Με την παρουσία κορυφαίων εισηγητών από τους αρμόδιους κρατικούς φορείς που εμπλέκονται στη διαχείριση των απορριμμάτων, εκπροσώπους της ακαδημαϊκής κοινότητας, της Περιφερειακής και Τοπικής Αυτοδιοίκησης, εταιρειών και φορέων του κλάδου, ξεκίνησε το Συνέδριο με θέμα «Περιφερειακός Σχεδιασμός Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων - Πορεία προς την Κυκλική Οικονομία» στο Πολιτιστικό Συνεδριακό Κέντρο του Δήμου Ηρακλείου.
Η έναρξη του Συνεδρίου έγινε από τον Πρόεδρο του Ε.Σ.Δ.Α.Κ. και Αντιδήμαρχο Ηρακλείου Χάρη Μαμουλάκη, ο οποίος τόνισε: «Σας καλωσορίζω στην Κρήτη, σας καλωσορίζω στο Ηράκλειο και στο Συνέδριο μας για τον Περιφερειακό Σχεδιασμό Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων και τη μετάβαση προς την Κυκλική Οικονομία.
Tο συνέδριο αυτό διοργανώνεται σε συνεργασία με την Περιφερειακή και Τοπική Αυτοδιοίκηση και απευθύνεται σε όσους συμμετέχουν ενεργά στην διαχείριση των στερεών αποβλήτων στην Περιφέρεια Κρήτης. Κρίναμε ότι ήταν η πλέον κατάλληλη συγκυρία για να παρουσιάσουμε την εμπειρία μας, να αναδείξουμε όλες τις πτυχές του εθνικού και του περιφερειακού σχεδιασμού καθώς και να εξετάσουμε τον τρόπο ενσωμάτωσης σε αυτόν, των αρχών της κυκλικής οικονομίας.
Πρώτον, θέλουμε να συζητήσουμε την πρόοδο που σημειώθηκε από την υλοποίηση του περιφερειακού σχεδιασμού, να εντοπίσουμε τυχών δυσχέρειες εφαρμογής και να προδιαγράψουμε τις αναγκαίες προσαρμογές που απαιτούνται.
Δεύτερον, αναδεικνύουμε την σημασία της Κυκλικής Οικονομίας και των επιπτώσεων από την υιοθέτηση της στο σχεδιασμό και στην εφαρμογή πολιτικών διαχείρισης στερεών αποβλήτων.
Τρίτον, παρουσιάζουμε καινοτόμα σχέδια και καλές πρακτικές διαχείρισης αποβλήτων που βρίσκονται σε εξέλιξη για να αναδείξουμε τις πραγματικές δυνατότητες που δημιουργούνται από την υιοθέτηση καινοτομιών και την στροφή προς την κυκλική οικονομία.
Κυρίες και κύριοι,
Ο ΕΣΔΑΚ διανύει το 17ο έτος λειτουργίας του και ο απολογισμός του είναι αναμφισβήτητα θετικός.
Η ωρίμανση και η υλοποίηση δεκάδων έργων περιβαλλοντικής υποδομής, η λειτουργία εγκαταστάσεων και η προώθηση καινοτόμων λύσεων, έχουν συμβάλλει στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των πολιτών και στην ενίσχυση της τοπικής οικονομίας.
Κατά την τελευταία τριετία πραγματοποιήσαμε τις απαραίτητες τροποποιήσεις στον υφιστάμενο περιφερειακό σχεδιασμό και στον προγραμματισμό των έργων έτσι ώστε να είναι σύμφωνος με τον Εθνικό Σχεδιασμό και τις ευρωπαϊκές κατευθύνσεις για την κυκλική οικονομία. Μέσα από ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις σχεδιάζουμε το μέλλον.
Όραμα μας είναι να δημιουργήσουμε τις βάσεις για μία κυκλική οικονομία στο νησί βασισμένη στην έξυπνη, βιώσιμη ανάπτυξη. Μεταξύ άλλων, στοχεύουμε μέσα από τις δράσεις μας στην τόνωση της περιφερειακής οικονομίας και στη δημιουργία πολλών νέων θέσεων εργασίας.
Για εμάς, η πρόκληση είναι η διαλογή στην πηγή, η ανακύκλωση και η ανάκτηση. Εκεί έχει μετατοπιστεί το κέντρο βάρους όλων τον προσπαθειών μας καθώς η επιτυχία του εγχειρήματος καθορίζει σε μεγάλο βαθμό το κόστος με το οποίο θα επιβαρυνθούν οι πολίτες. Γι’ αυτό και στο άμεσο μέλλον, σε συνεργασία με τους δήμους, θα αναπτύξουμε συστήματα κάδων ξεχωριστής συλλογής χαρτιού, πλαστικού, μετάλλων και γυαλιού ενώ επεκτείνεται η χρήση του καφέ κάδου για το συλλεγόμενο ξεχωριστά οργανικό φορτίο. Στόχος και όραμα είναι πάντα το Zero Waste.
O ΕΣΔΑΚ με την τεχνοκρατική του συγκρότηση κινείται με αποφασιστικότητα προς την κυκλική οικονομία του αύριο. Συνδυάζουμε την χρήση των νέων τεχνολογιών και μεθόδων με την διάχυση της κοινωνικής καινοτομίας γιατί μόνο με την συμμετοχή των πολιτών και την δραστηριοποίηση των παραγωγικών δυνάμεων αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά οι προκλήσεις του μέλλοντος στο περιβάλλον και στην τοπική οικονομία.
Ευελπιστούμε ότι το Συνέδριο θα αποτελέσει ένα σημαντικό σταθμό για την αναβάθμιση του περιφερειακού σχεδιασμού την κινητοποίηση των στελεχών της αυτοδιοίκησης, την ενημέρωση των πολιτών για την κυκλική οικονομία και τις αναγκαίες προσαρμογές στη συμπεριφορά τους καθώς και για την ενεργοποίηση της επιχειρηματικής κοινότητας.
Θα ήθελα κλείνοντας αυτό το καλωσόρισμα να ευχαριστήσω θερμά:
Τον Περιφερειάρχη Κρήτης κ. Σταύρο Αρναουτάκη, όπως επίσης και τον Πρόεδρο της ΠΕΔ Κρήτης και Δήμαρχο Ηρακλείου Βασίλη Λαμπρινό, για την υποστήριξη και την αιγίδα των κορυφαίων φορέων της Αυτοδιοίκησης και σε αυτή μας τη προσπάθεια.
Έναν προς έναν, όλους του ομιλητές του Συνεδρίου μας. Η γνώσεις και η εμπειρία τους είναι πολύτιμες και είναι μεγάλη η χαρά μας που θα τις μοιραστούν μαζί μας.
Τους συνεργάτες μου στον Ενιαίο Σύνδεσμο Διαχείρισης Απορριμμάτων Κρήτης. Εργάστηκαν σκληρά όλο το προηγούμενο διάστημα για αυτό το Συνέδριο και όπως κι εσείς θα διαπιστώσετε, έχουν κάνει εξαιρετική δουλειά.
Όλες και όλους εσάς που παρευρίσκεστε σήμερα στην όμορφη και λειτουργική αυτή αίθουσα του Πολιτιστικού Συνεδριακού Κέντρου του Δήμου Ηρακλείου.
Κυρίες και κύριοι, φίλες και φίλοι, με την ευχή η Κυκλική Οικονομία να αποτελέσει σύντομα αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας, κηρύσσω την έναρξη του Συνεδρίου για τον Περιφερειακό Σχεδιασμό Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων και τη μετάβαση προς την Κυκλική Οικονομία».
Ακολούθησε ο χαιρετισμός του εκπροσώπου του Προέδρου της Βουλής των Ελλήνων Νίκου Βούτση, από τον Βουλευτή Ηρακλείου Σωκράτη Βαρδάκη, του Αντιπροέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Δημήτρη Παπαδημούλη, του Γραμματέα της Πολιτικής Επιτροπής της Ν.Δ. και εκπροσώπου του αρχηγού της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης Κυριάκου Μητσοτάκη, Βουλευτή Ηρακλείου Λευτέρη Αυγενάκη, καθώς και των υποστηρικτών της εκδήλωσης, του Περιφερειάρχη Κρήτης Σταύρου Αρναουτάκη και του Προέδρου της ΠΕΔ Κρήτης και Δημάρχου Ηρακλείου Βασίλη Λαμπρινού.
Ειδικότερα, ο Περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης ανακοίνωσε τη χρηματοδότηση των αναγκαίων μελετών ωρίμανσης από την Περιφέρεια Κρήτης για τις υποδομές, την αρχιτεκτονική τοπίου, τις μελέτες ενεργειακής εξοικονόμησης και το κέντρο καινοτομίας και έρευνας καθώς και την υλοποίηση της προγραμματικής συμφωνίας μεταξύ Πολυτεχνείου Κρήτης Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και Ε.Σ.Δ.Α.Κ. τονίζοντας ότι: «Προτεραιότητα για την Περιφέρεια η προστασία του περιβάλλοντος. Χρηματοδότηση από την Περιφέρεια των αναγκαίων μελετών ωρίμανσης για τις υποδομές, την αρχιτεκτονική τοπίου, τις μελέτες ενεργειακής εξοικονόμησης και το κέντρο καινοτομίας και έρευνας».
Είχε προηγηθεί το καλωσόρισμά του Περιφερειάρχη προς τις Αρχές, τους βουλευτές, τους εκπροσώπους της Αυτοδιοίκησης αλλά και τα στελέχη της Ευρωπαϊκής Ένωσης που δίνουν το παρόν στο διήμερο συνέδριο αναφέροντας ότι «το Πάρκο Κυκλικής Οικονομίας θα είναι ένα σημείο αναφοράς για την εφαρμοσμένη έρευνα στο τομέα του περιβάλλοντος καθώς η Κρήτη διαθέτει όλες τις προϋποθέσεις για να μετατραπεί σε ένα ενεργό εργαστήριο περιβαλλοντικής καινοτομίας. Για την Περιφέρεια Κρήτης η προστασία του περιβάλλοντος στην Κρήτη αποτελεί την πρώτη προτεραιότητα και για τον λόγο αυτό δεσμεύσαμε όλους τους αναγκαίους πόρους για την ωρίμανση των έργων, αναλαμβάνοντας πολιτικές πρωτοβουλίες για την άμεση ένταξη των έργων σε χρηματοδοτικά προγράμματα. Στόχος μας είναι στη τρέχουσα προγραμματική περίοδο να έχει ολοκληρωθεί το σύνολο των προβλεπόμενων από το σχεδιασμό έργων υποδομής» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Αρναουτάκης διευκρινίζοντας παράλληλα ότι, για να αυξηθεί η αποδοτικότητα των πόρων και να μειωθούν τα απόβλητα, απαιτούνται νέα μοντέλα διαχείρισης, ισχυρές κοινωνικές συμμαχίες και αξιόπιστες εταιρικές σχέσεις.
Ο Περιφερειάρχης αναφερόμενος στην στρατηγική της έξυπνης εξειδίκευσης στο ΠΕΠ Κρήτης 2014-2020, πρόσθεσε: «Στο πλαίσιο της στρατηγικής έξυπνης εξειδίκευσης ενισχύουμε καινοτόμες δράσεις για το περιβάλλον και την ενέργεια. Ενθαρρύνουμε την συνεργασία μεταξύ ερευνητικών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων με στόχο την δημιουργία νέων προϊόντων και υπηρεσιών υψηλής προστιθέμενης αξία. Παράλληλα, έχουμε διαθέσει σημαντικούς πόρους για την υλοποίηση των πράσινων σημείων σε όλους τους δήμους μέσω των ΒΑΑ και των ΟΧΕ στο πλαίσιο του ΠΕΠ 2014-20. Σε αυτό το πλαίσιο πρωτοβουλίες όπως η δημιουργία του Περιβαλλοντικού Πάρκου Κυκλικής Οικονομίας θα έχουν την πλήρη στήριξη της Περιφέρειας. Ειδικότερα, θεωρούμε ότι με τη συμμετοχή των ερευνητικών φορέων θα μπορούσαν να αναπτυχθούν καινοτόμες εφαρμογές για την αξιοποίηση του βιοαερίου, την αεροποίηση και την αποτελεσματικότερη διαχείριση του υπολείμματος. Η μετάβαση στην κυκλική οικονομία είναι μια πρόκληση αλλά ταυτόχρονα αποτελεί και μια ευκαιρία για την ανάπτυξη νέων δραστηριοτήτων και την δημιουργία θέσεων απασχόλησης».
Στο τέλος της ομιλίας του ο Περιφερειάρχης Κρήτης έκανε αναφορά στο πρόσωπο της αείμνηστης Αντιπεριφερειάρχη Βιργινίας Μανασάκη η οποία όπως είπε χαρακτηριστικά, «είχε καθοριστικό ρόλο στον σχεδιασμό διαχείρισης των απορριμμάτων στο νησί».
Ο Πρόεδρος της Π.Ε.Δ. Κρήτης και Δήμαρχος Ηρακλείου Βασίλης Λαμπρινός, στον χαιρετισμό του ανέφερε: «Η διαχείριση των απορριμμάτων αποτελεί ένα κεφαλαιώδες ζήτημα για τις σύγχρονες κοινωνίες. Ο διαρκώς αυξανόμενος πληθυσμός των αστικών κέντρων, ο πολλαπλασιασμός των καταναλωτικών αγαθών στον δυτικό κόσμο, το απερίσκεπτα επιβαρυμένο περιβάλλον της γης, εντείνουν τα προβλήματα και εξαντλούν πόρους και δυνατότητες στις χώρες που δεν προετοιμάζονται επαρκώς για να δώσουν λύσεις στο μείζον θέμα της διαχείρισης των απορριμμάτων.
Το πεδίο της «κυκλικής οικονομίας» (που σχετίζεται άμεσα με τον χειρισμό των πρώτων υλών, των βιοσυστημάτων, και με τις συνέπειες της ανάπτυξης), προϋποθέτει επανασχεδιασμό και νέα προσέγγιση στην χρήση, απομάκρυνση, και επαναχρησιμοποίηση των υλικών αγαθών με κάθε εφικτό και καινοτόμο τρόπο. Δράσεις που απαιτούν συλλογική πορεία των κοινωνιών και εμπέδωση διαφορετικής νοοτροπίας σε κάθε πολίτη.
Στο διήμερο Συνέδριο του ΕΣΔΑΚ, στο οποίο παρευρίσκονται ομιλητές με πείρα, γνώση και εξειδίκευση, είναι βέβαιο ότι θα παρουσιαστούν και θα καταγραφούν οι διεθνείς τάσεις και οι βέλτιστες πρακτικές στους τομείς της «κυκλικής οικονομίας» και της διαχείρισης των απορριμμάτων.
Οι ομιλίες, οι προτάσεις, τα συμπεράσματα θα συμβάλλουν στην επαρκή ενημέρωση όλων μας αλλά και στην συγκρότηση των επόμενων δράσεών μας και των αναγκαίων υποδομών.
Στον Δήμο Ηρακλείου, επιγραμματικά θα αναφέρω, την διαρκή προσπάθεια να ανταποκριθούμε στις πιεστικές ανάγκες της διαχείρισης των απορριμμάτων, παρά την υποστελέχωση της υπηρεσίας καθαριότητας. Ανανεώνουμε τον στόλο των απορριμματοφόρων μας, και αναπτύσσουμε πολυμερώς την ανακύκλωση. Με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, πολύ έγκαιρα από τον Ιούνιο του 2015, έχουμε ταχθεί υπέρ του μοντέλου: Διαλογή στην πηγή, Ανακύκλωση, Ανάκτηση, Επαναχρησιμοποίηση και Κομποστοποίηση προκειμένου να μειωθούν οι τελικές ποσότητες που θα οδηγούνται για τελική απόρριψη στους ΧΥΤΥ.
Ετσι εκπονήσαμε και θέτουμε σε τροχιά υλοποίησης τον δικό μας σχεδιασμό, που είναι απολύτως εναρμονισμένος τόσο με τον αναθεωρημένο περιφερειακό σχεδιασμό (ΠΕΣΔΑΚ) όσο και με τον Εθνικό σχεδιασμό (ΕΣΔΑ), ο οποίος προβλέπει:
- Την μεταβατική επαναλειτουργία της Μονάδας Βιοξήρανσης, μέχρι την μετατροπή της υφιστάμενης Μονάδας Προεπεξεργασίας Απορριμμάτων (ΜΠΑ) σε Μονάδα Επεξεργασίας Απορριμμάτων.
- Τη δημιουργία του «Περιβαλλοντικού Πάρκου Κυκλικής Οικονομίας», σε έναν χώρο 270 στρεμμάτων στην περιοχή της Νέας Αλικαρνασσού, το οποίο εκτός του ότι θα φιλοξενεί υποδομές σχετικές με την διαχείριση των απορριμμάτων, θα λειτουργεί και ως χώρος περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, αναψυχής, περιπάτου και ποδηλάτου, επίσης: ως πράσινο σημείο, κέντρο ενημέρωσης των πολιτών, αλλά και έδρα εκπαιδευτικών ιδρυμάτων για την παραγωγή καινοτόμων προτάσεων κυκλικής οικονομίας και για την ανάπτυξη νέων περιβαλλοντικών τεχνολογιών. Το πρόγραμμα αυτό επελέγη και χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση ως το 2ο καλύτερο ανάμεσα σε 312 προτάσεις απ’ όλη την Ευρώπη, και, από κοινού με την δημιουργία 250 νέων θέσεων εργασίας, θα αποτελεί ένα χώρο-πρότυπο στο Ηράκλειο, στον τομέα της κυκλικής οικονομίας.
-Την ανάπτυξη όλων εκείνων των υποδομών που περιλαμβάνουν: την μηχανική διαλογή των Αστικών Σύμμεικτών Απορριμάτων (ΑΣΑ), την παραγωγή αναβαθμισμένου αερίου καθώς και την παραγωγή κόμποστ.
Εκπονήσαμε το δικό μας Τοπικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων όπου εκτός από την ανάπτυξη των πράσινων σημείων, περιλαμβάνονται και δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης τις οποίες έχουμε ήδη ξεκινήσει και βρίσκονται σε περαιτέρω τροχιά ανάπτυξης το επόμενο διάστημα ενεργοποιώντας και χρηματοδοτικά εργαλεία όπως η ΒΑΑ.
Πέρα όμως από αυτά ενεργοποιούμε και αξιοποιούμε και όλα τα διαθέσιμα από την Ευρωπαϊκή Ένωση όπως:
το πρόγραμμα «Life F4F-Τροφή από τρόφιμα», το οποίο βραβεύτηκε στα Greek Green Awards 2018. Ένα πρόγραμμα, βάσει του οποίου τα υπολείμματα των τροφίμων από τα ξενοδοχεία και τους χώρους εστίασης, αντί να καταλήγουν στον ΧΥΤΑ, μετατρέπονται σε ζωοτροφές.
Επίσης μετέχουμε και στο πρόγραμμα ACUA. Ένα πρόγραμμα τοποθέτησης κομποστοποιητών τελευταίας τεχνολογίας σε γειτονιές της πόλης.
Τέλος, προετοιμάζουμε το πρόγραμμα λειτουργίας ενός «Αυτόνομου Ρομποτικού Συστήματος Ανακύκλωσης Αστικών Απορριμμάτων». Ένα πρόγραμμα το οποίο ενισχύει το συγκρητισμό, φέρνοντας κοντά τον ΕΣΔΑΚ με την ΔΕΔΙΣΑ, το φορέα διαχείρισης απορριμμάτων της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων.
Λεπτομέρειες γι’ αυτά τα προγράμματα θα έχουμε την δυνατότητα να συζητήσουμε κατά την διάρκεια αυτού του διημέρου.
Καλή επιτυχία στις εργασίες του Συνεδρίου».
Χαιρετισμό επίσης απεύθυναν εκ μέρους του Προέδρου της Κ.Ε.Δ.Ε. Γιώργου Πατούλη, ο Δήμαρχος Κατερίνης και Πρόεδρος της Επιτροπής Χωροταξίας και Περιβάλλοντος της Κ.Ε.Δ.Ε. Σάββας Χιωνίδης και η Αντιπρόεδρος του ΕΔΣΝΑ Αφροδίτη Μπιζά, ενώ σχετικές επιστολές απέστειλε ο Βουλευτής Ηρακλείου Γιάννης Μιχαλογιαννάκης και ο Ευρωβουλευτής Μανώλης Κεφαλογιάννης.
Υπενθυμίζεται ότι το Συνέδριο, το οποίο πραγματοποιείται υπό την αιγίδα της Περιφέρειας Κρήτης, της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Κρήτης και του Δήμου Ηρακλείου, καθώς και με την υποστήριξη του Κέντρου Ευρωπαϊκής Πολιτικής και Περιφερειακής Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου Κρήτης, θα εξετάσει τις διεθνείς τάσεις προώθησης των πολιτικών της κυκλικής οικονομίας καθώς και των προοπτικών εφαρμογής τους σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο.
Ειδικότερα, επιδιώκεται:
1. Η ενημέρωση για την πορεία εφαρμογής των κατευθύνσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την προσέγγιση των στόχων που έχουν τεθεί.
2. Η ανάδειξη των ευκαιριών που αναδύονται από την αλλαγή του θεσμικού και χρηματοδοτικού πλαισίου των έργων, την ανάπτυξη και ενσωμάτωση καινοτομιών στη διαχείριση των στερεών αποβλήτων.
3. Η παρουσίαση βέλτιστων πρακτικών μέσα από πιλοτικά προγράμματα και ολοκληρωμένους σχεδιασμούς σε περιφερειακό επίπεδο.
4. Η διευρυμένη συζήτηση για το σχεδιασμό των απαιτούμενων υποδομών, αναδεικνύοντας τον τρόπο με τον οποίο τα Τοπικά Σχέδια Διαχείρισης συνεισφέρουν στην επίτευξη των στόχων του Περιφερειακού Σχεδιασμού.
