Τι ρόλο παίζει η επιστήμη στον πολιτισμό μας .Δημιουργεί ελπίδες ή και φόβους. Επικρατεί η επιστήμη, ή η παρα- επιστήμη.
Ερώτημα, φιλοσοφικό, επιστημονικό αλλά και ουσιαστικό....Με περιεχόμενο ακόμη και αγωνίες και ανησυχίες για το μέλλον.....
Τι κάνει την επιστήμη τόσο δημιουργική και ταυτόχρονα τόσο ανοίκεια στον σύγχρονο άνθρωπο; Τι είναι εκείνο το χαρακτηριστικό της επιστήμης που τη φέρνει σε διαρκή σύγκρουση με όλα τα δογματικά συστήματα; Ποια είναι σήμερα η σχέση επιστήμης και θρησκείας ιδιαίτερα στο χώρο της Βιολογίας; Γιατί ο Δαρβίνος ενοχλεί; Πώς συμβαίνει και σε μια εποχή υποτιθέμενου θριάμβου της επιστήμης ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι βγαίνουν από το εκπαιδευτικό μας σύστημα έτοιμοι να παραδοθούν στον ανορθολογισμό και τις παραεπιστήμες που “αλωνίζουν” στο δημόσιο χώρο; Μήπως ευθύνονται και οι επιστήμονες γι’ αυτό;
Αυτα τα ερωτηματα θα τεθούν και θα συζητηθούν απόψε στις 8.00 σε μια εκδήλωση – συζήτηση στην αίθουσα Ανδρόγεω του Δ Ηρακλείου, με αφορμή την παρουσίαση του νέου βιβλίου του Στέφανου Τραχανά του διευθυντή των ΠΕΚ “Το φάντασμα της Όπερας - Η επιστήμη στον πολιτισμό μας”
Ένας φιλόλογος (ο καθηγητής Μιχάλης Ζ. Κοπιδάκης), ένας βιολόγος (ο καθηγητής Σήφης Παπαματθαιάκης) και ένας φυσικός (ο Στέφανος Τραχανάς) θα συζητήσουν με θέμα: Η επιστήμη στον πολιτισμό μας .
Όσον αφορά το βιβλίο , χτίζεται πάνω σε μια αλληγορία. Στο Φάντασμα της Όπερας ένας ιδιοφυής συνθέτης με παραμορφωμένο πρόσωπο διευθύνει τις παραστάσεις από τα σκοτεινά υπόγεια της Όπερας του Παρισιού. Οι θεατές απολαμβάνουν τις δημιουργίες του, το πρόσωπό του όμως αρνούνται να το αντικρίσουν.
Η επιστήμη, ως άλλο φάντασμα της όπερας, είναι μια δημιουργική δύναμη που επίσης κυβερνά τον κόσμο από το «υπόγειο».
Εμφανίζεται όμως σε δύο διαφορετικές εκδοχές: το φάντασμα στη φύση και το φάντασμα στον πολιτισμό μας. Το φάντασμα στη φύση είναι οι θεμελιώδεις νόμοι που κυβερνούν τον φυσικό κόσμο από τα έγκατα της ύλης, ενώ το φάντασμα στον πολιτισμό μας είναι πλέον η ίδια η επιστήμη ως κοινωνικός θεσμός.
Οι νόμοι του μικρόκοσμου είναι ό,τι πιο παράξενο έχουμε δει στη φύση μέχρι τώρα, ενώ και το πρόσωπο της ίδιας της επιστήμης ως κοινωνικού θεσμού δεν είναι περισσότερο προσφιλές στον σύγχρονο άνθρωπο.
Οι κοινωνίες μας θαυμάζουν την επιστήμη. Γνωρίζουν ότι σ’ αυτήν οφείλουν την υλική ευμάρεια που απολαμβάνουν. Όμως το αληθινό της πρόσωπο, τον αντιδογματισμό της, το πνεύμα του υγιούς σκεπτικισμού που τη χαρακτηρίζει, προτιμούν να μην το βλέπουν. Μένει στο υπόγειο.
Το βιβλίο λοιπόν επιχειρεί να συμφιλιώσει τον αναγνώστη μ’ αυτές τις λιγότερο γνωστές όψεις της επιστήμης, ενώ παράλληλα υπογραμμίζει και το ηθικό περιεχόμενο που ενυπάρχει στην επιστήμη: το δικαίωμα να αμφιβάλλεις λογικά και η υποχρέωση να σκέφτεσαι ελεύθερα, αναγνωρίζοντας ως μόνη αυθεντία την εμπειρική πραγματικότητα.
Μανώλης Δερμιτζάκης
