Τρία σενάρια για την εξέλιξη της κρίσης στη Βενεζουέλα

Το αποτέλεσμα του ανταγωνισμού ανάμεσα στον πρόεδρο της Βενεζουέλας Νικολάς Μαδούρο και τον αυτοανακηρυχθέντα πρόεδρο Χουάν Γουαϊδό, παραμένει ασαφές. Όμως, όποιο και αν είναι το αποτέλεσμα, οι ειδήμονες υποστηρίζουν πως ο στρατός θα παραμένει πάντοτε ο αποφασιστικός παράγοντας.
Το AFP, όπως μεταδίδει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, παρουσιάζει τους τρεις δρόμους που θα μπορούσε, κατά τους αναλυτές, να ακολουθήσει η κρίση στη Βενεζουέλα.
Α. Να συνεχισθεί η διελκυστίνδα του ανταγωνισμού
Ο Γουαϊδό έχει κερδίσει πλέον τόση δημοτικότητα και υποστήριξη που οι αρχές δεν μπορούν πλέον να τον συλλάβουν, μολονότι παραβίασε την απαγόρευση εξόδου από τη χώρα όσο ισχύει η έρευνα εναντίον του για «σφετερισμό εξουσίας».
Ο Γουαϊδό επανήλθε στη Βενεζουέλα μετά την αποτυχία του να φέρει εντός της χώρας την ανθρωπιστική βοήθεια, που κατά κύριο λόγο προερχόταν από τις ΗΠΑ και ο στρατός σταμάτησε στα σύνορα. Ο Μαδούρο είχε καταγγείλει στο εγχείρημα αυτό μία κεκαλυμμένη προσπάθεια εξωτερικής επέμβασης.
Στη συνέχεια, ο Γουαϊδό δεσμεύθηκε να εντείνει τις λαϊκές κινητοποιήσεις και τον διπλωματικό αποκλεισμό του Μαδούρο, υποστηρίζοντας εργατικές απεργίες και στον δημόσιο τομέα και καλώντας την ΕΕ να εντείνει το εμπάργκο κατά της κυβέρνησης κατά τα πρότυπα των ΗΠΑ.
Με το σφίξιμο αυτό της μέγγενης, ο Γουαϊδό φιλοδοξεί να πειθαναγκάσει τον αρχηγό των ενόπλων δυνάμεων να αποσύρει την υποστήριξή του στον Μαδούρο, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για μία ειρηνική μετάβαση και τη διεξαγωγή εκλογών.
Μολαταύτα, οι αμερικανικές κυρώσεις με στόχο να επιταχύνουν την πτώση του Μαδούρο, δημιουργούν ασφυκτικές συνθήκες διαβίωσης στον πληθυσμό της χώρας, κινδυνεύοντας μακροπρόθεσμα να πλήξουν την εικόνα του ίδιου του Γουαϊδό, ο οποίος ζητεί να ενταθούν και τις χρησιμοποιεί ως κατεξοχήν μέσο για την αναρρίχησή του στην εξουσία. Σύμφωνα με αναλυτές, ο ίδιος ο Μαδούρο στοιχηματίζει ακριβώς πάνω σε αυτήν την απογοήτευση που τελικά μπορεί να γεννήσει η πολιτική αυτή του αντιπάλου του.
Β.Πολιτικο-στρατιωτικές διαπραγματεύσεις
Σύμφωνα με την εταιρεία Datanalysis, ο Μαδούρο δεν χαίρει πλέον της αποδοχής άνω του 14% του πληθυσμού μολαταύτα εξακολουθεί να έχει στον πλευρό του τον στρατό.
Για τον λόγο τούτο, ο Γουαϊδό έχει προσφέρει αμνηστία σε όσους στρατιωτικούς εγκαταλείψουν τον Μαδούρο, εξόν από όσους κατηγορούνται για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Για πολλούς ειδικούς, η πρόταση αυτή του Γουαϊδό είναι πολύ γενικόλογη και γι’ αυτό όχι τόσο πειστική.
Σύμφωνα με τον ίδιον, τον τελευταίο καιρό 700 στρατιωτικοί και αστυνομικοί αυτομόλησαν και πέρασαν τα σύνορα με τη Βραζιλία και την Κολομβία, κανείς τους όμως δεν ήταν ανώτερος αξιωματικός. Η Βενεζουέλα αριθμεί 350.000 στρατιώτες και αστυνομικούς.
Για να πείσει τη στρατιωτική ηγεσία θα χρειασθεί να προσφέρει «εξειδικευμένες εγγυήσεις» σε αξιωματικούς που εμπλέκονται σε υποθέσεις διαφθοράς και παραβίασης δικαιωμάτων και οι οποίοι διατηρούν σημαντικά οικονομικά συμφέροντα.
Σύμφωνα με τον αναλυτή Μάικλ Σίφτερ της ομάδας μελετών Inter-American Dialogue, «η μετάβαση θα είναι τότε πιο μακροχρόνια, αλλά έχει περισσότερες πιθανότητες να είναι αναίμακτη».
Το ίδιο ισχύει για τους στρατιωτικούς που φοβούνται πως είτε θα τεθούν στο περιθώριο από τη νέα κυβέρνηση, είτε για το ενδεχόμενο να αποτύχει ένα πραξικόπημα κατά του Μαδούρο, οπότε «θα χρειασθεί μία δύσκολη διαπραγμάτευση, συχνά κατά περίσταση με τον καθένα από αυτούς», τονίζει από την πλευρά του ο Λουΐς Βισέντε Λεον της Datanalysis. Για τον ίδιο, η κατάσταση μπορεί να οδηγήσει «σε ένα καθεστώς όπου οι στρατιωτικοί θα διατηρήσουν το δικό τους μερίδιο στην εξουσία, εγγυώμενοι την προστασία της».
Μία ομάδα λατινοαμερικανικών χωρών προσπαθεί να προωθήσει έναν διάλογο μεταξύ της κυβέρνησης και της αντιπολίτευσης στη Βενεζουέλα, χωρίς αυτό να έχει αποδώσει καρπούς έως τώρα.
Γ. Στρατιωτική επέμβαση
Τέλος υπάρχει κι ένα τρίτο σενάριο, που προβλέπει ότι οι στρατιωτικοί θα εγκαταλείψουν τον Μαδούρο και πως μόλις εξομαλυνθεί η κατάσταση θα προκηρύξουν εκλογές, δίχως να αποκλείεται και η περίπτωση ενός κλασσικού πραξικοπήματος, όπως τονίζει ο Σίφτερ.
«Το σενάριο μίας στρατιωτικής επέμβασης από τις ΗΠΑ κάθε μέρα φαντάζει όλο και πιο μακρινό, όμως δεν θα πρέπει να αποκλεισθεί κι ολότελα, βάσει της εξέλιξης των γεγονότων», προσθέτει.
Μολονότι ο Γουαϊδό έχει ζητήσει από την Ομάδα της Λίμα (13 χώρες της Λατινικής Αμερικής, της Καραϊβικής και ο Καναδάς) να εξετάσει όλα τα ενδεχόμενα, αυτή έχει αποκλείσει την περίπτωση μίας στρατιωτικής επέμβασης. Όμως σύμφωνα με τον Ντιέγο Μόγια-Οκάμπος του ινστιτούτου HIS Markit του Λονδίνου, ένα τέτοιο σενάριο «παραμένει στο τραπέζι δεδομένης της έκτασης και της διάρκειας της ανθρωπιστικής κρίσης και τον κίνδυνο ο Μαδούρο να συλλάβει τον Γουαϊδό, ή να καταλάβει το Κοινοβούλιο».