Τα μουσεία όλου του κόσμου που γιορτάζουν σήμερα, 18 Μαΐου, την Παγκόσμια Ημέρα τους, έχουν έναν ακόμη λόγο για να χαίρονται: Τη «γέννηση» του Αρχαιολογικού Μουσείου Αρχαίας Ελεύθερνας, του πρώτου μουσείου αρχαιολογικού χώρου στην Κρήτη, που εγκαινιάζεται στις 19 Ιουνίου.
Το ΑΠΕ-ΜΠΕ μίλησε με τον άνθρωπο ο οποίος το οραματίστηκε σχεδόν ταυτόχρονα με την ανεύρεση των καταπληκτικών ευρημάτων που τοποθέτησαν την αρχαία Ελεύθερνα μεταξύ των σημαντικότερων αρχαιολογικών χώρων στον κόσμο, τον ανασκαφέα της Νικόλαο Σταμπολίδη, καθηγητή του Πανεπιστημίου Κρήτης και διευθυντή του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης.
«Το Μουσείο είναι σαν ένα ''πέτρινο καράβι'' που άραξε μέσα σε ένα άφατο πράσινο από ελιές, χαρουπιές, πλατάνια, δάφνες, πρίνους, βελανιδιές, με ρυάκια ανατολικά και δυτικά, τα οποία ενώνονται για να κατέβουν στο Κρητικό Πέλαγος, ενώ τους καλοκαιρινούς μήνες από το χώρο του, αλλά και από την ακρόπολη της Ελεύθερνας, φαίνονται συγχρόνως η Πανσέληνος να βγαίνει από την ανατολή και ο Ήλιος να γέρνει στη δύση. Γι' αυτό επιλέξαμε τα εγκαίνια να γίνουν το δειλινό», δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Σταμπολίδης.
Ορισμένο ως τοπίο φυσικού κάλλους, αρχαιολογικό πάρκο, αρχαιολογικός και ιστορικός τόπος, η περιοχή απέκτησε πρόσφατα κι ένα ακόμη οικολογικό «παράσημο»: Τη συμπερίληψη του γεωπάρκου του Ψηλορείτη (που περιλαμβάνει και την Ελεύθερνα) στα Παγκόσμια Γεωπάρκα της UNESCO. Σε αυτόν τον αλώβητο τόπο στην καρδιά της Κρήτης, που έχει προστατευτεί με νόμους, καθώς και με τεράστιες αρχαιολογικές Ζώνες Α και Β, στις οποίες έχουν συναινέσει και οι κάτοικοι της περιοχής -κάτι που δεν είναι πάντα αυτονόητο-, ένα νέο μουσείο δίνει το στίγμα του. Γιατί όμως είναι τόσο μοναδικό;
«Μέχρι τώρα η Κρήτη στηριζόταν σαν τον πελαργό στο ένα πόδι, δηλαδή στον μινωικό της πολιτισμό. Ξέρουμε επίσης ότι στην Ελλάδα υπάρχουν δεκάδες -για να μην πω εκατοντάδες- μουσεία, με αρχαιότητες από τα προϊστορικά ως και τα βυζαντινά χρόνια. Πουθενά όμως -και ειδικά στην Κρήτη- δεν υπάρχει ένα μουσείο της αυγής του ελληνικού πολιτισμού, η οποία συμπίπτει με τον Όμηρο. Ανακαλύπτοντας στην Ελεύθερνα πράγματα που εικονογραφούν τους στίχους και την αλήθεια του Ομήρου, φωτίστηκαν αυτοί οι ''σκοτεινοί αιώνες''», τονίζει και εξηγεί.
«Ο Πλάτωνας και ο Αριστοτέλης είχαν ένα "ντιμπέιτ" ήδη από τον 4ο αι. π.Χ. εάν ο Όμηρος λέει την αλήθεια, είχαν διαμάχη και για τον Πάτροκλο και για τη σφαγή των Τρώων. Κι εμείς βρίσκουμε πράγματα που αποδεικνύουν την αλήθεια του Ομήρου: Με την ταφική πυρά του πρίγκιπα-πολεμιστή της Ελεύθερνας όπου είναι σφαγμένος προς χάριν του, όχι δώδεκα, όπως λέει ο Όμηρος, αλλά ένας αιχμάλωτος», σημειώνει ο καθηγητής.
Και συνεχίζει: «Στην ταφική πυρά του Πατρόκλου, ο Όμηρος αναφέρει ότι θα πρωταγωνιστήσουν δυο Κρητικοί, ο Ιδομενέας και ο Μηριόνης, επειδή αυτοί γνωρίζουν το ταφικό τελετουργικό τυπικό. Δηλαδή, όπως ακριβώς στην Ίδη της Κρήτης ξέρουν να στήνουν την πυρά, εκείνοι από την Ίδη της Τροίας θα στήσουν την πυρά του Πατρόκλου. Δηλαδή, η saga, ο πυρήνας του μύθου για τέτοιου είδους ταφικές τελετουργίες, είναι κρητική», αναφέρει.
