Ορατός ο κίνδυνος για capital controls στην Τουρκία

Η πτώση της τουρκικής λίρας συνεχίζεται και αναστατώνει τα χρηματιστήρια. Η δραστική πτώση είχε ξεκινήσει ήδη την προηγούμενη εβδομάδα και την Κυριακή το δολάριο έφτασε στις 7,23 λίρες. Η κατιούσα του τουρκικού νομίσματος συνεχίστηκε και τη Δευτέρα. Από την αρχή της χρονιάς η λίρα έχασε σχεδόν το 50% της αξίας της. Στο μεταξύ ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προσπαθεί να κατευνάσει τα πνεύματα λέγοντας ότι η οικονομία της χώρας είναι ισχυρή. Για κρίση ούτε λόγος.

«Αρνείται την πραγματικότητα» σχολιάζει ο επικεφαλής οικονομολόγος της γερμανικής Commerzbank Γεργκ Κρέμερ. «Φυσικά και βρίσκεται η Τουρκία εν μέσω μιας πολύ μεγάλης κρίσης. Και είναι πολύ πιθανό όλο αυτό να καταλήξει σε ύφεση». Μια ύφεση που ο τούρκος πρόεδρος θέλει να αποφύγει με κάθε τρόπο. Γι' αυτό και τους τελευταίους μήνες αύξησε την πίεση στην Κεντρική Τράπεζα της χώρας. Διότι κανονικά αυτή, αντιδρώντας όπως συνηθίζεται στην πτώση του νομίσματος και τον καλπάζοντα πληθωρισμό, θα έπρεπε να είχε αυξήσει σημαντικά τα επιτόκια.

Στη συνεδρίαση του Ιουνίου η Κεντρική Τράπεζα αύξησε το βασικό επιτόκιο από 16,5 στα 17,75%. Οι αυξήσεις όμως δεν αρέσουν καθόλου στον πρόεδρο Ερντογάν αφού τα χαμηλά επιτόκια είναι αυτά που τους τελευταίους μήνες ενισχύουν την αδύναμη οικονομία του.

Δυσκολη κατασταση

Η δύσκολη οικονομική συγκυρία δεν αποτυπώνεται μόνο στις αγορές αλλά και στις συνήθειες των πολιτών αφού και αυτοί αντιμετωπίζουν προβλήματα όσο ο πληθωρισμός αυξάνεται αλματωδώς. Οι άνθρωποι καλούνται να βάλουν για τα ψώνια τους το χέρι όλο και πιο βαθιά στην τσέπη.

Για να περιορίσουν την κρίση η κυβέρνηση και η Κεντρική Τράπεζα έλαβαν μια σειρά μέτρων. Από τη μια πλευρά η Κεντρική Τράπεζα ανακοίνωσε ότι θα παράσχει όση ρευστότητα χρειάζονται οι τράπεζες της χώρας. Από την άλλη ο υπουργός Οικονομικών και γαμπρός του Ερντογάν, Μπεράτ Αλμπαϊράκ, ανακοίνωσε ότι η κυβέρνηση έχει ετοιμάσει σχέδιο δράσης για να κατευνάσει τις αγορές.
Μέχρι τώρα πάντως τα μέτρα δεν φαίνεται να αποδίδουν. Οι περισσότεροι οικονομολόγοι εκτός Τουρκίας εκτιμούν ότι χρειάζεται κυρίως αύξηση των επιτοκίων για να γίνει το νόμισμα πιο σταθερό.

«Το καλό σενάριο θα ήταν ο Ερντογάν να καταλάβει ότι έχει κάνει λάθος. Τότε μια ανεξάρτητη Κεντρική Τράπεζα θα μπορούσε να αποκαταστήσει και πάλι την εμπιστοσύνη ανεβάζοντας τα επιτόκια» επισημαίνει ο Γεργκ Κρέμερ.

 Η κατάσταση είναι δύσκολη και αυτό φαίνεται και σε άλλους τομείς της αγοράς. Η Τουρκία καλείται να πληρώνει όλο και υψηλότερα επιτόκια ομολόγων. Η απόδοση του κρατικού ομολόγου αξίας 419 εκατομ. λιρών (περίπου 55 εκατομ. €) που εκδόθηκε τη Δευτέρα, ορίστηκε από το τουρκικό υπουργείο Οικονομικών στο 24,98%. Τον Ιούλιο η απόδοση αντίστοιχου ομολόγου κυμαινόταν στο 20,3% ενώ τον Μάρτιο στο 14%.

Ως μόνη λύση σ' αυτές τις ραγδαίες εξελίξεις ο επικεφαλής οικονομολόγος της Commerzbank βλέπει τα capital control για να σταθεροποιηθεί και πάλι το νόμισμα. «Προς τα εκεί πάει. Διότι ο Ερντογάν δεν θα αλλάξει γνώμη. Στο τέλος θα υπάρξει μάλλον ύφεση δηλαδή μια βαριά οικονομική κρίση».