Γιώργος Μαρινάκης: Στοίχημα ο περιορισμός της σπατάλης του νερού

Με γοργά βήματα προσπαθεί η Ελλάδα να καλύψει τις σοβαρές ελλείψεις της στο θέμα των δικτύων αποχέτευσης τονίζει ο δήμαρχος Ρεθύμνου και πρόεδρος της ΕΔΥΕΑ (Ένωση Δημοτικών Επιχειρήσεων Υδρευσης/Αποχέτευσης), Γιώργος Μαρινάκης. Μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ κατά τη διάρκεια του πρώτου, κοινού συνεδρίου ΕΝΠΕ-ΚΕΔΕ, σημειώνει ότι εντός των ημερών θα αντιμετωπισθεί το σοβαρό πρόβλημα των οικισμών με λιγότερους από 2.000 κατοίκους.
Σε ό,τι αφορά το μεγάλο θέμα της λειψυδρίας, επισημαίνει ότι καταρχήν είναι απόρροια της μη καλής διαχείρισης του νερού και της σπατάλης του και κατά δεύτερον σχετίζεται με την κλιματική αλλαγή. Υπογραμμίζει χαρακτηριστικά ότι από τις 100 μονάδες νερού, οι 20 πάνε στην ύδρευση και από αυτές χάνονται 8-10 τουλάχιστον, ενώ από τις υπόλοιπες 80 μονάδες που πηγαίνουν στην άρδευση, οι 67 είναι σπατάλη.
Σχετικά με την πρόταση του υπουργείου Εσωτερικών για την κυοφορούμενη μεταρρύθμιση, εκτιμά ότι το εκλογικό σύστημα -όπως ακροθιγώς περιγράφηκε από τον υπουργό Εσωτερικών κατά τη διάρκεια του συνεδρίου- είναι προβληματικό και θα οδηγήσει σε περιστατικά διαφθοράς.
«Πρέπει να απαντήσουμε στο βασικό ερώτημα: Τι Αυτοδιοίκηση θέλουμε και ποιοι θέλουμε να την υπηρετούν; Τι θα κάνουμε με την υποστελέχωση των δήμων σε σύγχρονους επιστήμονες; Σε ποιους απευθυνόμαστε; Στους πλούσιους; Στους αδιάφορους; Στις συντεχνίες;» λέει.
   
Ακολουθεί η συνέντευξη του κ. Μαρινάκη στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και στη δημοσιογράφο Μ. Δεληθανάση
   
Ερ: Τι αναμένετε από το συνέδριο και ποια είναι η θέση σας στην απλή αναλογική;
Απ: Προφανώς θα προτιμούσα να μιλούσαμε επί συγκεκριμένου αντικειμένου και όχι επί εικασιών ή επιλεκτικών αναφορών. Αντιλαμβάνεσθε ότι αυτό το συνέδριο θα έπρεπε να είχε γίνει, αφού πρώτα είχαμε σχέδιο. Προφανώς σχεδιάσθηκε έτσι, διότι περιμέναμε να έχουμε σχέδιο. Θεωρώ ότι θα χρειασθεί να το επαναλάβουμε, για να μιλήσουμε συγκεκριμένα και έχω κάποια αντίρρηση, ίσως μόνον από πλευρά κόστους. Όμως, οφείλω να πω ότι βγήκε ένα μήνυμα, βγήκε ένα πνεύμα και ο καθένας μπορεί να προσλάβει μηνύματα, είτε είναι το υπουργείο, είτε κόμματα, είτε δήμαρχοι.
Είναι κάποια θέματα που είναι ξεκαθαρισμένα στη συνείδηση όλων. Δηλαδή, ότι το προτεινόμενο σύστημα -όπως τουλάχιστον το έχουμε ακούσει συνοπτικά, διότι δεν ξέρουμε πως μπορεί να εξελιχθεί σύμφωνα με τις άλλες διατάξεις που θα περιλαμβάνονται για το σύστημα εκλογής των αιρετών- είναι προβληματικό.
Λέμε συχνά διάφοροι ότι σε όλη την Ευρώπη ισχύει το σύστημα της απλής αναλογικής. Πως φαίνεται, όμως, η πληροφορία ότι σε κανένα μέρος της Ευρώπης δεν υπάρχει το συγκεκριμένο σύστημα που προτείνει το υπουργείο, όπως τουλάχιστον το εξέθεσε ο κύριος υπουργός;
Όπου υπάρχει απλή αναλογική, συνήθως δεν υπάρχει άμεση εκλογή δημάρχου. Και δεν υπάρχει δεύτερη Κυριακή. Δεν νοείται να νομιμοποιείσαι από ευρύτερη πλειοψηφία, πλέον του 50%, για να είσαι μειοψηφικός δήμαρχος. Αυτό δεν έχει κανένα νόημα. Η διαδικασία θα πρέπει ή να τελειώνει σε μια Κυριακή, ή να θεσμοθετήσουμε τις συμπεριφορές των παρατάξεων που θα συμμετέχουν στις διαδικασίες. Δηλαδή, για παράδειγμα, μπορεί ο δήμαρχος να προέρχεται από την παράταξη που θα βγάλει το υψηλότερο ποσοστό -και εκεί μπορεί να βάλουμε ένα πλαφόν- και η κατανομή των υπολοίπων θέσεων ευθύνης μπορεί να γίνεται αναλογικά. Αυτό το κατανοώ. Διαφορετικά θα φθάσουμε στο σημείο, οποιοσδήποτε έχει ένα τσουβάλι χρήματα να μπορεί να αγοράζει την προτίμηση.
Θα μου πείτε: Συμβαίνουν αυτά; Ναι, συμβαίνουν και αυτά. Διότι δεν υπάρχει καταρχήν -και αυτό είναι ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα για την Αυτοδιοίκηση- προθυμία συμμετοχής του κοινού. Όλα αυτά τα χρόνια, δεν αφυδατώθηκε μόνον ο θεσμός. Πλαγιοκοπήθηκε εντονότατα και η αξιοπρέπεια των αιρετών. Κανείς δεν θέλει πλέον να διακινδυνεύει την προσωπική του περιουσία και την ελευθερία του, υπηρετώντας το δημόσιο συμφέρον, επειδή υπάρχει μια στείρα, έως και ανόητη, γραφειοκρατία ή επειδή υπάρχουν ελεγκτικοί μηχανισμοί, οι οποίοι πολλές φορές δεν ξέρουν ούτε καν το νόμο που πρέπει να εφαρμόσουν.
Αυτά δεν τα λέω τυχαία. Είμαι πολλά χρόνια δικηγόρος και 37 χρόνια νομικός -βέβαια τώρα είμαι σε αναστολή- αλλά δεν έπαψα να σκέφτομαι νομικά και όλοι είμαστε -όπως λέω χαριτολογώντας- με αναστολή… Αυτό είναι ένα πρόβλημα. Και πρέπει να ασχοληθούμε με την ποιότητα των αιρετών. Και να απαντήσουμε στο βασικό ερώτημα: Τι Αυτοδιοίκηση θέλουμε και ποιοι θέλουμε να την υπηρετούν; Και εννοώ να δούμε τις ποιότητες. Σε ποιους απευθυνόμαστε; Στους πλούσιους; Στους αδιάφορους; Στις συντεχνίες; Διότι οι τοπικές υποθέσεις δεν έχουν μόνο μεγάλες στρατηγικές, στις οποίες -με την περικοπή των πόρων- δεν μπορείς να κάνεις και πολλά. Έχουν το τοπικό συμφέρον, που είναι τοπική αρμοδιότητα, άρα σύγκρουση με συντεχνίες, με κατεστημένα συμφέροντα, αντιλήψεις που δεν μπορούν να δεχθούν το καινούργιο πολύ εύκολα. Αυτό χρειάζεται ισχυρά πολιτικά όργανα και ανθρώπους με ιδιαίτερη πολιτική νομιμοποίηση, αλλά και με προσόντα.
Ένα άλλο θέμα, για το οποίο δεν άκουσα να γίνεται συζήτηση από κανέναν ομιλητή, είναι το θέμα της στελέχωσης της Αυτοδιοίκησης. Και δεν εννοώ τον αριθμό των υπαλλήλων. Εννοώ ότι πρέπει να προβληματισθούμε με την υποστελέχωση των δήμων, ιδιαίτερα σε σύγχρονους επιστήμονες. Ο κόσμος τρέχει. Αντί να έχουμε έξω από τα γραφεία μας ιδιαίτερες, οι οποίες είναι μαζί μας πολιτικά, κομματικά, συγγενικά ή δεν ξέρω τι άλλο, θα ήταν καλύτερο να ήταν θεσμοθετημένες αυτές οι θέσεις κατά ειδικότητα, με τα προσόντα προσδιορισμένα εκ των προτέρων. Ώστε, ούτε ο δήμαρχος να αυθαιρετεί, ούτε να έχουμε ανθρώπους που δεν μπορούν να προσφέρουν αυτά που χρειάζονται οι σύγχρονοι δήμοι. Οι δήμοι χρειάζονται περιβαλλοντολόγους, οικονομολόγους, μηχανικούς, αρχιτέκτονες και Γραφείο Τύπου... Αλλά αυτό είναι το τελευταίο για μένα. Το πιο ουσιαστικό είναι να παράγεις έργο και μετά αυτό διαφημίζεται, κάποιες φορές, και από μόνο του.
Ερ: Ως πρόεδρος των δημοτικών επιχειρήσεων ύδρευσης/αποχέτευσης για χρόνια, τι λέτε για τη σημερινή κατάσταση; Υπάρχει βελτίωση σε σχέση με το παρελθόν; Τι γίνεται με το πρόβλημα που έχετε στην Κρήτη;
Απ: Σε επίπεδο θεσμικό, έχει γίνει με τον κ. Σκουρλέτη, τους επιτελείς του και τους παράγοντες του υπουργείου Εσωτερικών, εξαιρετική δουλειά. Το σχέδιο που ψηφίσαμε το καλοκαίρι, το λεγόμενο πολυνομοσχέδιο της Αυτοδιοίκησης, περιλαμβάνει διατάξεις που λύνουν θέματα και θωρακίζουν τις ΔΕΥΑ (σ.σ.Δημοτικές Επιχειρήσεις Υδρευσης/ Αποχέτευσης). Επίσης, προγράμματα που έχουν εξαγγελθεί για τους δήμους ή θα εξαγγελθούν για τις ΔΕΥΑ εντός των επόμενων ημερών, είναι σε απόλυτη διαβούλευση μαζί μας και φέρουν τη σύμφωνη γνώμη μας, για να μην πούμε ότι είμαστε από εκείνους που θεμελίωσαν την ιδέα να τρέξουμε πιο γρήγορα και να αντιμετωπίσουμε τα θέματα Περιβάλλοντος.
Υπαρκτό ζήτημα που έχουμε είναι με τους Γενικούς Διευθυντές των ΔΕΥΑ και πρέπει να το λύσουμε. Υπήρξε μια τροποποίηση πρόσφατα, κατ' επιταγή της τρόικας, η οποία νομίζω ότι είναι αναποτελεσματική. Ταλαιπωρεί, διαλύει τα διοικητικά συμβούλια των ΔΕΥΑ και έχει δημιουργήσει ένα πολύ μεγάλο θεσμικό κενό, που πρέπει να το λύσουμε. Και γι αυτό έχουμε δώσει νομική φόρμουλα στο υπουργείο και έχουμε τη συναίνεση και τη δέσμευση του υπουργείο ότι θα λυθεί γρήγορα.
   Ερ: Σε τι ακριβώς συνίσταται το πρόβλημα;
   Απ: Καταρχήν βάζουν θητείες στους διευθυντές. Βάζουν ειδικό προσοντολόγιο, ακόμη και στα μέλη του διοικητικού συμβουλίου των ΔΕΥΑ. Αυτό μπορεί να ταιριάζει στις μεγάλες πόλεις, όπου υπάρχουν τέτοιοι άνθρωποι. Αλλά τέτοιοι άνθρωποι δεν μπορούν να βρεθούν στις μικρές πόλεις. Επίσης, είναι τελείως λάθος ένας διευθυντής να έχει θητεία. Ο διευθυντής δεν είναι αιρετός. Είναι ένα στέλεχος που παράγει τεχνογνωσία, μπαίνει σε ένα σύστημα και όταν μαθαίνει να το λειτουργεί, εμείς θα τον διώχνουμε; Δεν καταλαβαίνω ποιο είναι το σκεπτικό αυτής της επινόησης των θεσμών… Πάντως, χαίρομαι που και το υπουργείο έχει την ίδια γνώμη με εμάς.
Ερ: Σε ό,τι αφορά τα θέματα που διαχειριζόσαστε ως ΔΕΥΑ;
Απ: Όσον αφορά στο θέμα των αποχετεύσεων, για τους οικισμούς Γ' τάξης (σ.σ. με πληθυσμό 2.000 - 10.000 ανθρώπους) έχει υπογραφεί μια προγραμματική σύμβαση μεταξύ τριών υπουργείων, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της ΚΕΔΕ και της ΕΔΕΥΑ (σ.σ. Ένωση Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης Αποχέτευσης), με την οποία θα προχωρήσουμε τα θέματα των οικισμών Γ' τάξης, ώστε να αποφύγει η χώρα μας τα πρόστιμα.
Παράλληλα, με το υπουργείο τρέχουμε το πρόγραμμα, που θα βγει τις ερχόμενες ημέρες, με το οποίο θα αντιμετωπίσουμε ένα σοβαρό μέρος των οικισμών Δ' τάξης (σ.σ. με πληθυσμό λιγότερο από 2.000 ανθρώπους). Τα χρήματα που απαιτούνται είναι πάρα πολλά. Αλλά, όταν ξεκινάς να αντιμετωπίσεις ένα πρόβλημα πριν σου χτυπήσει το καμπανάκι η Ευρωπαϊκή Ένωση με πρόστιμα, είναι μια πρόοδος. Και αφού το βάλαμε στην ατζέντα μας ως θέμα, θεωρώ ότι θα εξελιχθεί και θα συνεχισθεί ως πρόγραμμα και τα επόμενα χρόνια.
Σχετικά με το μεγάλο θέμα της λειψυδρίας, αυτό έχει να κάνει και με την αλλαγή του κλίματος -που σφυρίζουμε αδιάφορα και κάνουμε πως δεν καταλαβαίνουμε και δυστυχώς πάει να γίνει και σε διεθνή κλίμακα το ίδιο- αλλά είναι και απόρροια της μη καλής διαχείρισης του νερού, της σπατάλης του αρδευτικού νερού, της έλλειψης οργανωμένων δικτύων, της έλλειψης προγραμμάτων ελέγχου των διαρροών. Τώρα ξεκινάμε και βάλαμε ήδη στο ΕΣΠΑ προγράμματα και θα μπούνε συνολικά 200 εκατ. ευρώ στο πρόγραμμα του υπουργείου Εσωτερικών. Έτσι οι μεγάλες ΔΕΥΑ θα ελέγξουν τις διαρροές τους.
Αλλά μπαίνει και το μεγάλο πρόβλημα της ενδοχώρας, ιδιαίτερα με το αρδεύσιμο νερό. Εκεί, τα υπουργεία Αγροτικής Ανάπτυξης και το υπουργείο Υποδομών δεν έχουν σαφή γνώση του θέματος και βλέπω μια πολύ μεγάλη βραδυπορία στη λήψη και των αποφάσεων, αλλά κυρίως δεν τους βλέπω να έχουν προβληματισθεί από το γεγονός ότι αυτό το θέμα θα μπορούσε να λυθεί με πολύ λιγότερα χρήματα, από αυτά που απαιτούνται για να κάνουμε αφαλατώσεις. Να κάνουμε, δηλαδή, άλλες διαδικασίες που είναι και πανάκριβες και περιβαλλοντικά αμφίβολης χρησιμότητας.
Ερ: Δηλαδή εσείς τι προτάσσετε;
Απ: Απόλυτο διαχωρισμό των δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης, εκεί που υπάρχει αγροτική παραγωγή και εκεί που υπάρχει μεγάλη σπατάλη. Τηλεμετρία και απόλυτος έλεγχος των ροών. Για να ξέρετε, από τις 100 μονάδες του νερού, οι 20 πάνε στην ύδρευση και από αυτές χάνονται 8-10 τουλάχιστον. Στην άρδευση πάνε οι υπόλοιπες 80 μονάδες και από αυτές οι 67 είναι σπατάλη.
Σε όποιους δήμους έχουν βάλει τάξη, η διαφορά είναι εμφανής. Για παράδειγμα στη Λάρισα, όπου η ΔΕΥΑΛ είναι πρωτοποριακή σε πάρα πολλά πράγματα και πολύ ισχυρή, είναι εμφανής η οικονομία της κλίμακας που έχουν πετύχει. Όχι ότι έχουν ολοκληρώσει το έργο τους, αλλά έχουν προχωρήσει πάρα πολύ.