Εκπαιδεύοντας τους μαθητές στη Δημοκρατία μέσω προσομοίωσης
Η συμμετοχή σε παιδαγωγικές διαδικασίες που ασκούν στον σεβασμό της διαφορετικής άποψης αποτελεί προνομιακή ευκαιρία εκπαίδευσης για τη δημοκρατία. Γιατί το κίνητρο της διαφορετικής άποψης, εφόσον αυτή διαθέτει σοβαρότητα και στέρεη επιχειρηματολογία, συνιστά βασική προϋπόθεση δημοκρατίας. Αφήνει περιθώρια για κριτικό λόγο, νηφάλια επανεξέταση και επαναπροσδιορισμό θεμελιωδών αντιλήψεών μας, διαδικασία που δεν αποδομεί αλλά αντίθετα ενισχύει την ατομική και συλλογική αυτοσυνειδησία.
Η προσομοίωση ενός δημοκρατικού θεσμού, όπως του κοινοβουλίου αποτελεί μια τέτοια διαδικασία. Η δυνατότητα να μπουν οι μαθητές σε ένα ρόλο κατά τη διάρκεια της αναπαράστασης των εργασιών κοινοβουλευτικών οργάνων και να εκφραστούν δημόσια για θέματα, που μπορεί να απέχουν από τις προσωπικές τους θέσεις, ασκεί και αναδεικνύει αφενός τη σημασία της τεκμηριωμένης υποστήριξης απόψεων, αφετέρου μέσα από τη δυναμική κατάσταση επίσημων και ανεπίσημων συζητήσεων και διαβουλεύσεων, αντιπαράθεσης και σύνθεσης, ανάγεται η συνεργασία και ο διάλογος σε μοναδικό μέσο επίλυσης διαφορών.
Στην Προσομοίωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου EUropa. S. T.E.ENS Περιφέρειας Κρήτης, που διοργανώθηκε για δεύτερη συνεχή χρονιά στις 6-7 Μαΐου 2018 από το Ινστιτούτου Έρευνας & Κατάρτισης Ευρωπαϊκών Θεμάτων- I.R.T.E.A., τον Όμιλο Δημιουργικότητας και Αριστείας Students4Europe του Πειραματικού Λυκείου Πανεπιστημίου Κρήτης, και το Europe Direct Κρήτης υπό την αιγίδα της Περιφερειακής ενότητας Ρεθύμνου, στην αίθουσα συνεδριάσεων της οποίας και πραγματοποιήθηκε, αυτή η διαδικασία επικεντρώνεται στον τρόπο λειτουργίας του μόνου θεσμικού οργάνου της ΕΕ που εκλέγεται άμεσα από τους πολίτες. Γι’ αυτό και η γνώση των αρμοδιοτήτων του, της διεξαγωγής των εργασιών του και των ζητημάτων που πραγματεύεται αποτελεί condition sine qua non για τη διαμόρφωση ενεργών πολιτών, που κατανοούν την ανάγκη ευαισθητοποίησης και συμμετοχής στη λήψη αποφάσεων οι οποίες επηρεάζουν την καθημερινότητά τους.
Το αποτυπώνουν εύστοχα οι απόψεις των μαθητών: «Άσχετα από το αν κάποιος συμφωνεί με τον θεσμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή διαφωνεί, τέτοια προγράμματα ενισχύουν την ενημέρωση. Γιατί ένας πολίτης ο οποίος δεν έχει γνώση αυτόματα δεν έχει και άποψη. Και να έχει άποψη δεν θα είναι προσωπική αλλά καθοδηγημένη. Επομένως θεωρώ ότι τέτοιου είδους προγράμματα μάς βάζουν στη διαδικασία να μπορούμε να ακούμε, να εκφραζόμαστε και συγχρόνως να διαμορφώνουμε τη δική μας άποψη και να μπορούμε να επηρεάσουμε την πορεία της Ευρώπης, η οποία επηρεάζει την καθημερινότητά μας προς οποιονδήποτε άξονα» (Ιωάννα Σακιολάρι, Πειραματικό Λύκειο Πανεπιστημίου Κρήτης). «Θεωρώ ότι είναι μια πολύ καλή ευκαιρία για τα παιδιά της Κρήτης να συμμετάσχουν σε αυτό και να γνωρίσουν από κοντά τους θεσμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να αισθανθούν ότι η Ευρώπη είναι κάτι το οικείο και όχι κάτι ξένο, γιατί πολλές φορές ακούμε Ευρωπαϊκή Ένωση και μας ξενίζουν οι όροι που ακούμε» (Κωνσταντίνος Φραγκούλης, 1ο Γενικό Λύκειο Ιεράπετρας).
Στην Προσομοίωση συμμετείχαν, εκτός από τους μαθητές του Ομίλου Δημιουργικότητας και Αριστείας Students4Europe, του οποίου είναι πρωτοβουλία με την ευθύνη και καθοδήγηση των εκπαιδευτικών Ειρήνης Βογιατζή, Αναστασίας Δεικτάκη, Βασιλικής Κατσαρού, σαράντα (40) μαθητές από σχολεία της Περιφέρεια Κρήτης. Από το ΓΕΛ Βάμου, 6ο ΕΠΑΛ Ηρακλείου, 1ο ΓΕΛ Ιεράπετρας, 4ο ΓΕΛ Ρεθύμνου, ΓΕΛ Σούδας, ΓΕΛ Τυμπακίου. Την προετοιμασία των μαθητών για τη συμμετοχή τους στις εργασίες της Προσομοίωσης, είχαν αναλάβει οι υπεύθυνοι εκπαιδευτικοί: Αμπελάς Π. (ΓΕΛ Βάμου), Πετράκη Α. – Μιχαηλίδη Α. (6ο ΕΠΑΛ Ηρακλείου), Ξυλούρη Ε. - Κονταξάκη Σ. (1ο ΓΕΛ Ιεράπετρας), Σηφογιαννάκη Α. (4ο ΓΕΛ Ρεθύμνου), Ελευθερίου Α. – Μαράκη Μ. (ΓΕΛ Σούδας), Καμπουράκη Γ. - Ηλιάκη Ε. (ΓΕΛ Τυμβακίου).
Τη μελέτη των θέσεων και της πολιτικής της χώρας που εκπροσωπούσαν, αλλά και του θέματος που συζητήθηκε, ενίσχυσε και ο οδηγός μελέτης (study guide) που είχε ετοιμάσει το I.R.T.E.A, το οποίο είχε αναλάβει τον συντονισμό των εργασιών της συζήτησης και τη διαχείριση των διαδικαστικής φύσεως θυμάτων. Με την καθοδήγηση της Δέσποινας Παπαδάκη, Γενικής Γραμματέα του I.R.T.E.A και της Χριστίνας Μάρη, που αποτελούσαν το Προεδρείο, οι μαθητές διερεύνησαν το θέμα της Ανόδου του Ευρωσκεπτικισμού στην Ευρωπαϊκή Ένωση εξειδικεύοντας στη διαμόρφωση της ταυτότητας του Ευρωπαίου πολίτη και στις προκλήσεις για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Οι πραγματικές συνθήκες συνεδρίασης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αποτέλεσαν ασκήσεις ρύθμισης της ενσυναίσθησης: προβληματίστηκαν με τη δυναμική που αναπτύσσεται από τον αριθμό των βουλευτών των πολιτικών κομμάτων, την κίνηση ανεξαρτητοποίησης ομάδας Ευρωβουλευτών, των ανεπίσημων διαβουλεύσεων (lobbying), τη ρητορεία. Οι συζητήσεις και οι συμμαχίες, όμως, που δημιουργήθηκαν κατόρθωσαν να συγκεράσουν τις διαφωνίες, να βρουν τα σημεία σύγκλισης και να οδηγήσουν στην υιοθέτηση και ψήφιση των από κοινού προτάσεων, οι οποίες καταγράφηκαν στο τελικό κείμενο που συντάχθηκε στα πρότυπα της μορφής των πραγματικών καταληκτικών κειμένων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Επιβράβευση για τους μαθητές αποτέλεσε η ικανοποίηση από τη συμβολή του καθενός στη διεξαγωγή των εργασιών και από τη συνεργασία. Παρόλο που η δράση δεν έχει διαγωνιστικό χαρακτήρα ξεχώρισαν με την ψήφο των συμμαθητών τους ως καλύτεροι Ευρωβουλευτές οι μαθητές: Ιωάννα Σακιολάρι, Πειραματικό Λύκειο Πανεπιστημίου Κρήτης (1ος καλύτερος Ευρωβουλευτής), Μυλωνάκης Παναγιώτης-Σταύρος του Εμμανουήλ, 1ο ΓΕΛ Ιεράπετρας (2ος καλύτερος Ευρωβουλευτής), Νίσκου ‘Αγγελος του Δημητρίου, 1ο ΓΕΛ Ιεράπετρας ( 3ος καλύτερος Ευρωβουλευτής).
Ενδεικτική της έλλειψης ανταγωνισμού και του εποικοδομητικά φιλικού κλίματος που καλλιεργήθηκε ήταν και η απονομή - πάντα με την ψήφο των συμμετεχόντων μαθητών - των Funny Awards της Προσομοίωσης, όπως το βραβείο αυτού που εποφθαλμιά τη θέση του Προέδρου, του/της πιο καλοντυμένου/ης ευρωβουλευτή του καλύτερου μαντιναδολόγου, κ.α. Το φιλικό αυτό κλίμα ήταν από τα σημαντικότερα βραβεία για τους έφηβους μαθητές. Οι υποσχέσεις για συνάντηση με το τέλος του σχολικού έτους, οι αφιερώσεις στις πλακέτες και τα μηνύματα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης το αποδεικνύουν.
Η δράση της Προσομοίωσης αποτελεί το κίνητρο για να καλύψουν οι μαθητές με μελέτη και έρευνα τα κενά που αφήνουν τα ΜΜΕ για τα θέματα που απασχολούν την Ευρώπη και να αποκτήσουν βασικές δεξιότητες δημοκρατικού ήθους, δημόσιας έκφρασης των ιδεών τους και τήρησης της αρχής «audiatur et altera pars» (ας ακουστεί και η άλλη πλευρά). «Έχουμε την ευκαιρία να μιλήσουμε εμείς, να ακουστούμε και εμείς και να εκφράσουμε τις δικές μας σκέψεις, τα δικά μας θέλω για την Ευρώπη. Να εμβαθύνουμε στα προβλήματα, στα αίτια, να προτείνουμε λύσεις» (Ίλια Νικολιδάκη, ΓΕΛ Βάμου).
Νοηματοδοτείται έτσι και η επιλογή διεξαγωγής της δράσης το πρώτο δεκαήμερο του Μαΐου, το οποίο σηματοδοτούν εκδηλώσεις αφιερωμένες στην Ημέρα της Ευρώπης ( 9 Μαίου), από τη στιγμή που ένας από τους στόχους καθιέρωσης των Παγκόσμιων ημερών είναι η ευαισθητοποίηση για ζητήματα μείζονος σημασίας και η ανάληψη συλλογικών δράσεων.
EUropa. S. T.E.ENS Περιφέρειας Κρήτης στο Ρέθυμνο
από το Πειραματικό Λύκειο, το Ινστιτούτο Έρευνας & Κατάρτισης Ευρωπαϊκών Θεμάτων- I.R.T.E.A. και το Europe Direct Κρήτης
Το καταληκτικό κείμενο που ψήφισαν οι μαθητές, όπως και βίντεο από τις εργασίες της προσομοίωσης υπάρχει διαθέσιμο στην ιστοσελίδα του σχολείου:
http://lyk-aei.reth.sch.gr/main/
