Η ιστορία "ζωντανεύει" στο Στρατιωτικό Μουσείο Ρεθύμνου (φωτογραφίες - βίντεο)

«Πολιτισμός χωρίς να γνωρίζει την ιστορία του και το παρελθόν του είναι καταδικασμένος σε αφανισμό». Το σοφό αυτό συμπέρασμα που αποτελεί το απαύγασμα χιλιάδων ιστορικών και μελετητών αποτυπώνεται πλήρως και εξέφρασε τους πρωτεργάτες ίδρυσης του Στρατιωτικού Μουσείου Ρεθύμνου που βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα μακριά από την πόλη στο Χρωμοναστήρι.
Το κτίριο, τα εκθέματα του μουσείου μέσα και έξω από αυτό αναδεικνύουν την ιστορία μας και κρατούν ζωντανές τις μνήμες από τις μάχες που έδωσαν οι Κρητικοί για την ελευθερία σε διάφορες περιόδους.

Για τους λόγους αυτούς, κυρίως, αποτελεί πόλο έλξης για χιλιάδες επισκέπτες από την Κρήτη, την Ελλάδα και το εξωτερικό αλλά και μαθητές σχολείων, «ζωντανεύοντας» όχι μόνο τα πολεμικά γεγονότα που σημάδεψαν τη μεγαλόνησο αλλά και προσφέροντας πλούσιο υλικό για περαιτέρω μελέτη.

Στο μουσείο μπορούν οι επισκέπτες να «διαβάσουν» τη στρατιωτική ιστορία και μέσα από τις πλούσιες συλλογές που φιλοξενούνται σε καλαίσθητες προθήκες να μάθουν οι νεώτεροι και να θυμηθούν οι γηραιότεροι σπουδαία ιστορικά γεγονότα.

Η ιστορία του μουσείου 

Το Στρατιωτικό Μουσείο Χρωμοναστηρίου που υπάγεται στην ιστορική για την Κρήτη, «V ΜΕΡΑΡΧΙΑ ΚΡΗΤΩΝ», βρίσκεται στον διατηρητέο παραδοσιακό οικισμό του Χρωμοναστηρίου, σε υψόμετρο 352μ στους πρόποδες του ιστορικού όρους «Βρύσινας» στο οποίο υπάρχει Ιερό Κορυφής και αρχαιολογικά ευρήματα της μεσομινωικής περιόδου (21ος -19ος αι. πχ).
 

(αίθουσα κειμηλίων της περιόδου 1821 - 1922)
Το μουσείο στεγάζεται σε ένα ιστορικό κτίριο των αρχών του 17ου αι. την περίοδο κατάκτησης της Κρήτης από τους Ενετούς. Συγκεκριμένα κτίστηκε το 1610, και αποτέλεσε θερινή κατοικία της Βενετοκρητικής οικογένειας των Κλόντιο (Clodio) με καταγωγή από την περιοχή του Μολιάνο (Mogliano), 17 χλμ. βορειοδυτικά της Βενετίας. Ο πατριάρχης της Οικογένειας, Ματέο Κλόντιο, συμμετείχε στην ιστορική Ναυμαχία της Ναυπάκτου (1571) ως αξιωματικός  σε γαλέρα με κυβερνήτη τον-Βυζαντινής προέλευσης κρητικό Άρχοντα-, Γεώργιο Καλλέργη.
 

(Το οικόσημο της οικογένειας Κλόντιο)
 

(Οθωμανικό χαμάμ)

Μετά την ναυμαχία, ο Ματέο Κλόντιο κατεβαίνει στην Κρήτη και γίνονται κυρίαρχος της περιουσίας του Γεώργιου Καλλέργη, αφού μετά τη δολοφονία του, η χηρά του Καλλέργη φεύγει στη Βενετία και μεταβιβάζει όλη την περιουσία του στο Ματέο Κλόντιο. Η πρώτη αναφορά στο όνομα Κλόντιο στην Κρήτη χρονολογείται στα 1601 και μάλιστα ως Ενετού Ευγενούς (Veneti Nobile) που αποτελούσε και τίτλο ευγενείας την περίοδο της ενετικής κατάκτησης του νησιού.
 

( Οι Βενετσιάνικες ταΐστρες των αλόγων)
Μετά την οθωμανική κατάκτηση του Ρεθύμνου το 1646, η Βιλα Κλόντιο γίνεται κατοικία Οθωμανού Αγα (πολιτικοστρατιωτικού ηγέτη της περιοχής) και έκτοτε ονομάζεται «Κονάκι» (αρχοντικό). Ο Οθωμανός Αγάς διατηρεί την Αρχιτεκτονική του κτιρίου όπως την βρίσκει από τους Ενετούς με κάποιες μικρές αλλαγές, όπως την καταστροφή του πατητηριού και την κατασκευή Οθωμανικού χαμάμ. Μετά την αποχώρηση και των Οθωμανών από την Κρήτη στα 1898, η Βίλα Κλόντιο κατοικείται σταδιακά από ντόπιους, μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του΄60 όπου τελευταίος κάτοικος είναι μία ηλικιωμένη κυρία. Το κτιρίο παραδίδεται σταδιακά στη φθορά του χρόνου και το 1985, ο τελευταίος ιδιοκτήτης του- Αλκιβιάδης Κοτζάμπασης-, αποφασίζει να δωρήσει το κτίριο στην τοπική κοινότητα Χρωμοναστηρίου.         

(Προαύλιος χώρος του Μουσείου)

Η κοινότητα, την περίοδο 1990-1995, καταβάλει προσπάθειες με κρατικούς κράτους και αυτεπιστασία της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας για να αναστηλώσει κάποια μικρά τμήματα του ερειπωμένου κτιρίου και το κομβικό σημείο της ολοκληρωτικής αναστήλωσης του κτιρίου είναι το 1998, όπου η κοινότητα ελλείψει πόρων, αποφασίζει να το δωρήσει στο ΓΕΣ και ο τότε Αρχηγός ΓΕΣ Αντιστράτηγος Μανούσος Παραγιουδάκης, έχει την εμπνευσμένη ιδέα να φτιαχτεί Στρατιωτικό Μουσείο που θα αναδεικνύει τους αγώνες του Έθνους. Οι εργασίες θα διαρκέσουν 5 χρόνια περίπου και θα γίνουν με έξοδα του ΓΕΣ και την καθοδήγηση ειδικευμένων μηχανικών και αρχιτεκτόνων. Τα εγκαίνια θα πραγματοποιηθούν το έτος 2010 επί Αρχηγού ΓΕΣ Αντιστράτηγου Φραγκούλη Φράγκου και έκτοτε ξεκίνησε την λειτουργία του.
 
 Περιγραφή του Μουσείου
 
 Η Βίλα Κλόντιο διατηρεί τα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά των επαύλεων, τόσο της Ενετικής όσο και της μετέπειτα Οθωμανικής περιόδου όπως παρακάτω:
• Βενετσιάνικο οικόσημο της οικογ. “Clodio” με τον φτερωτό λέοντα του Αγ. Μάρκου σε περίοπτη θέση.

( Ενδυμασία ευγενούς Ενετού)

(Ενετός φρουρός)
• «Πύλη των Ευγενών» για τους Ενετούς ευγενείς (Veneti Nobili) καθώς και δευτερεύουσες εισόδους για το προσωπικό που εργαζόταν, τους φύλακες και τα ζώα που εκτρέφονταν σε αυτή.
• Μεσαιωνικό σύστημα υδρορροών που καταλήγει σε υπόγεια δεξαμενή νερού μεγάλης χωρητικότητας.
• Διαμερίσματα διαμονής τόσο των ιδιοκτητών όσο και των εργατών.
• Αποθήκες φύλαξης τροφίμων και εφοδίων όπως επίσης και στάβλους και περίτεχνα κατασκευασμένες ταΐστρες για τα ζώα.
 

(Γενική άποψη της αίθουσας οπλισμού)
• Τραπεζαρία (φιλοξενεί σήμερα την βιβλιοθήκη), κουζίνα και χώρους προετοιμασίας του φαγητού.
• Οθωμανικό χαμάμ.
• Υπνοδωμάτιο Ενετικής περιόδου (Αίθουσα αφιερωμένη στον εμπνευστή και ιδρυτή του μουσείου, ε.τ Α/ΓΕΕΘΑ Στρατηγό Μανούσο Παραγιουδάκη)
• Πατητήρι και ελαιοτριβείο από την μεσομινωική περίοδο (φιλοξενεί την αίθουσα πολιτιστικών εκδηλώσεων).
 Η συλλογή εκθεμάτων του Στρατ. Μουσείου περιλαμβάνει πολεμικά ιστορικά κειμήλια από την Ενετική περίοδο και την Νεώτερη Ελληνική Ιστορία και συγκεκριμένα:
 

(Αεροσκάφος της αεροπορίας στρατού τύπου Τσέσνα)

Αίθουσα αφιερωμένη στη «Μάχη της Κρήτης»

Aίθουσα με ιστορικές στολές του Ελληνικού Στρατού
Αίθουσες με μουσειακό οπλισμό χρονολογημένες θεματικά από την επανάσταση του 1821 μέχρι και τον πόλεμο της Κορέας.
Πτέρυγα με βενετσιάνικες ενδυμασίες, μακέτες ενετικών οχυρώσεων στην Κρήτη και οπλισμό της εποχής.

( Στολή μαχητών από τη Μάχη της Κρήτης)

Αίθουσα περιοδικών εκθέσεων με φωτογραφικό υλικό διαφόρων ιστορικών περιόδων (την παρούσα περίοδο από την προσφορά των Κυπρίων στους αγώνες του Έθνους).
Πτέρυγα με κειμήλια της Σχολής Εφέδρων Αξκών Πεζικού
Μουσειακά οχήματα, πυροβόλα, άρματα μάχης, ελικόπτερο και αεροπλάνο, εκτεθειμένα στον εξωτερικό χώρο του μουσείου
 

(Ιστορικά κειμήλια από τη Μάχη της Κρήτης)

( Η στολή του στρατηγού Τζανακάκη, διοικητή των Ελληνικών δυνάμεων κατά τη μάχη της Κρήτης)
 

(Ιταλικά και γερμανικά όπλα)
 

( Γερμανός αλεξιπτωτιστής και ορεινός κυνηγός)

Επιπλέον, το μουσείο για τη διευκόλυνση των επισκεπτών του, διαθέτει οργανωμένη βιβλιοθήκη με πλήρη συλλογή των εκδόσεων της Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού, καθώς επίσης αναγνωστήριο και αίθουσα Η/Υ για διευκόλυνση της ιστορικής έρευνας.
 
 Δράσεις
 
Το στρατιωτικό μουσείο με τα εκθέματά του και το ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής αξίας κτίριο που στεγάζεται, αποτελεί πόλο έλξης τόσο για μαθητές στα πλαίσια εκπαιδευτικών τους επισκέψεων όσο και για τουρίστες και επισκέπτες απ΄ όλο τον κόσμο.
 

(Από την επίσκεψη σχολείου)
 

(Το στρατιωτικό προσωπικό στον προαύλιο χώρο του μουσείου)

Παράλληλα με την λειτουργία του ως μουσείο, αποτελεί και σημείο αναφοράς για την πραγματοποίηση ποικίλων πολιτιστικών εκδηλώσεων, όπως ενημερωτικές διαλέξεις, θεατρικές παραστάσεις, μουσικοχορευτικές εκδηλώσεις και παρουσιάσεις βιβλίων.

( Άποψη του εσωτερικού του κτιρίου)

( Από εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε σε αίθουσα του μουσείου)

Ιδιαίτερα σημαντική κρίνεται τα τελευταία χρόνια, και η συμμετοχή του μουσείου σε επιστημονικά συνέδρια του εσωτερικού όπως και η συμμετοχή του προσωπικού του σε διαλέξεις εκτός μουσείου, σε χώρες του εξωτερικού.
 

( Αίθουσα αφιερωμένη στην προσφορά των Κυπρίων στους αγώνες)

Ο  ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΜΑΝΟΥΣΟΣ ΠΑΡΑΓΙΟΥΔΑΚΗΣ
 
Ο Επίτιμος Αρχηγός ΓΕΕΘΑ Στρατηγός Μανούσος Παραγιουδάκης είναι ο άνθρωπος που είχε την εμπνευσμένη ιδέα να αναστηλωθεί η Βιλα Κλόντιο εκ νέου  στην αρχική της κατάσταση και να φτιαχτεί το Στρατιωτικό Μουσείο στο Χρωμοναστήρι με έξοδα του ΓΕΣ.
 Επί σειρά ετών κατείχε υψηλές θέσεις στις Ένοπλες Δυνάμεις, με αποκορύφωμα τη θητεία του ως αρχηγός ΓΕΣ (1996 - 1999) και αρχηγός ΓΕΕΘΑ (1999 - 2002).
Είναι ο μακροβίοτερος στη θητεία του Αρχηγός ΓΕΣ και ΓΕΕΘΑ

( Ο Επίτιμος αρχηγός ΓΕΕΘΑ και εμπνευστής της ίδρυσης του Μουσείου Μανούσος Παραγιουδάκης)

Μαζί με τον πτέραρχο Νίκο Κουρή, θεωρείται ως ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ με τη μεγαλύτερη επιρροή στα μεταπολιτευτικά χρόνια και πολλές σημαντικές αποφάσεις φέρουν την υπογραφή του. Ήταν από τους αρχιτέκτονες του Δόγματος Ενιαίου Αμυντικού Χώρου Ελλάδας - Κύπρου, της ουσιαστικής αναβάθμισης του ΓΕΕΘΑ σε πραγματικό διακλαδικό κέντρο διοίκησης και ελέγχου, και της αυξημένης δραστηριότητας των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων σε διεθνείς ειρηνευτικές αποστολές σε περιοχές ελληνικού ενδιαφέροντος όπως τα Βαλκάνια. Συμμετέχει και μετά την αποστρατεία του σε επιστημονικά συνέδρια, ομιλίες και συνεντεύξεις με θέματα Εθνικής Άμυνας.
 

( Η επίσημη στολή  Α/ΓΕΕΘΑ του στρατηγού Παραγιουδάκη  η οποία παραχωρήθηκε ως έκθεμα κατόπιν αιτήματος του μουσείου προς το ΓΕΣ)

Το ekriti.gr ευχαριστεί τη διεύθυνση του Στρατιωτικού Μουσείου για την παραχώρηση του υλικού που δημοσιεύεται ενώ να τονίσουμε ότι ο χώρος και τα εκθέματα έχουν αποσπάσει θετικότατα σχόλια από Έλληνες και ξένους στα μεγάλα ταξιδιωτικά πόρταλς.

Επιμέλεια: Λευτέρης Βαρδάκης