Παρεμβάσεις ζωής από τις μονάδες πρόληψης της Περιφέρειας Κρήτης

Σε ειδική τελετή σήμερα στην Περιφέρεια Κρήτης παρουσιάστηκε αναλυτικά ο σημαντικός απολογισμός της δράσης των κινητών μονάδων Μαστογραφίας και Οδοντιατρικής, οι ιατρικές ομάδες των οποίων εξέτασαν δωρεάν χιλιάδες γυναίκες και παιδιά (δημοτικής εκπαίδευσης) αντίστοιχα.

Ειδικότερα με την στήριξη του Περιφερειάρχη Κρήτης Σταύρου Αρναουτάκη, και την ευθύνη του γιατρού-Προέδρου του Περιφερειακού Συμβουλίου Κρήτης Γιώργου Πιτσούλη, τα τελευταία χρόνια η κινητή μονάδα μαστογραφίας της Περιφέρειας Κρήτης εξέτασε προληπτικά στο νησί περισσότερες από 7.500 γυναίκες. Μάλιστα σε πολλές περιπτώσεις σώθηκαν ανθρώπινες ζωές καθώς διαγνώστηκαν σε πρόωρο στάδιο μορφές κακοήθειας. Εξάλλου το ιατρικό προσωπικό της κινητής μονάδας οδοντιατρικής της Περιφέρειας Κρήτης εξέτασε περισσότερα από 3.100 παιδιά δημοτικής εκπαίδευσης, στα οποία διαγνώστηκαν σημαντικά προβλήματα που έχουν σχέση με την στοματική υγιεινή.

Στην σημερινή εκδήλωση στην Περιφέρεια Κρήτης παρόντος και του Αντιπεριφερειάρχη Ηρακλείου Ευριπίδη Κουκιαδάκη, βραβεύτηκαν για την προσφορά τους στην λειτουργία των δυο προληπτικών μονάδων, η Διευθύντρια Ακτινολογικού τμήματος Βενιζελείου νοσοκομείου Ευαγγελία Σφακιανάκη, οι ακτινολόγοι γιατροί Κάβαλο Τζεραντίνα και Σοφία Σταγκουράκη. Επίσης σε επίπεδο φορέων τιμήθηκαν για την προσφορά τους το Βενιζέλειο νοσοκομείο που εκπροσωπήθηκε από την υποδιοικητή Ευαγγελία Παραγιουδάκη, και ο οδοντιατρικός σύλλογος Ηρακλείου που εκπροσωπήθηκε από τον πρόεδρο του Σταμάτη Χαρίτο.

Στο πλαίσιο της σημερινής εκδήλωσης, μεγάλη ήταν η συγκίνηση όταν η κ. Ειρήνη Χριστοφάκη με δάκρυα στα μάτια ευχαρίστησε την Περιφέρεια Κρήτης, αφού όταν έκανε για πρώτη φορά στη ζωή της εξέταση μαστογραφίας διαγνώστηκε με πρώιμη μορφή κακοήθειας η οποία αντιμετωπίζεται.

Η δράση της Κινητής Μονάδας Μαστογραφίας

Η Μαστογραφία, δηλαδή ο προσυμπτωματικός έλεγχος για την ανίχνευση των παθήσεων του μαστού σε πρώιμο στάδιο μπορεί να αποφέρει εξαιρετικά οφέλη τόσο για την ασθενή όσο και για το κοινωνικό σύνολο. Τα οφέλη ωστόσο μεγεθύνονται μέσα και από την υιοθέτηση μιας αλλαγής της μέχρι τώρα οπτικής της κοινωνίας.

Έρευνα του Ινστιτούτου κοινωνικής προληπτικής ιατρικής το 2008 αποδεικνύει ότι παρόλη τη μείωση του συνολικού αριθμού των καρκίνων στη δεκαετία του ’90 ο καρκίνος του μαστού αυξήθηκε κατά 36% την τελευταία 25ετία.

Στην Ελλάδα οι νέες περιπτώσεις ανά έτος υπολογίζονται στις 4.500 και οι θάνατοι στο ίδιο διάστημα στους 1.800.

Στην Ελλάδα μόνο το 5 % διαγιγνώσκεται σε προσυμπτωματικό έλεγχο και επωφελείται από το πρώιμο στάδιο της νόσου, το οποίο σε μεγάλο ποσοστό σημαίνει ίαση. Στην υπόλοιπη Ευρώπη το αντίστοιχο ποσοστό ανέρχεται στο 60%.

Με δεδομένο ότι στην κοινωνία η Μαστογραφία έχει δύο αναγνώσεις.Tην ορθή ανάγνωση ,ότι δηλαδή αποτελεί ένα μέσο πρόληψης παθήσεων του μαστού σε πρώιμο στάδιο με άλλα λόγια ότι προλαμβάνει και χαρίζει ζωή(μαζί με την μηνιαία αυτοεξέταση φυσικά) αλλά και την λανθασμένη ανάγνωση, δηλαδή, ότι αποτελεί ταμπού, ότι είναι μια επίπονη διαδικασία, ακόμη και ο φόβος του αποτελέσματος της εξέτασης

Σε κάποιες δε περιπτώσεις αμφισβητείται η χρησιμότητά της.

Στόχος είναι να δημιουργηθεί παιδεία πρόληψης σε μόνιμη και σταθερή βάση με χαρακτηριστικά διαχρονικότητας .Συγχρόνως ταμπού και αρνητικά στερεότυπα πρέπει να απαλειφτούν με τη σωστή και διαρκή πληροφόρηση.

Έτσι δημιουργήθηκε η καμπάνια με διακριτικό τίτλο ‘’ΕΙΝΑΙ ΣΤΟ ΧΕΡΙ ΜΟΥ΄΄. Το μότο , το σλόγκαν που επιλέχθηκαν έχουν αυτά τα χαρακτηριστικά της δυναμικής αλλά και την τοποθέτηση προ ευθηνών της κάθε γυναίκας για την δική της υγεία.

Η πολιτική βούληση και υποδομή ( ο εξοπλισμός τα αναλώσιμα κ.ά.) ήταν απαραίτητα για την καμπάνια. Η πρωτοβουλία αυτή δεν θα μπορούσε να φέρει αποτελέσματα αν δεν υπήρχε Ψυχή στην όλη προσπάθεια! Εδώ εντάσσονται οι εθελοντές το ανθρώπινο δυναμικό, οι επιστήμονες όλοι αυτοί που από το υστέρημα του χρόνου αλλά με περίσσεια χαρά κάνουν πράξη τη Ιδέα της πρόληψης.

Σ αυτή την προσπάθεια κρίναμε ότι είναι αναγκαία η διάχυση του μηνύματος της πρόληψης με όλα τα πρόσφορα μέσα. Διαδίκτυο ,εφημερίδες τηλεόραση ραδιόφωνο έντυπα. Αλλά και με ενημερωτικές εκδηλώσεις από εθελοντές.

Η δράσεις αυτές δεν θα μπορούσαν να πετύχουν αν δεν υπήρχε συνεργασία με πολλούς φορείς, όπως για παράδειγμα, Δήμους Τοπικά συμβούλια, Ενορίες, Εργατικά κέντρα, Συλλόγους Γυναικών, Πολιτιστικούς Συλλόγους κ.α.

Επίσης υπήρξε άριστη συνεργασία με την εθελοντική οργάνωση των Γιατρών του Αιγαίου σε κοινές δράσεις εντός και εκτός Περιφέρειας Κρήτης.

Αποτελέσματα

Στον πρώτο κύκλο λειτουργίας 2008-2010 υπό την Νομαρχιακή Αυτοδιοίκησης Ηρακλείου τα αποτελέσματα είχαν παρουσιαστεί σε αντίστοιχη εκδήλωση

Στο δεύτερο κύκλο λειτουργίας της έως σήμερα η Κινητή Μονάδα της Περιφέρειας Κρήτης έχει κάνει μαστογραφικό έλεγχο 7614 γυναίκες.

Από αυτές :

 Πρώτη φορά έκαναν Μαστογραφία

 36% στο Ν. Ηρακλείου,

 51% στο Ν. Χανίων ,

 56% στο Ν. Λασιθίου και

 53% στο Ν. Ρεθύμνου

Στο γενικό σύνολο το 17%-25% των γυναικών με πρώτη μαστογραφία παραπέμπεται ή καλείται για περαιτέρω έλεγχο, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τις γυναίκες με επανέλεγχο μαστογραφίας είναι 10%-17% ανεξάρτητα σε ποια Περιφερειακή Ενότητα της Κρήτης γίνεται ο έλεγχος. Αξίζει να αναφερθεί ότι στην ουσία πρόκειται για ένα από τα ελάχιστα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου που δείχνουν να λειτουργούν και να παράγουν αποτελέσματα στην ελληνική επικράτεια

Η Κινητή Μονάδα Μαστογραφίας αυτές τις μέρες ανανεώνεται πλήρως. Ολοκληρώνεται η διαδικασία προμήθειας νέου φορτηγού, αλλά συγχρόνως προχωράμε στην ψηφιοποίηση της. Έτσι με μια σύγχρονη τεχνικά και άρτια επιστημονικά μονάδα συνεχίζουμε το ταξίδι της πρόληψης του καρκίνου του μαστού από τη μια μεριά της Κρήτης έως την άλλη.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2009 η καινοτόμος αυτή προσπάθεια βραβεύτηκε στο Παρίσι σε Πανευρωπαϊκό διαγωνισμό κατά τη διάρκεια της συνέλευσης των Ευρωπαϊκών περιφερειών που συμμετείχαν 270 φορείς αυτοδιοίκησης , παίρνοντας το βραβείο καινοτομίας.

Ανάδειξη της Κινητής Μονάδας Μαστογραφίας σε διεθνές επίπεδο από τον ΟΗΕ

Η Περιφέρεια Κρήτης ήταν υποψήφια για τα διεθνή βραβεία του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για τη λειτουργία, την ανάπτυξη και την δωρεάν παροχή υπηρεσιών ενημέρωσης-πρόληψης αλλά και εξετάσεων από τις δύο Κινητές Μονάδες προληπτικής ιατρικής: της Κινητής Μονάδας

Μαστογραφίας για τις γυναίκες, και της Κινητής Μονάδας Προληπτικής Οδοντιατρικής για τα παιδιά. Προκρίθηκε στον Τελικό ανάμεσα σε 540 προτάσεις από όλο τον κόσμο.

Ο καρκίνος του μαστού είναι μια νόσος που θεραπεύεται αρκεί να διαγνωστεί εγκαίρως. Ο προσυμπτωματικός έλεγχος μπορεί να μειώσει την πιθανότητα θανάτων κατά 25%. Προσπάθεια μας είναι να επιτύχουμε να εξεταστούν όσο το δυνατό περισσότερες γυναίκες του νησιού μας και να μειώσουμε τις αρνητικές συνέπειες αυτής της ασθένειας.

Η δράση της Κινητής Οδοντιατρικής Μονάδας

Η σημασία της στοματικής υγείας του ατόμου και η συσχέτιση της με τη γενική του υγεία, αναγνωρίστηκε το 2006,από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.

Σύμφωνα μ 'αυτόν ,στοματικές νόσοι όπως οδοντική τερηδόνα ,περιοδοντική νόσος, απώλεια δοντιών, στοματικές αλλοιώσεις, στοματοπροσωπικό τραύμα και στοματοφαρυγγικός καρκίνος, είναι βασικά προβλήματα υγείας και μεταξύ των άλλων νόσων ,είναι στην τέταρτη θέση από πλευράς κόστους θεραπείας.

Επίσης πολλά νοσήματα του στόματος αποτελούν πρώιμες ενδείξεις συστηματικών νόσων, ενώ μελέτες έχουν δείξει ότι υπάρχει συσχέτιση μεταξύ νόσων του στόματος και του διαβήτη, καρδιολογικών προβλημάτων, πνευμονικών παθήσεων και πρόωρων τοκετών.

Η καταγραφή της στοματικής υγείας του ελληνικού πληθυσμού πραγματοποιήθηκε ουσιαστικά για πρώτη φορά το 2004 από την ελληνική οδοντιατρική ομοσπονδία. Με βάση το δείκτη τερηδόνας ,η Ελλάδα κατατάσσεται στην 9η θέση για τα παιδιά ηλικίας 5 ετών, μεταξύ των χωρών της ΕΕ, και για τα παιδιά ηλικίας 12 ετών καταλαμβάνει την τελευταία θέση ,μαζί με την Ιταλία.

Με βάση τα παραπάνω δεδομένα είναι επιβεβλημένη κάθε προσπάθεια, που μπορεί να συμβάλλει στην προαγωγή της στοματικής υγείας.

Η προαγωγή της στοματικής υγείας επιτυγχάνεται κυρίως με την αγωγή στοματικής υγείας και την εφαρμογή προληπτικών μέτρων τόσο σε ατομικό επίπεδο (φθοριούχα οδοντόκρεμα, φθοριούχα στοματικά διαλύματα) όσο και κατά την οδοντιατρική επίσκεψη(φθορίωση προληπτικά σφραγίσματα).Μάλιστα ,όσο νωρίτερα εφαρμόζεται σε παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας, τόσο αυξάνουν οι πιθανότητες τα παιδιά αυτά να υιοθετήσουν τους κανόνες στοματικής υγιεινής και να τους εφαρμόζουν για όλη τους τη ζωή.

Με βάση τα παραπάνω δεδομένα πραγματοποιήθηκε μια συντονισμένη προσπάθεια μεταξύ της Περιφέρειας Κρήτης, των Οδοντιατρικών συλλόγων Κρήτης και των γραφείων αγωγής υγείας της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Σκοπός ήταν η αγωγή στοματικής υγείας των παιδιών της Β τάξης Δημοτικού Σχολείου της Κρήτης.

Πιο συγκεκριμένα ,πραγματοποιήθηκαν προγραμματισμένες επισκέψεις της κινητής οδοντιατρικής μονάδας σε σχολικά συγκροτήματα και των τεσσάρων νομών της Κρήτης αλλά και τους καλοκαιρινούς μήνες συνεργαστήκαμε με πολιτιστικούς συλλόγους και άλλους φορείς της κοινωνίας. Στα πλαίσια της επίσκεψης οι οδοντίατροι πραγματοποίησαν οδοντιατρική εξέταση, καταγραφή των οδοντιατρικών ευρημάτων και εφαρμογή φθορίου(φθορίωση) σε εκείνα τα παιδιά που είχαν φέρει εγγράφως τη σύμφωνη γνώμη του γονέα. Παράλληλα πραγματοποιήθηκε ομιλία ,έγινε επίδειξη του σωστού βουρτσίσματος ,και λύθηκαν απορίες .Στο τέλος της επίσκεψης, κάθε παιδί έπαιρνε μαζί του ένα επιτραπέζιο παιχνίδι με οδοντομηνύματα και ένα ενημερωτικό φυλλάδιο με τα ευρήματα της οδοντιατρικής επίσκεψης και την ανάγκη ή όχι παραπομπής του σε οδοντίατρο .

ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΕΞΕΤΑΣΤΗΚΑΝ 3.165 ΠΑΙΔΙΑ

182 ΠΑΙΔΙΑ ΑΡΝΗΘΗΚΑΝ ΤΗΝ ΕΞΕΤΑΣΗ

55,5% ΔΙΑΓΝΩΣΤΗΚΑΝ ΜΕ ΤΕΡΗΔΟΝΑ

49.3% (κορίτσια) 50,6%(αγόρια)

ΟΥΛΙΤΙΔΑ 13.1%

ΧΡΗΖΟΥΝ ΟΡΘΟΔΟΝΤΙΚΗ 42,9%

ΕΞΑΓΩΓΕΣ 8,97%

ΠΟΛΥΤΕΡΗΔΟΝΙΣΜΟΣ 26=1,2%

ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΕΣ ΚΑΛΥΨΕΙΣ 93=4,2%