Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται αυτές τις μέρες, η διαδικασία «αναστήλωσης», οργάνωσης, και ταξινόμησης του σημαντικού ιστορικού αρχείου Οροπεδίου Λασιθίου, μια προσπάθεια που ξεκίνησε τον περασμένο χρόνο.
Το ιστορικό υλικό του τόπου, που ξεκινά από το 1900 θα ταξινομηθεί και θα οργανωθεί με σκοπό να είναι προσβάσιμο στο κοινό, ρίχνοντας φως σε πολλές ιστορικές άγνωστες πτυχές σε επίπεδο διοικητικό και γραφειοκρατικό, όπως επισημαίνει η επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας, καθηγήτρια Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, Ελευθερία Ζέη.
Οι διαδικασίες εντάσσονται στο πλαίσιο ίδρυσης Ιστορικού Αρχείου , υπό την αιγίδα του Δήμου Οροπεδίου Λασιθίου με τη πολύτιμη σύμπραξη του Τμήματος Ιστορίας & Αρχαιολογίας Πανεπιστημίου Κρήτης. Την έρευνα και ταξινόμηση του Αρχείου έχει αναλάβει ομάδα Μεταπτυχιακών φοιτητών του Τμήματος ,υπό την εποπτεία και καθοδήγηση της κας. Ζέη.
Το έργο της αρχειοθέτησης απαιτεί αρκετό χρόνο για να περατωθεί, καθώς το αρχειακό υλικό είναι πλούσιο, ωστόσο, μια πρώτη παρουσίαση-δημοσιοποίηση των μέχρι τώρα αποτελεσμάτων και συμπερασμάτων θα γίνει τον Ιούνιο.
Ένα σημαντικό εύρημα στο προς διερεύνηση αρχειακό υλικό είναι, η ιδιόχειρη επιστολή του Ελευθερίου Βενιζέλου προς την διοίκηση της κοινότητας Τζερμιάδων που χρονολογείται το 1935, εντοπίστηκε στο αρχείο της κοινότητας Τζερμιάδων, και αποτελεί σπάνιο ιστορικό ντοκουμέντο καθώς αναφέρεται στις πολιτικές εξελίξεις μετά την μικρασιατική καταστροφή.
Ο Δήμαρχος Γιάννης Στεφανάκης ευχαρίστησε δημόσια την καθηγήτρια κα. Ζέη και την επιστημονική ομάδα διάσωσης του μοναδικού αρχειακού υλικού τονίζοντας, ότι, ο Δήμος Οροπεδίου Λασιθίου θα είναι αρωγός σε ό,τι χρειαστεί στο δύσκολο έργο που έχει αναλάβει ,ώστε το πολύτιμο αυτό υλικό να αποτελέσει δημόσια ιστορική κληρονομιά-παρακαταθήκη στις νεότερες γενιές αποτελώντας «εργαλείο» έρευνας και μάθησης.
