Η ομιλία του καθηγητή κ. Άγγελου Χανιώτη, που έγινε το περασμένο Σάββατο 27 Μαΐου 2017, ήταν η τελευταία του κύκλου 19 ομιλιών με τον γενικό τίτλο: «Ο Μίτος της Αριάδνης – ξετυλίγοντας την ιστορία της πόλης του Ηρακλείου», που οργάνωσε η Ηράκλεια Πρωτοβουλία, 20 χρόνια μετά τον αντίστοιχο πρώτο κύκλο. Θέμα της ήταν: Ηράκλειο και Κνωσός σε εποχές κοσμοπολιτισμού: από τον Αλέξανδρο στον Αδριανό.
Τον ομιλητή προλόγισε η κ. Αλεξάνδρα Καρέτσου, Επίτιμη Έφορος Αρχαιοτήτων, η οποία αναφέρθηκε στις σπουδές, στα επιστημονικά ενδιαφέροντα και στη σταδιοδρομία του κ. Χανιώτη, που έχει διδάξει στα Πανεπιστήμια της Χαϊδελβέργης, της Νέας Υόρκης και της Οξφόρδης και σήμερα είναι καθηγητής Αρχαίας Ιστορίας και Κλασικών Σπουδών στο Ινστιτούτο Προηγμένων Σπουδών του Πρίνστον των Η.Π.Α.
Ο κ. Χανιώτης προσδιόρισε ως θέμα της ομιλίας του τη μεταμινωική Κρήτη, από τον Μέγα Αλέξανδρο ως τον Ρωμαίο Αυτοκράτορα Αδριανό, ένα διάστημα σχεδόν 500 ετών, από το 330 π. Χ. μέχρι το 138 μ. Χ. Κατά την περίοδο αυτή υπήρχαν 28 πόλεις προς τιμήν του Ηρακλή στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου, που όλες ονομάζονταν «Ηράκλεια» (πόλις). Το Ηράκλειο επομένως πρέπει να ήταν αρχικά τόπος ενός ιερού προς τιμήν του Ηρακλή, που φαίνεται ότι κατά το τέλος του 4ου ή τις αρχές του 3ου αιώνα π. Χ. απέκτησε το καθεστώς ανεξάρτητης πόλης, συμμάχου της Κνωσού.
Στην αρχή της περιόδου είχαμε την μεγάλη επέκταση του Ελληνισμού με την εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου και στο τέλος τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Ήταν και οι δύο εποχές κοσμοπολιτισμού, που η Κρήτη βίωσε διαφορετικά:
Κατά την Ελληνιστική περίοδο η Κρήτη ήταν χωρισμένη σε πόλεις – κράτη. Υπήρχε μια στρατιωτική συμμαχία, το «Κοινό Κρηταιέων», όμως οι κρητικές πόλεις πολεμούσαν συνεχώς: Κνωσός και Γόρτυνα άλλοτε πολεμούσαν η μία εναντίον της άλλης και άλλοτε συμμαχούσαν για να υποτάξουν μικρότερες πόλεις εντός Κρήτης ή στα νησιά του Αιγαίου.
Από τα θετικά της περιόδου ήταν η δημιουργία ενός συστήματος διαιτησίας για την επίλυση διαφορών μεταξύ των πόλεων και μεταξύ των πολιτών. Οι Ρωμαίοι κατέλαβαν την Κρήτη το 67 π. Χ και κατέστρεψαν την Κνωσό, την οποία επανίδρυσαν ως ρωμαϊκή αποικία. Η Κρήτη απετέλεσε ρωμαϊκή επαρχία μαζί με την Κυρηναϊκή.
Οι Ρωμαίοι κατασκεύασαν δρόμους, λουτρά και υδραγωγεία και έφεραν ειρήνη και ασφάλεια (Pax Romana). Η Κρήτη βρέθηκε στο κέντρο της ενοποιημένης πολιτικά αυτοκρατορίας με νέο οικονομικό προσανατολισμό, με μαζικές εξαγωγές κεραμικών, βοτάνων και, βέβαια, κρασιού. Γνώρισε μεγάλη οικονομική άνθιση και απέκτησε λαμπρά κτήρια. Όλα αυτά δεν μπορούσαν να υπάρξουν κατά την Ελληνιστική περίοδο, αφού η διαίρεση του νησιού καθιστούσε αδύνατες οικονομικές δραστηριότητες, που ξεπερνούσαν τα όρια μιας πόλης.
Πολλά ενδιαφέροντα περιλάμβαναν και οι απαντήσεις στις ερωτήσεις των ακροατών, που ακολούθησαν την ομιλία. Ενδεικτικά αναφέρεται η άποψη του κ. καθηγητή ότι η Χερσόνησος είναι η καλύτερα γνωστή Ρωμαϊκή πόλη, πλην της Ρώμης, σε όλη την αυτοκρατορία. Δεν υπάρχει άλλη πόλη που να είναι γνωστά το οδικό δίκτυο, το θέατρο, το ωδείο, ο ναός των αυτοκρατόρων κ.λπ.
Το ίδιο βράδυ στην ίδια αίθουσα της οδού Ανδρόγεω, ο κύκλος έκλεισε πανηγυρικά με συναυλία της χορωδίας Ιωνία Αηδών υπό τη διεύθυνση της μαέστρου κ. Λένας Χατζηγεωργίου. Το πρόγραμμα με τραγούδια των Χατζηδάκη, Θεοδωράκη, Κουγιουμτζή, Κηλαϊδόνη και του συμπολίτη Βαγγέλη Σαμαράκη, που συνόδευσε τη χορωδία στο πιάνο, ενθουσίασε το πολυπληθές ακροατήριο.
Με την ολοκλήρωση του κύκλου των 19 ομιλιών, η Ηράκλεια Πρωτοβουλία ευχαριστεί τους ομιλητές, εκείνους που τους προλόγισαν, τους μουσικούς και τους ακροατές, που όλοι μαζί συνέβαλαν στην επιτυχία τους. Ευχαριστεί τον Δήμο Ηρακλείου, την Aegean και τα Πλαστικά Κρήτης για τη στήριξή τους και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης της πόλης για την προβολή των εκδηλώσεων.
Οι ομιλίες είναι αναρτημένες στην ιστοσελίδα του Δήμου Ηρακλείου. Για να τις παρακολουθήσομε επιλέγομε: «Δήμος Ηρακλείου» - «You Tube» - «βίντεο».
Οι οργανωτές σκοπεύουν να εκδώσουν, όπως και στον πρώτο κύκλο, το σύνολο των ομιλιών σ’ έναν καλαίσθητο τόμο, την επιμέλεια του οποίου θα έχει και πάλι η φιλόλογος κ. Σοφία Κανάκη.
