Ηχηρή παρέμβαση Κουράκη για ΦΟΣΔΑ - Συναίνεση για να κάνει την υπέρβαση η Κρήτη

Ηχηρή παρέμβαση στο μείζον ζήτημα της οργάνωσης και διαχείρισης των στερεών αποβλήτων στην Κρήτη κάνει με άρθρο του ο κ. Γιάννης Κουράκης!

Την ώρα που η εσωστρέφεια, οι τοπικιστικές αντιλήψεις και οι λανθασμένοι χειρισμοί κυριαρχούν, το μέλος της εθνικής αντιπροσωπείας της Ελλάδος στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών και πρώην δήμαρχος Ηρακλείου, θέτει ως απαραίτητη προϋπόθεση τη συναίνεση και απευθύνει ενωτικό κάλεσμα προκειμένου η Κρήτη να κάνει την υπέρβαση και να μπορέσει να επιτύχει τους υψηλούς στόχους που έχουν τεθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Συγκεκριμένα, ο Γ. Κουράκης αναφέρει τα εξής:

"Παρακολουθώ τους τελευταίους μήνες τις διεργασίες που αναπτύσσονται στο πλαίσιο της ΠΕΔ για την οργάνωση της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων στην Κρήτη. Διαπιστώνω κάποια αδυναμία να διαμορφωθεί μια τολμηρή στρατηγική προς όφελος των πολιτών και της αυτοδιοίκησης. Σε αυτή τη συζήτηση που έγινε χωρίς τεκμηρίωση και επαρκή μελέτη, είναι φυσικό να επικρατούν τοπικιστικές διαφορές με αρνητικά αποτελέσματα για τους πολίτες και τους δήμους. Είναι όμως απαραίτητο αυτά να τα υπερβούμε, γιατί τίποτα το θετικό δεν μπορεί να προκύψει χωρίς υπερβάσεις.

Όταν στο παρελθόν επεδίωξα να συνενώσω τις αυτοδιοικητικές δυνάμεις με στόχο τη διαμόρφωση μιας κοινής περιφερειακής στρατηγικής για τα στερεά απόβλητα βρέθηκα αντιμέτωπος με αναιτιολόγητες επιθέσεις. Δεν πτοήθηκα. Αντίθετα, συνεργάστηκα με την Περιφέρεια και τον ΕΣΔΑΚ για να συνδιαμορφώσουμε τον περιφερειακό σχεδιασμό και να προωθήσουμε βιώσιμες και αποδεκτές λύσεις. Διασφαλίσαμε την ισόρροπη διασπορά δράσεων στο νησί και εξασφαλίσαμε την πλήρη συναίνεση σε επίπεδο Περιφέρειας Κρήτης όπως αποδεικνύεται από την ομόφωνη απόφαση του Περιφερειακού Συμβουλίου. Σήμερα, η εφαρμογή του βρίσκεται σε εξέλιξη με σημαντικά έργα να προκηρύσσονται ή να κατασκευάζονται ήδη σε όλες τις περιφερειακές ενότητες. 

Ανάλογες αντιδράσεις επιχειρήθηκαν και το 2014 μετά τις δημοτικές εκλογές. 

Επειδή όμως γνωρίζω ότι η διαχείριση των αποβλήτων απαιτεί ευρεία συναίνεση δεν ύψωσα τη σημαία της αντιπαράθεσης αλλά κατέβαλα κάθε προσπάθεια και συνέβαλα ενεργά στη διαμόρφωση του νέου σχεδιασμού και την προσαρμογή του σύμφωνα με τις νέες ευρωπαϊκές κατευθύνσεις. Αυτή η υπεύθυνη στάση της παράταξης μας οδήγησε τελικά στην υιοθέτηση του αρχικού σχεδιασμού ο οποίος είχε αρχικά αντιμετωπιστεί αρνητικά. Στήριξα έμπρακτα την δημιουργία του Πάρκου Κυκλικής Οικονομίας γιατί αποτελεί συνέχεια δικών μου πρωτοβουλιών και κινείται στη σωστή κατεύθυνση. 

Υπέρβαση του τοπικισμού!
Όμως σήμερα, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με ένα νέο κύκλο αντιπαραθέσεων και εσωστρέφειας. Οι χειρισμοί που έχουν πραγματοποιηθεί  εμπεριέχουν -κατ ελάχιστον- στοιχεία προχειρότητας. Δεν θεωρώ ότι ήταν σκόπιμο να τεθούν σε ψηφοφορία στην ΠΕΔ προτάσεις, εφόσον δεν υπήρχε επαρκής τεκμηρίωση των συνεπειών και θα έπρεπε  η διαβούλευση να συνεχιστεί με στόχο να προκύψουν συναινέσεις.
Απευθύνω έκκληση σε όλους τους συναδέλφους της τοπικής αυτοδιοίκησης να απορρίψουν τις σειρήνες του τοπικισμού και να αξιολογήσουν την ουσία και την προοπτική της στρατηγικής διαχείρισης των στερεών αποβλήτων σε περιφερειακό επίπεδο. Να συστρατευθούμε με την Περιφέρεια Κρήτης, όπως και στο παρελθόν, να δημιουργήσουμε βιώσιμο και αντιπροσωπευτικό φορέα διαχείρισης και να διασφαλίσουμε ότι δεν θα απολεσθεί καμιά χρηματοδότηση για τα έργα. Σε διαφορετική περίπτωση κάποιοι θα πρέπει να αναλάβουν και την ευθύνη των πράξεων τους.  

Η Ευρώπη έχει προχωρήσει…
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αναλάβει από το 2015 νέες πρωτοβουλίες διαχείρισης των αποβλήτων που συμβάλουν στο «κλείσιμο του κύκλου» ζωής των προϊόντων μέσω αυξημένης ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης. Η επίτευξη των φιλόδοξων στόχων που έχουν τεθεί δεν θα είναι εφικτή, χωρίς αξιόπιστο προγραμματισμό, σημαντικές επενδύσεις  αλλαγή νοοτροπίας και συμπεριφορών από το σύνολο των εμπλεκομένων. Έως το 2030 θα πρέπει να ανακυκλώνεται το 65% των αστικών αποβλήτων και η υγειονομική ταφή να μην υπερβαίνει το 10% του συνόλου των αποβλήτων. 
Το μέγεθος του εγχειρήματος για την χώρα μας είναι τεράστιο καθώς τα ανακυκλούμενα αστικά απόβλητα σήμερα δεν υπερβαίνουν το 17,2% του συνόλου, όταν σε επίπεδο ΕΕ είναι 45,3% (2016). Αλλά το θέμα δεν είναι απλά ποσοτικό. Το νέο μοντέλο διαχείρισης, στηρίζεται σε πιο σύνθετες διεργασίες, υψηλότερες επενδύσεις και ανάπτυξη καινοτομιών.    
Ο νόμος  Ν.4555/2018 άλλαξε τα δεδομένα του σχεδιασμού καθώς προβλέπει τη δυνατότητα δημιουργίας νέων ΦΟΣΔΑ, περισσοτέρων του ενός ανά περιφέρεια, χωρίς να εξετάζει επαρκώς τις ενδεχόμενες συνέπειες. Σε όλες τις περιπτώσεις η απόφαση για την οργανωτική δομή ακολουθεί την υιοθέτηση της στρατηγικής και υπηρετεί την εφαρμογή της. 

Η Κρήτη πρέπει να αποφασίσει…
Σε αυτό το περιβάλλον η τοπική αυτοδιοίκηση  στην Κρήτη θα πρέπει να λάβει έγκαιρα αποφάσεις, που θα οδηγούν αφενός στη βιωσιμότητα του συστήματος διαχείρισης και αφετέρου σε ποιοτικές και χαμηλού κόστους υπηρεσίες για τους πολίτες. Η αρχιτεκτονική του νέου συστήματος καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από την υφιστάμενη κατάσταση και τη θεσμοθετημένη στρατηγική (ΠΕΣΔΑ). Με αυτά τα δεδομένα στην Περιφέρεια Κρήτης υπάρχει χώρος για ένα ή  δύο φορείς.   

Η δημιουργία του νέου φορέα διαχείρισης σύμφωνα με το νόμο 4555/2018 θα πρέπει να καλύπτει τις εξής προϋποθέσεις:
• Οικονομίες κλίμακας για να είναι εφικτή η αποτελεσματική διαχείριση των πόρων, η αποφυγή παράλληλων επενδύσεων και η αποδοτική λειτουργία χωρίς επιπλέον επιβαρύνσεις για τους πολίτες.
• Διαχειριστική αυτοτέλεια, ώστε να ολοκληρώνεται η διαχείριση των αποβλήτων εντός των ορίων του και πάντα σε εφαρμογή του ΠΕΣΔΑ.
• Διαχειριστική επάρκεια, για να είναι σε θέση να υλοποιεί έργα χρηματοδοτούμενα από το ΕΣΠΑ.
• Αντιπροσωπευτικότητα στη διοίκηση, για να ενισχυθεί ο συντονισμός στην υλοποίηση των έργων και στη λειτουργία των υποδομών.

Εάν υιοθετήσουμε αυτές τις αρχές το οργανωτικό σχήμα θα προκύψει αβίαστα και η συγκεκριμένη μορφή, είναι πλέον θέμα τεχνικό που θα αντιμετωπιστεί από τους νομικούς.
Το νέο θεσμικό πλαίσιο που διαμορφώνεται σε ευρωπαϊκό επίπεδο, δεν στοχεύει στην απλή βελτίωση της διαχείρισης των αποβλήτων, αλλά στην παραγωγή νέων αξιών από αυτά, με την ενίσχυση της ανακύκλωσης, της ανάκτησης και της επαναχρησιμοποίησης των πόρων.  Θα απαιτηθούν νέες σημαντικές επενδύσεις. 

Θα πρέπει να τολμήσουμε, να ενισχύσουμε τη ροπή προς την περιβαλλοντική καινοτομία, ενθαρρύνοντας τη συμμετοχή και των εκπαιδευτικών και ερευνητικών ιδρυμάτων της Περιφέρειας, στις πρωτοβουλίες που θα αναληφθούν. Όμως, η ορθολογική διαχείριση των πόρων επιβάλλει αυξημένο συντονισμό σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο και αυτό επιτυγχάνεται με τη δημιουργία εύρωστων φορέων διαχείρισης. 

Η μετάβαση στην κυκλική οικονομία θα αποφέρει μόνο οφέλη στις τοπικές κοινωνίες: αναβαθμισμένο περιβάλλον και ευκαιρίες απασχόλησης.