Ολοκληρώθηκαν με μεγάλη επιτυχία, στο Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας στο Ηράκλειο, οι Διαλέξεις Ωνάση 2017 στη Φυσική που είχαν ως τίτλο “Quantum physics frontiers explored with cold atoms, molecules and photons” («Τα σύνορα της Κβαντικής Φυσικής όπως τα διερευνούμε με την χρήση ατόμων, μορίων και φωτονίων»). Οι Διαλέξεις που διοργανώνονται με την αρωγή του Ιδρύματος Ωνάση, τελούσαν υπό την Αιγίδα της Α.Ε. του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Προκοπίου Παυλόπουλου.
Οι Διαλέξεις είχαν σαν αντικείμενο τις πλέον πρωτοποριακές εξελίξεις στο μέτωπο της Κβαντικής Φυσικής, οι οποίες αναμένεται να επηρεάσουν σύντομα και την καθημερινότητά μας. Οι εξελίξεις αυτές έχουν πολυάριθμες εφαρμογές στην κβαντική επιστήμη της πληροφορίας (κβαντική επικοινωνία και επιστήμη υπολογιστών) και στην ανάπτυξη νέων συσκευών ανίχνευσης και μέτρησης φυσικών παραμέτρων με πρωτοφανή ακρίβεια (νέα ατομικά ρολόγια, μαγνητόμετρα και ηλεκτρόμετρα που λειτουργούν κάτω από το τυπικό κβαντικό όριο). Οι κβαντικοί προσομοιωτές ανοίγουν το δρόμο για την εξερεύνηση νέων κβαντικών φάσεων της ύλης σε ισχυρά αλληλεπιδρώντα και άκρως συσχετισμένα κβαντικά συστήματα, με πιθανές εφαρμογές στη σύνθεση νέων υλικών.
Κορυφαίοι επιστήμονες από Ευρώπη και Αμερική με επί κεφαλής τον Νομπελίστα Καθηγητή Serge Haroche του Collège de France του Παρισιού (Βραβείο Νόμπελ Φυσικής 2012) παρουσίασαν στις διαλέξεις τους τόσο το θεωρητικό υπόβαθρο όσο και τις μελλοντικές εφαρμογές που μας επιφυλάσσουν οι αλματώδεις πρόοδοι που σημειώνονται στη περιοχή της Κβαντικής Φυσικής. Δίπλα στον Καθηγητή Haroche, ομιλητές ήταν: ο Καθηγητής Alain Aspect (Institut d'Optique Graduate School και École Polytechnique, μέλος της Ακαδημίας Επιστημών της Γαλλίας), ο Καθηγητής Jean Dalibard (Collège de France, μέλος της Ακαδημίας Επιστημών της Γαλλίας), ο Καθηγητής Immanuel Bloch (Διευθυντής του Ινστιτούτου Max Plank Κβαντικής Οπτικής και μέλος της Ακαδημίας Επιστημών της Γερμανίας), ο Καθηγητής Jun Ye (National Institute of Standards and Technology των ΗΠΑ και University of Colorado, μέλος της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών της Αμερικής, ο οποίος κατασκεύασε το ακριβέστερο ρολόι στον κόσμο που μπορεί να χάσει λιγότερο από 1 δευτερόλεπτο καθ’ όλη τη διάρκεια των 14,7 δις ετών της ζωής του σύμπαντος!), o Καθηγητής Luiz Davidovich (Federal University of Rio De Janeiro της Βραζιλίας, πρόεδρος της Ακαδημίας Επιστημών της Βραζιλίας) και ο Έλληνας Καθηγητής, Κβαντικής Φυσικής από το Πανεπιστήμιο Newcastle της Μεγάλης Βρετανίας, Νικόλαος Προυκάκης, ο οποίος είχε υπάρξει μεταδιδακτορικός ερευνητής στο ΙΤΕ στο ξεκίνημα της ακαδημαϊκής του σταδιοδρομίας.
Στις Διαλέξεις έγιναν δεκτοί και συμμετείχαν 68 επίλεκτοι φοιτητές από την Ελλάδα και τα διαπρεπέστερα ιδρύματα της Ευρώπης. Εξ αυτών 45 ήταν υποψήφιοι διδάκτορες, 9 μεταπτυχιακοί φοιτητές και 15 τελειόφοιτοι προπτυχιακοί φοιτητές. Επίσης συμμετείχαν 10 μεταδιδάκτορες ερευνητές. Οι νέοι αυτοί επιστήμονες είχαν την δυνατότητα να συνομιλήσουν καθ’ όλη την εβδομάδα των Διαλέξεων με τους πλέον διακεκριμένους επιστήμονες του κλάδου, γεγονός που μπορεί να αποβεί καθοριστικό για την μετέπειτα επιστημονική τους πορεία.
Τόσο οι Ομιλητές όσο και οι νέοι επιστήμονες είχαν την ευκαιρία να ξεναγηθούν στα εργαστήρια του Ινστιτούτου Ηλεκτρονικής Δομής και Λέιζερ (ΙΗΔΛ), το οποίο ήταν ο οικοδεσπότης των Διαλέξεων, και ιδιαίτερα σ’ αυτά που βρίσκονται πλησίον του ερευνητικού αντικειμένου των φετινών διαλέξεων. Ο Καθηγητής Haroche εξέφρασε προς τον Τύπο την ιδιαίτερη ικανοποίηση και ευχαρίστησή του για την ποιότητα της έρευνας που γίνεται στα εργαστήρια αυτά και στο ΙΗΔΛ γενικότερα.
Οι Διαλέξεις Ωνάση 2017 στη Φυσική απετέλεσαν τον 24ο κύκλο των Διαλέξεων που διοργανώνονται σε συνεργασία του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ωνάση και του ΙΤΕ. Οι διαλέξεις Ωνάση ξεκίνησαν το έτος 2001. Ο Καθηγητής Serge Haroche ήταν ο 18ος Νομπελίστας ο οποίος ήρθε στην Κρήτη ως Ομιλητής των Διαλέξεων. Την Τετάρτη 26 Ιουλίου ο κ. Haroche έδωσε ομιλία που απευθυνόταν στο ευρύ κοινό στο Αμφιθέατρο του ΙΤΕ με θέμα το πώς η βασική έρευνα οδηγεί σε καινοτομίες, την οποία παρακολούθησε πλήθος κόσμου.
Οι Διαλέξεις Ωνάση έχουν ως στόχο την περαιτέρω εκπαίδευση και προώθηση νέων, ταλαντούχων επιστημόνων, μεταπτυχιακών και τελειόφοιτων φοιτητών από το χώρο των θετικών επιστημών. Κάθε κύκλος διαλέξεων διαρκεί μια εβδομάδα. Το Ίδρυμα Ωνάση καλύπτει τα έξοδα μετακίνησης και παραμονής στο Ηράκλειο της Κρήτης τόσο των ομιλητών όσο και 50 φοιτητών από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Το ΙΤΕ καλύπτει τα τοπικά έξοδα διοργάνωσης.
