Κρήτη: 'Οσα δεν γνωρίζουμε για τις "παρεξηγημένες" περιοχές NATURA
Μια εμπεριστατωμένη ενημέρωση στους δημοσιογράφους της Κρήτης σχετικά με τις περιοχές του Δικτύου NATURA 2000 στο νησί παρείχαν οι ερευνητές του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης, σε μια προσπάθεια ευρύτερης πληροφόρησης του κοινού, δια των εκπροσώπων του Τύπου. Στόχος ήταν η πρωτογενής ενημέρωση για τη σημασία των περιοχών αυτών αλλά και για το νομοθετικό πλαίσιο που διέπει τις ανθρώπινες δραστηριότητες εντός των ορίων τους. Στην Κρήτη βρίσκονται συνολικά 53 περιοχές του Δικτύου NATURA 2000 και η έκτασή τους καλύπτει περίπου το 30% της συνολικής έκτασης του νησιού.
Ο Μιχάλης Προμπονάς, Φυσικός - Περιβαλλοντολόγος του ΜΦΙΚ, παρουσίασε την ευρωπαϊκή νομοθεσία που έχει οδηγήσει στον χαρακτηρισμό των εκτάσεων αυτών τονίζοντας ιδιαίτερα τους διαφορετικούς τύπους προστατευόμενων περιοχών και ειδών στην Ευρώπη, οι οποίοι συναποτελούν το δίκτυο NATURA 2000.
Όπως εξήγησε, η ένταξη μιας περιοχής στο Δίκτυο NATURA 2000, λανθασμένα έχει συνδεθεί με την απαγόρευση κάθε ανθρώπινης δραστηριότητας στην περιοχή αυτή. Αντίθετα, παρουσιάστηκε πλήθος παραδειγμάτων από την Ευρώπη και την Ελλάδα που η υπαγωγή περιοχών σε καθεστώς προστασίας απέφερε σημαντικό οικονομικό όφελος, κυρίως από την ήπια τουριστική ανάπτυξη, από την παραγωγή, μεταποίηση και εμπορία ποιοτικών προϊόντων αλλά και τη σημαντική εξοικονόμηση πόρων.
Μεταξύ άλλων στις περιοχές NATURA επιτρέπονται, με συγκεκριμένους όμως όρους, δράσεις γεωργίας, κτηνοτροφίας, υλοτομίας, αλιείας - ιχθυοκαλλιεργειών, κυνηγιού (εκτός των περιπτώσεων διατάραξης σπάνιων ειδών), ακόμα και μεταλλευτικές - εξορυκτικές δραστηριότητας και φυσικά ποικίλες δράσεις εναλλακτικού τουρισμού. Όλα τα παραπάνω χωροθετούνται με αυστηρότερους περιβαλλοντικούς όρους σε σχέση με τις υπόλοιπες περιοχές ωστόσο σε καμία περίπτωση δεν εμποδίζεται, αντίθετα ενισχύεται η ήπια οικονομική δραστηριότητα με μεγάλα οφέλη για τον τοπικό πληθυσμό.
Όπως εξήγησε η περιβαλλοντολόγος Τάνια Πλουμή εκτός από τα περιβαλλοντικά οφέλη από την προστασία των περιοχών του Δικτύου NATURA 2000, ακόμα και με οικονομικούς όρους τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά για όλη την Ευρώπη. Για την προστασία και ανάδειξη των 26.000 περιοχών NATURA όλης της Ευρώπης διατίθενται κάθε χρόνο περίπου 5,8 δις ευρώ ενώ η οικονομική αποτίμηση των παροχών των οικοσυστημάτων αυτών είναι 223 - 314 δις ευρώ ετησίως. Ο υπολογισμός αυτός προκύπτει από τον υπολογισμό της αξίας των οικοσυστημικών υπηρεσιών που παρέχονται από τις περιοχές NATURA και συγκεκριμένα από την παραγωγή τροφής και πρώτων υλών, από την παροχή πόσιμου νερού αλλά και φαρμακευτικών ουσιών. Στον ίδιο "λογαριασμό" προστίθενται και το όφελος της προστασίας από τη διάβρωση και τα ακραία καιρικά φαινόμενα, η συγκέντρωση και αποθήκευση άνθρακα από την χλωρίδα των περιοχών αυτών και φυσικά το όφελος (οικονομικό - θέσεις εργασίας) από τις δράσεις τουρισμού και ψυχαγωγίας. Στο σύνολο της Ευρώπης οι περιοχές NATURA εξασφαλίζουν 4,4 εκατομμύρια θέσεις εργασίας σε όλους τους παραπάνω τομείς.
Συγκεκριμένα για την Κρήτη, η κ. Πλουμή ανέφερε πως στις 53 περιοχές NATURA βρίσκονται σχεδόν οι μισές αγροτικές καλλιέργειες της Κρήτης (47%) αν και καλύπτουν μόνο το 30% του συνολικού εδάφους του νησιού.
Αναλυτική παρουσίαση για τα είδη των απειλούμενων πτηνών που διαβιούν ή σταθμεύουν στην Κρήτη έκανε στους δημοσιογράφους ο ερευνητής του Μουσείο φυσικής Ιστορίας Σταύρος Ξηρουχάκης. Ο κ. Ξηρουχάκης εστίασε ιδιαίτερα στον Γυπαετό από τον οποίο έχουν μείνει μόνο 7 ζευγάρια σε όλο το νησί ενώ στους κύριους κινδύνους για τα σπάνια είδη συμπεριέλαβε και τις αλλαγές χρήσεων γης, που προωθούνται με τα τελευταία νομοθετήματα εν μέσω κρίσης. Επίσης παρουσίασε επιτυχημένες πρακτικές οικοτουριστικής ανάπτυξης γύρω από τα προστατευόμενα πουλιά όπως το παράδειγμα της Δαδιάς στον Έβρο.
Από τους ομιλητές επισημάνθηκε η προωθούμενη απαξίωση ή και κατάργηση των Φορέων Διαχείρισης των προστατευόμενων οικοσυστημάτων, των κύριων δηλαδή οργανισμών που μπορούν να επιβλέπουν την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Σε όλη την Ελλάδα για τις 419 περιοχές Natura υπάρχουν μόλις 14 φορείς διαχείρισης ενώ στην Κρήτη από τις 53 περιοχές λειτουργεί μόνο ο φορέας του Φαραγγιού της Σαμαριάς.
Το σεμινάριο, στο οποίο συμμετείχαν επαγγελματίες δημοσιογράφοι αλλά και φοιτητές σχολών δημοσιογραφίας ολοκληρώθηκε με την εισήγηση του περιβαλλοντικού Συντάκτη της Καθημερινής Γιώργου Λιάλιου, ο οποίος αναφέρθηκε στις δυσκολίες κατανόησης των θεμάτων (κυρίως ως προς τη νομοθεσία) ενώ έδωσε χρήσιμες συμβουλές για την εκλαΐκευση στη δημοσιογραφική παρουσίαση των αντίστοιχων θεμάτων.
Το Σεμινάριο, που χρηματοδοτείται από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Life θα επαναληφθεί το προσεχές διάστημα και στα Χανιά, παρέχοντας αντίστοιχη ενημέρωση και στους δημοσιογράφους της δυτικής Κρήτης.
Κατάλογος των 53 περιοχών του Δικτύου NATURA 2000 στην Κρήτη
http://www.ecovalue-crete.eu/el/natura-sites
Ρεπορτάζ: Μάριος Διονέλλης
