη δικτατορία του Φουλχένσιο Μπατίστα.
«Ζήτω η κουβανική επανάσταση, ζήτω η Κούβα, τις καλύτερες ευχές μου στην Κούβα», έγραψε χθες Δευτέρα στο Twitter.
Εντούτοις δεν είναι ώρα για γιορτές: «η ιστορική κληρονομιά της κουβανικής επανάστασης φαίνεται πολύ φθαρμένη, τόσο από πολιτική όσο και από οικονομική άποψη», λέει ο Χόρχε Ντουάνι, διευθυντής του Ινστιτούτου Κουβανικών Ερευνών του Διεθνούς Πανεπιστημίου της Φλόριντα.
 
Ελλείψεις τροφίμων
Ακόμη πιο αυστηρός, ο διαφωνών Βλαντίμιρο Ρόκα διαβεβαιώνει το Γαλλικό Πρακτορείο πως η επανάσταση «θα σβήσει κάτω από το ίδιο της το βάρος»: «Κατ' αρχάς, η νεολαία έχει απαυδήσει, δεν πιστεύει σε τίποτε απ' όλο αυτό, και έπειτα (η επανάσταση) δεν έχει πια κανένα στήριγμα στο εξωτερικό».
Φορέας άλλοτε μεγάλης κοινωνικής προόδου στην υγεία και την παιδεία, η καστρική επανάσταση είχε γοητεύσει τον κουβανικό λαό, ο οποίος είχε υποφέρει στα χρόνια της δικτατορίας, και είχε εμπνεύσει τα περισσότερα αριστερά κινήματα της Λατινικής Αμερικής.
Όμως στη συνέχεια προκάλεσε ανησυχίες και επικρίσεις στη διεθνή κοινότητα για το ζήτημα των ανθρώπινων δικαιωμάτων και των πολιτικών κρατουμένων, που φθάνουν τους εκατό, σύμφωνα με τις οργανώσεις των διαφωνούντων.
Οικονομικά η χώρα είναι σήμερα με κομμένη την ανάσα: η ανάπτυξή της είναι στάσιμη γύρω στο 1%, ανεπαρκής για να καλύψει τις ανάγκες του πληθυσμού, ο οποίος αντιμετωπίζει κατά συνέπεια ελλείψεις.
Άλλοτε πρώτη παραγωγός ζάχαρης στον κόσμο, η χώρα υποχρεώθηκε πρόσφατα να εισαγάγει ζάχαρη από τη Γαλλία. Τις τελευταίες εβδομάδες, τα αυγά, το αλεύρι και το ρύζι έχουν εξαφανισθεί από τα ράφια.
«Κάθε χρονιά η κυβέρνηση εισάγει τρόφιμα αξίας περίπου 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων, χωρίς να διασφαλίζει τη διατροφική ασφάλεια της χώρας», υπογραμμίζει η Μαρλέν Ασόρ Χερνάντες, πρώην καθηγήτρια του πανεπιστημίου της Αβάνας, σε έκθεσή της για το Κέντρο για το Άνοιγμα και την Ανάπτυξη της Λατινικής Αμερικής (CADAL), που έχει την έδρα του στο Μπουένος Άιρες.
Γενικά «το 'μοντέλο του κουβανικού κράτους πρόνοιας', που εξαγόταν επί δεκαετίες από την κουβανική κυβέρνηση ως υπόδειγμα ανάπτυξης, κονωνικής και πολιτικής ευημερίας για τις υπόλοιπες λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες, αποτελματώθηκε και υποχώρησε μετά την απώλεια των σοβιετικών αρωγών», κατά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ το 1991, συνεχίζει.
 
Νέο Σύνταγμα
Για να «επικαιροποιηθεί» το οικονομικό μοντέλο της χώρας, οι κουβανικές αρχές θα θέσουν στις 24 Φεβρουαρίου σε δημοψήφισμα ένα νέο Σύνταγμα, το οποίο αναγνωρίζει την ιδιωτική ιδιοκτησία, την αγορά και τις ξένες επενδύσεις.
Όμως δεν τίθεται θέμα επιστροφής στον καπιταλισμό: ο στόχος παραμένει αυτός μιας «κομμουνιστικής» κοινωνίας, με το Κουβανικό Κομμουνιστικό Κόμμα ως «μοναδικό» κόμμα.
Την ώρα που η Αβάνα βρίσκεται αντιμέτωπη με την εχθρική πολιτική του Ντόναλντ Τραμπ, οι σύμμαχοί της δεν βρίσκονται σε καλή κατάσταση.
Η Βενεζουέλα, η οποία βρίσκεται η ίδια σε κρίση, δυσκολεύεται να τις εξασφαλίσει τις παραδόσεις πετρελαίου.
Και μολονότι την Κυριακή ο Βλαντίμιρ Πούτιν χαρακτήρισε την Κούβα «έμπιστο στρατηγικό εταίρο και σύμμαχο», σε μήνυμα το οποίο απηύθυνε στον Ραούλ Κάστρο και τον Μιγκέλ Ντίας-Κανέλ, δεν είναι διατεθειμένος να επιχορηγήσει τη χώρα, όπως έκανε επί 30 χρόνια η Σοβιετική Ένωση. Ούτε η Κίνα είναι διατεθειμένη για κάτι τέτοιο.
Τέλος η Βόρεια Κορέα, όπου μετέβη τον Νοέμβριο ο κουβανός πρόεδρος, προβλέπει απλώς να υπογράψει τον Ιανουάριο στην Αβάνα ένα πρωτόκολο εμπορικών ανταλλαγών και συνεργασίας, σύμφωνα με το επίσημο πρακτορείο ειδήσεων Prensa Latina.