Κρήτη: Ναοί και μοναστήρια αφιερωμένα στον Άγιο Ανδρέα (φωτογραφίες)

H μνήμη του Αγίου και Αποστόλου Ανδρέα τιμάται από την Εκκλησία στις 30 Νοεμβρίου. Ο Ανδρέας, ψαράς στο επάγγελμα και αδελφός του Αποστόλου Πέτρου, ήταν από τη Βηθσαϊδά της Γαλιλαίας και τον πατέρα του τον έλεγαν Ιωνά. Επειδή κλήθηκε από τον Κύριο πρώτος στην ομάδα των μαθητών, ονομάστηκε πρωτόκλητος.Ο Ανδρέας (μαζί με τον Ιωάννη τον ευαγγελιστή) υπήρξαν στην αρχή μαθητές του Ιωάννου του Προδρόμου. Κάποια μέρα μάλιστα, που βρισκόντουσαν στις όχθες του Ιορδάνη κι ο Πρόδρομος τους έδειξε τον Ιησού και… τους είπε «ίδε ο αμνός τού Θεού ο αίρων τήν αμαρτίαν τού κόσμου», οι δύο απλοϊκοί εκείνοι ψαράδες συγκινήθηκαν τόσο πολύ, που χωρίς κανένα δισταγμό κι επιφύλαξη άφησαν αμέσως τον δάσκαλο τους κι ακολούθησαν τον Ιησού.​ Στην Αχαΐα, η διδασκαλία του καρποφόρησε και με τις προσευχές του θεράπευσε θαυματουργικά πολλούς ασθενείς. Έτσι, η χριστιανική αλήθεια είχε μεγάλες κατακτήσεις στο λαό της Πάτρας. Ακόμα και η Μαξιμίλλα, σύζυγος του ανθύπατου Αχαΐας Αιγεάτου, αφού τη θεράπευσε ο Απόστολος από τη βαρειά αρρώστια που είχε, πίστεψε στο Χριστό. Το γεγονός αυτό εκνεύρισε τον ανθύπατο και με την παρότρυνση ειδωλολατρών ιερέων συνέλαβε τον Ανδρέα και τον σταύρωσε σε σχήμα Χ. Έτσι, ο Απόστολος Ανδρέας παρέστησε τον εαυτό του στο Θεό «δόκιμον εργάτην» (Β΄ προς Τιμόθεον, 2: 15). Δηλαδή δοκιμασμένο και τέλειο εργάτη του Ευαγγελίου.
Δείτε ναούς και μοναστήρια στην Κρήτη αφιερωμένα στον Άγιο Ανδρέα:

Ναός Αγίου Ανδρέα Οδηγήτριας στο Σίβα

Ο ναός του Αγίου Ανδρέα βρίσκεται στην τοποθεσία Κακά Πηλά και κτίστηκε τον 14-15ο αιώνα. Ο ναός που αποτελεί μετόχι της Μονής Παναγίας Οδηγήτριας φέρει εξαιρετικές τοιχογραφίες στο εσωτερικό του.
 

Η Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή Οδηγήτριας βρίσκεται πάνω στον ορεινό όγκο των Αστερουσίων Ορέων στα νότια του νομού Ηρακλείου, που αποτελούν το «Αγιον Όρος» της Κρήτης. Τα Αστερούσια υπήρξαν η κοιτίδα του Χριστιανισμού και αναπτύχθηκε σε αυτά πλούσια μοναστική και ασκητική παράδοση με κέντρο το Αγιοφάραγγο και το Μάρτσαλο.

Μονή Αγίου Ανδρέα στη Φινοκαλιά Μεραμβέλλου

Η αρχική μονή του Αγίου Ανδρέα χτίστηκε πολύ παλιά (άγνωστο πότε) εδώ σε μια από τις πιο απομονωμένες και άγριες ακτές του Μεραμπέλου.Σήμερα το παλιό μοναστήρι δεν υπάρχει αλλά έχει κτιστεί η μικρή μεταγενέστερη εκκλησία του Αγίου Ανδρέα.Ο ναός είναι κτισμένος μέσα στον βράχο ενώ δίπλα του υπάρχουν αρκετά πεύκα. Σύμφωνα με την παράδοση, ένας βοσκός έβρισκε
συνεχώς την εικόνα του Αγίου Ανδρέα στην σπηλιά  που είναι σήμερα ο ναός, παρόλο που την έπαιρνε κάθε μέρα στο σπίτι του.

Έτσι αποφάσισε να κτίσει τον ναό γύρω από τη σπηλιά. Μέσα στο σπήλαιο τον περισσότερο χρόνο τρέχει νερό,ενώ από την οροφή του κρέμονται καντήλια.Γύρω από τον Ναό υπάρχουν μερικά κελιά για τους ερημίτες, ενώ το καμπαναριό της εκκλησίας έχει την
επιγραφή «Δαπάνη λεπρών Σπιναλόγκας». Κοντά υπάρχει και ο τάφος του μοναχού Ιωάννη Λαμπράκη, ο οποίος ανακαίνισε τον ναό το 1850, πάνω στα χαλάσματα του τo έτος 1850 o Ιωάννης Λαμπράκης βρήκε τα χαλάσματα του μοναστηριού και θέλησε να το αναστηλώσει.

Στο μοναστήρι μπορεί κάποιος σήμερα εύκολα να πάει αφού ακολουθήσει το τσιμεντένιο δρόμο από την Φινοκαλιά που με φιδογυριστή πορεία κατεβαίνει μέχρι την είσοδο του.Ετσι μέσα στο άγριο τοπίο μπορεί να γαληνέψει αγναντεβοντας το γαλάζιο του Κρητικού πελάγους, να ξεκουραστεί κάτω από την σκιά των πεύκων στο μικρό δασάκι δίπλα στο μοναστήρι αλλά και να προσευχηθεί στην κατανυκτική ατμόσφαιρα που δημιουργεί το σπήλαιο του Ναού.

Ναός Αγίου Ανδρέα στις Βουκολιές Κισάμου
 

Ιερός Ναός Αγίου Ανδρέα (Βουκολιές Κισάμου). Ο βυζαντινός ναός του Αγίου Ανδρέα στις Βουκολιές είναι κτισμένος πλησίον της κεντρικής πλατείας του οικισμού. Πρόκειται για έναν μονόχωρο, καμαροσκέπαστο ναό με ένα ενισχυτικό του θόλου σφενδόνιο. Η θεμελίωση του ανάγεται στο β’ μισό του 15ου αι. και ήταν τοιχογραφημένος. Στο εσωτερικό του ναού έχει γίνει προσπάθεια αποκατάστασης των τοιχογραφειών, αφαιρώντας τον ασβέστη που είχε χρησιμοποιηθεί για να κρύψει τις εικόνες και να γλυτώσει το ναό από πιθανό εμπρησμό..​

Ναός Αγίου Ανδρέα στον Βουρβουλίτη
 

Ο ναός του Αγίου Ανδρέα βρίσκεται σε καταπράσινη τοποθεσία με πλατάνια κοντά στο χωριό Βουρβουλίτης Καινουργίου. Δίπλα στο ναό υπάρχει του μικρό σπήλαιο του Καλεγερόσπηλιου, από το οποίο αναβλύζει νερό και συγκεντρώνεται σε στέρνα, ενώ στην οροφή του σπηλαίου σώζονται ίχνη από τοιχογραφία του Χριστού. Σύμφωνα με το Gerola, στο ναό σώζονται ίχνη τοιχογραφιών από τη σταύρωση, κάποιοι άγιοι και όσιες γυναίκες.
 

Ο ναός λειτούργησε ως ανδρικό μοναστήρι και η παράδοση θέλει να ερειπώθηκε μετά από επιδρομή Σαρακηνών.

Ο ναός του Αγίου Ανδρέα στην περιοχή Λάκκος στο Ηράκλειο

Ο ναΐσκος του Αγίου Ανδρέα ολοκληρώθηκε το 1938, σε οικόπεδο που είχε εν ζωή παραχωρήσει ο Ανδρέας Λυσιμάχου Καλοκαιρινός στην τότε Χριστιανική Κοινότητα Ηρακλείου.

Το οικόπεδο περιήλθε αργότερα στο Δήμο Ηρακλείου και είναι αυτό στο οποίο έχει ανεγερθεί το Συνεδριακό Πολιτιστικό Κέντρο Ηρακλείου.

Πηγές: Χριστόφορος Χειλαδάκης, cretanbeaches.gr, orthdoxcrete.gr, pezopories.blogspot.com, Κρήτη Πόλεις και Χωριά