Το σπαθοράβδι (ή σπαθόβεργα) είναι αυτό που λέει η λέξη, δηλαδή ένα ραβδί σε σχήμα σπαθιού, ένα ξύλινο σπαθί. Δεν πρόκειται όμως για αναιμικό ομοίωμα ή ξύλινο παιχνίδι, αλλά για στιβαρή κατασκευή από χοντρό και σκληρό ξύλο.
Το σπαθοράβδι είχε το σχήμα και τις διαστάσεις που επέλεγε ο κάτοχός του. Παρότι ξύλινη, η «κόψη» του ήταν ιδιαίτερα αιχμηρή και μπορούσε να τραυματίσει σοβαρά τον αντίπαλο, σπάζοντάς του τα κόκκαλα ή και το κεφάλι. Η λαβή είχε εγκοπές, ώστε να εφαρμόζει απόλυτα στο χέρι του χρήστη.
Το ξεχασμένο σήμερα ξύλινο αυτό κρητικό όπλο, είχε μεγάλη διάδοση σε όλο το νησί. Ήταν αντικείμενο συχνής χρήσης και σε ορεινά σημεία του νησιού οι κάτοικοι το κρατούσαν μαζί τους στα καφενεία μέχρι και τη δεκαετία του 1960.
Πότε, όμως, άρχισαν να κατασκευάζονται και να χρησιμοποιούνται τα σπαθοράβδια, η σπαθόβεργα.
Σίγουρα πρόκειται για παμπάλαια όπλα, καθώς όλα όσα έχουν διασωθεί έχουν πολλές ομοιότητες. Σαν να ακολουθούν ένα πολύ παλιό πρότυπο με κοινά χαρακτηριστικά. Η παλαιότερη αναφορά που διαθέτουμε, μας μεταφέρει οκτώ ολόκληρους αιώνες πίσω. Στο βυζαντινό έπος του Διγενή Ακρίτα του 1200 μ.Χ. το σπαθοράβδι αναφέρεται αρκετές φορές…
