Συνεχίστηκε το Σάββατο 4 Φεβρουαρίου η σειρά ομιλιών: «Ο μίτος της Αριάδνης - Ξετυλίγοντας την ιστορία της πόλης του Ηρακλείου - είκοσι χρόνια μετά», που οργανώνει η Ηράκλεια Πρωτοβουλία. Ο κ. Θεοχάρης Δετοράκης, ομότιμος καθηγητής Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κρήτης, μίλησε με θέμα: Κρήτη, Βενετία και Ευρώπη στη διάρκεια του Κρητικού Πολέμου 1645 - 1669.
Στον σύντομο πρόλογό του ο κ. Μανόλης Βασιλάκης εξήρε το σημαντικότατο έργο του κ. Δετοράκη σε δύο επιστημονικούς κλάδους, τη Βυζαντινή Φιλολογία και την Κρητολογία. Παράλληλα εξέφρασε τις ευχαριστίες της Ηράκλειας Πρωτοβουλίας προς τον κ. καθηγητή, ο οποίος συμμετείχε με δύο διαλέξεις στον πρώτο κύκλο του «Μίτου της Αριάδνης» ενώ ήταν ο κύριος επιστημονικός σύμβουλος στον δεύτερο κύκλο, στον οποίο έχει αναλάβει και πάλι δύο ομιλίες. (Η δεύτερη ομιλία του κ. Δετοράκη θα γίνει το μεθεπόμενο Σάββατο 18 Φεβρουαρίου, ώρα 11.00 π. μ. στην αίθουσα της οδού Ανδρόγεω με θέμα: Σεισμοί και λοιμοί στον Χάνδακα κατά τη Βενετοκρατία και Τουρκοκρατία. Οι μαρτυρίες των πηγών).
Ξεκινώντας τη διάλεξή του για τον Κρητικό Πόλεμο, ο κ. Δετοράκης είπε ότι είναι ίσως το σημαντικότερο γεγονός της όλης ιστορίας της Κρήτης και ένα από τα μεγαλύτερα γεγονότα της ευρωπαϊκής ιστορίας του 17ου αιώνα. Ο Κρητικός Πόλεμος προσέλαβε πανευρωπαϊκή διάσταση, ιδίως κατά τα τρία τελευταία έτη (1666 – 1669).
Ο ομιλητής περιέγραψε τη γρήγορη κατάληψη των Χανίων (1645) και του Ρεθύμνου (1646) από τους Τούρκους, που δεν αντιμετωπίστηκε με τη δέουσα σοβαρότητα από τις ευρωπαϊκές δυνάμεις. Το 1648 οι Τούρκοι είχαν καταλάβει ολόκληρη την ύπαιθρο της Κρήτης και είχαν στρατοπεδεύσει έξω από τα τείχη του Χάνδακα, αρχικά στον Γιόφυρο και έπειτα σε ισχυρό στρατόπεδο, που δημιούργησαν στον Μαραθίτη και ονόμασαν Nova Candia.
To 1650 – 1651 η Ισπανία εφοδίασε με σιτάρι τον Χάνδακα και προσέφερε χρήματα και 8 πολεμικές γαλέρες. Το 1660 ο Καρδινάλιος Μαζαρέν της Γαλλίας έστειλε στην Κρήτη 4000 άνδρες με επικεφαλής τον νεαρό πρίγκιπα Αλμερίγκο Ντ’ Έστε, ο οποίος επιχείρησε να καταλάβει τα Χανιά αλλά απέτυχε.
Το 1664 υπογράφηκε η συνθήκη του Βασβάρ μεταξύ του Σουλτάνου της Τουρκίας και του Λεοπόλδου του Α’ της Γερμανίας. Τα τουρκικά στρατεύματα αποδεσμεύονταν από τον πόλεμο στην Ευρώπη και ήταν διαθέσιμα να στηρίξουν την πολιορκία του Χάνδακα.
Το 1666 ο Τούρκος αρχιστράτηγος Χουσεΐν ανακλήθηκε στην Κωνσταντινούπολη και αποκεφαλίστηκε. Στη θέση του διορίστηκε ο μέγας Βεζίρης Αχμέτ Κιοπρουλής, άνδρας γενναίος, με μεγάλη πολεμική πείρα. Οι Βενετοί έστειλαν ως αρχιστράτηγο στην Κρήτη τον εμπειροπόλεμο στόλαρχο του Αιγαίου, Φραγκίσκο Μοροζίνι. Ο Κρητικός Πόλεμος εισήλθε πλέον στην τελευταία και πιο δραματική φάση του.
Την άνοιξη του 1667 έφτασαν 64 πολεμικές γαλέρες με 40.000 Τούρκους πολεμιστές. Παράλληλα ήθαν ενισχύσεις των πολιορκουμένων από τη Γαλλία, τη Γερμανία και την Ιταλία. Ο συνταγματάρχης Ανδρέας Μπαρότσης αυτομόλησε στον Κιουταχή και πρόδωσε τα ασθενή σημεία της οχύρωσης του Χάνδακα. Οι ξένοι στρατηγοί δεν μπόρεσαν να συμφωνήσουν σε κοινό σχέδιο πολεμικών επιχειρήσεων ενώ οι απώλειες των ξένων στρατευμάτων ήταν τρομακτικές. Τον Αύγουστο του 1669 οι Γάλλοι απεχώρησαν και ο Μοροζίνι, βλέποντας το επικείμενο τέλος, διαπραγματεύτηκε την παράδοση. Εξασφάλισε την αποχώρηση των κατοίκων με την κινητή τους περιουσία και των Αρχών με όλα τα αρχεία και τα κειμήλια. Στις 27 Σεπτεμβρίου 1669 η πόλη είχε εκκενωθεί.
Στη διάρκεια της ομιλίας του ο κ. Δετοράκης παρουσίασε ένα σπάνιο έγγραφο, που είχε εντοπίσει κατά τις έρευνές του στα αρχεία της Βενετίας. Πρόκειται για την αναφορά του Ζερ ντε Μιλέ, Γενικού Επιτρόπου του εκστρατευτικού σώματος του Αλμερίγκο Ντ’ Έστε, προς τον Καρδινάλιο Μαζαρέν. Ο συντάκτης του εγγράφου, βάσει σημειώσεων, που κράτησε στη διάρκεια της εκστρατείας του 1660 καταγράφει τα λάθη, που έγιναν, και προτείνει ένα λεπτομερέστατο σχέδιο κατάληψης των Χανίων, που θα λειτουργούσε ως αντιπερισπασμός στην πολιορκία του Χάνδακα και θα διασπούσε τις τουρκικές δυνάμεις. Δυστυχώς το σχέδιο αυτό δεν υλοποιήθηκε ποτέ.
Η επόμενη ομιλία θα γίνει το Σάββατο 11 Φεβρουαρίου 2017, ώρα 11:00 π. μ., στην αίθουσα «Μανόλης Καρέλλης», στον Β΄ όροφο του δημοτικού κτηρίου της οδού Ανδρόγεω. Ο κ. Αντώνης Αναστασόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Οθωμανικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Κρήτης,
Συνεργαζόμενο μέλος Δ.Ε.Π. του Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών του Ι.Τ.Ε., θα μιλήσει με θέμα: Ο μαχαλάς και το δικαστήριο του καδή: η συνοικία του Χατζή Αλή Πασά στο Ηράκλειο.
Τον ομιλητή θα προλογίσει ο κ. Γιάννης Σπυρόπουλος, οθωμανολόγος ιστορικός, μεταδιδακτορικός υπότροφος του Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών του Ι.Τ.Ε.
