Τα αποκαλυπτήρια μιας αναμνηστικής πλάκας που θα αναδεικνύει μια ιστορική άλλα ξεχασμένη μάχη Αυστραλών και Νεοζηλανδών στην Κρήτη θα γίνουν από την πρέσβη της Αυστραλίας στην Αθήνα Πολυξένη Μπλούμφιλντ στο πλαίσιο των εορταστικών εκδηλώσεων για την 73η επέτειο της Μάχης της Κρήτης.
Η πλάκα αυτή, μήκους ενός μέτρου και βάρους 80 κιλών, φιλοτεχνήθηκε στην Αυστραλία από τον καλλιτέχνη Ross Bastian και απεικονίζει Αυστραλούς και Νεοζηλανδούς κατά τις τελευταίες μέρες της Μάχης της Κρήτης.
Στις 27 Μαΐου του 1941, σε ένα κομμάτι δρόμου που ένωνε το δρόμο Σούδα - Χανιά με τα Τσικαλαριά -η σημερινή οδός Τσικαλαριών- και που τότε ήταν και η μοναδική διέξοδος προς Μαλάξα, ήταν στρατοπεδευμένες διάφορες δυνάμεις των συμμάχων. Ήταν δύο λόχοι του 2/7 Τάγματος Αυστραλών, συνοδευόμενη από Νεοζηλανδούς του 28ου Τάγματος (Μαορί).
Όπως αναφέρουν διάφορες στρατιωτικές πηγές, αλλά και από βιβλία ανθρώπων που συμμετείχαν στα γεγονότα, σ΄αυτό το σημείο έλαβε χώρα μια σημαντική μάχη που έκρινε, όχι την έκβαση της Μάχης της Κρήτης, αλλά έκρινε τη σωτηρία χιλιάδων στρατιωτών από τον θάνατο, τη σύλληψη και την αιχμαλωσία.
Η δωρεά της πλάκας στον δήμο των Χανιών αποτελεί μια προεργασία τριών χρόνων. Η δαπάνη έγινε με προσφορές Ελληνοαυστραλών και η μεταφορά της γίνεται δωρεάν από τις αεροπορικές εταιρίες Etihad Agean Airlines.
Πρόεδρος της επιτροπής The Friends of 42nd Street Trust είναι Glenda Humes κόρη του Reg Saunders, του μοναδικού Αβορίγινα που πολέμησε στη Μάχη της Κρήτης και στη συγκεκριμένη μάχη της «42ης Οδού, 42th Street», όπως την είπαν.
Η Glenda Humes επίσης θα μεταβεί στα Χανιά για την παράδοση της πλάκας. «Είμαστε χαρούμενοι που θα πάμε αυτό το δώρο στους Κρήτες για να αναδείξουμε μια σημαντική μάχη. Οι Κρήτες προστάτευσαν τους Αυστραλούς και τους Νεοζηλανδούς, ανάμεσά τους και τον πατέρα μου και τους είμαστε για πάν τα ευγνώμονες» είπε.
Η ιστορία του Αβορίγινα Ρεγκ Σόντερς, του μοναδικού αυτόχθονα στρατιώτη της Αυστραλίας που πήρε μέρος στη Μάχη της Κρήτης, κατά των Γερμανών, έγινε ένα ντοκιμαντέρ διάρκειας 52 λεπτών.
Η πορεία του Σόντερς είναι εντυπωσιακή: Από το μέτωπο της Βόρειας Αφρικής στη Μάχη της Κρήτης και από εκεί στην Κορέα, έμεινε στην ιστορία ως ο μόνος Αβορίγινας που απέκτησε τον βαθμό του αξιωματικού στον αυστραλιανό στρατό.
Η κόρη του Ρεγκ Σόντερς, Γκλέντα, έχει πει πολλές φορές πως ο πατέρας της έλεγε πως χρωστά τη ζωή του στους Κρήτες. Εξάλλου, η ίδια και μέλη της οικογένειά της είχαν επισκεφθεί το νησί προκειμένου να γνωρίσουν μέλη της οικογένειας που τον φυγάδευσε μετά τη Μάχη της Κρήτης το 1941.
Το ταξίδι - προσκύνημα της οικογένειας Σόντερς και η επανένωσή της με την οικογένεια της Βασιλικής Τζαγκαράκη από το χωριό Λαμπινή της Κρήτης είχε πάρει μεγάλη δημοσιότητα στην Αυστραλία. Η επανένωση των δύο οικογενειών, του Ρεγκ Σόντερς και της Βασιλικής Τζαγκαράκη, ήταν συγκινητική.
Ο ίδιος ο Σόντερς θεωρούσε τη Βασιλική Τζαγκαράκη ως την πιο γενναία γυναίκα που είχε γνωρίσει. Η οικογένεια Τζαγκαράκη πρόσφερε καταφύγιο στο Ρεγκ Σόντερς και άλλους στρατιώτες σε ένα απομονωμένο ξωκκλήσι έξω από το χωριό Λαμπινή. Ο Ρεγκ Σόντερς κατάφερε τελικά να διαφύγει από την Κρήτη το 1942, πολέμησε στη συνέχεια στον Πόλεμο της Κορέας και προήχθη σε λοχαγό.
Η πρέσβης της Αυστραλίας κ. Μπλούμφιλντ, που θα κάνει τα αποκαλυπτήρια, δήλωσε ότι η πρεσβεία στηρίζει την όλη πρωτοβουλία και πρόσθεσε:
«Η Μάχη της Κρήτης - ένα μοναδικό γεγονός στην παγκόσμια ιστορία πολέμου - άλλαξε βαθύτατα τις σχέσεις των δύο λαών μας. Κανένα άλλο γεγονός δεν έχει μείνει περισσότερο χαραγμένο στην κοινή ιστορική μνήμη Ελλήνων και Αυστραλών.
Οι αναρίθμητες προσωπικές ιστορίες Αυστραλών πολεμιστών που πολέμησαν δίπλα στον ατρόμητο Κρητικό λαό, που βίωσαν τη γενναιότητα των Κρητικών - ανδρών και γυναικών - που, αψηφώντας τον κίνδυνο, τους βοήθησαν να διασωθούν, έχουν μεταδοθεί από πατέρα σε γιο, από γενιά σε γενιά. Αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της οικογενειακής ιστορίας χιλιάδων Αυστραλών, αλλά και σημαντικό κομμάτι της ιστορίας του λαού μας.
Το τίμημα αυτού του πολέμου για την Ελλάδα και τους συμμάχους της ήταν πολύ υψηλό. Πάνω από 17.000 Αυστραλοί στρατιώτες πολέμησαν στην Ελλάδα. 6,000 χιλιάδες τραυματίστηκαν ή αιχμαλωτίστηκαν, ενώ σχεδόν 600 δεν γύρισαν ποτέ στην πατρίδα. Ένας τραγικός απολογισμός, και μια μεγάλη θυσία, από μια χώρα τόσο γεωγραφικά μακριά, αλλά τόσο κοντά συναισθηματικά».
Για τα αποκαλυπτήρια θα μεταβούν στην Κρήτη και συγγενείς Αυστραλών που πολέμησαν εκεί.
Λεζάντες για επισυναπτόμενες φωτογραφίες
Νεοζηλανδοί Μαορί που πολέμησαν στην Κρήτη κάνουν μια εντυπωσιακή άσκηση για τον τότε Έλληνα βασιλιά στην Αίγυπτο τον Ιούνιο του 1941
Ο δρόμος όπου έγινε γνωστός και καταγράφτηκε ως «42η Οδός»
Η κα Glenda Humes με την εγγονή της στην Κρήτη πριν λίγα χρόνια
