Κρήτη: Η αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων προκαλεί νοσηρότητα σε 3 γενιές

Πλούσια και αξιόλογα ήταν τα συμπεράσματα της 3ης Επιστημονικής Διημερίδας για τις επιπτώσεις της μακροχρόνιας έκθεσης στην αύξηση νοσηρότητας και στο περιβάλλον, που πραγματοποιήθηκε στο Τυμπάκι με οργανωτές το Δήμο Φαιστού και το Εργαστήριο Τοξικολογίας Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Κρήτης.

Στις εργασίες της διημερίδας επιστήμονες  της Γεωπονίας, Γεωτεχνίας, Τοξικολογίας, Χημείας, Ιατρικής, Κλινικής Εμβρυολογίας και Εκπαίδευσης, σε συνεργασία με εκπροσώπους της αυτοδιοίκησης, των  παραγωγικών και εξαγωγικών φορέων της περιοχής παρουσίασαν δεδομένα της τοπικής αγροτικής παραγωγής, ανέλυσαν τα προβλήματα και τις προοπτικές της ανάπτυξης του πρωτογενούς τομέα. 

Ο κ. Ορφανουδάκης Μανώλης πρόεδρος  Αγροτικού Συλλόγου Τυμπακίου και ο κ. Χαραλαμπάκης Γιάννης Διευθυντής Αγροτικού  Οπωροκηπευτικού - Ελαιουργικού Συνεταιρισμού Τυμπακίου αναφέρθηκαν στην έκταση καλλιεργειών, στα παραγόμενα πιστοποιημένα προϊόντα και στις εξαγωγικές δραστηριότητες. Εκφράσανε την ανησυχία τους για τις επικρατούσες αντίξοες συνθήκες έντονης οικονομικής κρίσης, την ανεπάρκεια ενημέρωσης, την αύξηση κόστους παραγωγής, την έλλειψη υποδομών,  την προβληματική δακοκτονία, την αισθητή απουσία της πολιτείας στα σοβαρά διαχρονικά προβλήματα ανάπτυξης του πρωτογενούς τομέα, την έλλειψη καλλιεργητικού πλάνου και ορθής διαχείρισης υδάτινων πόρων.

Ο κ. Μηναδάκης Γεώργιος, Διευθυντής πωλήσεων της εταιρείας Βιολογική Αναπτυξιακή Μεσαράς (ΒΙΑΝΑΜΕ), επισήμανε την ανάγκη ελέγχου των γεωτρήσεων, εκσυγχρονισμού των θερμοκηπίων, εκπαίδευσης αγροτών, μαθητών και σπουδαστών δημοτικής, μέσης και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στη βιολογική καλλιέργεια και κτηνοτροφία. Έμφαση δόθηκε στην αναγκαιότητα στροφής στις βιολογικές καλλιέργειες για προστασία της υγείας ανθρώπων, φυτών και περιβάλλοντος. 

Ο κ. Χατζηδάκης Γεώργιος, Σχολικός Σύμβουλος Φυσικών, Χημικός, Δρ. Τοξικολογίας, τόνισε την ανάγκη ενημέρωσης μαθητών για τις επιπτώσεις των φυτοφαρμάκων στην υγεία μέσω της διατροφής και την υποβάθμιση του περιβάλλοντος. Αναφέρθηκε στις ενημερωτικές εκδηλώσεις για τις επιπτώσεις των φυτοφαρμάκων που έγιναν κατά το σχολικό έτος 2016 - 2017 σε Γυμνάσια της Μεσαράς, στο πλαίσιο προγραμμάτων αγωγής υγείας και προστασίας περιβάλλοντος. 

Ο κ. Παπαδογιάννης Κώστας, Γεωπόνος της Γεωτεχνικής Εμπορικής (Gecom) προσδιόρισε αναλυτικά τους κινδύνους έκθεσης σε φυτοφάρμακα, την εκτίμηση κινδύνου, την ανάγκη ορθής προστασίας της αναπνοής, του δέρματος και των ματιών κατά τους ψεκασμούς. Έμφαση δόθηκε στην ανάγκη ενημέρωσης των σημάνσεων και της ορθής επιλογής των μέτρων ατομικής προστασίας κατά τους ψεκασμούς.

Ο κ. Παπαηλιάκης Μιχάλης, Γεωπόνος του Αγροκτήματος ΤΕΙ Κρήτης και συντονιστής της Διημερίδας, ανέλυσε τις  τεχνικές ορθής διαχείρισης των φυτοπροστατευτικών προϊόντων, επικεντρώθηκε  στην ανάγκη ενημέρωσης  και συμμόρφωσης των ψεκαστών στα μέτρα ατομικής προστασίας, στην ορθή διαχείριση των κενών συσκευασίας, των υπολειμμάτων ψεκαστικών υγρών και τη τήρησης των αποστάσεων ψεκασμών από κατοικίες. 

Η κα Σαββάκη Μαρία, Γεωπόνος του Δήμου Φαιστού ανέλυσε τους λόγους που οδήγησαν τις μακροχρόνιες αλλαγές στο πρωτογενή τομέα στη περιοχή και στην αυξημένη χρήση φυτοφαρμάκων από τους επαγγελματίες αγρότες. Υπογράμμισε την ανάγκη προσαρμογής στην ευρωπαϊκή στρατηγική ολοκληρωμένης καλλιέργειας, με περιορισμό χρήσης φυτοφαρμάκων, σε ένα υγιές οικοσύστημα, με σύγχρονες τάσεις επικεντρωμένες στην έρευνα, βιοτεχνολογία και σε τεχνικές προσαρμοσμένες στις τοπικές συνθήκες παραγωγής.

Η κα Τσικαλά Αικατερίνη., Διευθύντρια του Κέντρου Υγείας Μοιρών  ανέφερε τις συχνές δηλητηριάσεις από φυτοφάρμακα στη Μεσαρά. Αναφέρθηκε σε μελέτες που συσχετίζουν την έκθεση σε ζιζανιοκτόνα και εντομοκτόνα στη πρόκληση συγγενών, αναπαραγωγικών ανωμαλιών, ηπατοπαθειών και καρκίνων. Υπογράμμισε τις σοβαρές επιπτώσεις στην επόμενη γενιά μέσω του μητρικού θηλασμού. Τόνισε τη σημασία της λανθάνουσας υποξείας τοξικότητας από μακροχρόνια έκθεση σε μικρές δόσεις και εξήγησε γιατί είναι αναγκαία η πρόληψη της έκθεσης. 

Ο κ. Ρίζος Απόστολος, Καθηγητής Χημείας Παν/μιου Κρήτης ανέλυσε τους χημικούς, βιολογικούς και ενδοκρινικούς μηχανισμούς της μακροχρόνιας συσωρευτικής επίδρασης των μιγμάτων δραστικών ουσιών φυτοφαρμάκων. Παρουσίασε τις επιπτώσεις της έκθεσης εμβρύων στη νευροανάπτυξη και  σεξουαλική ωρίμανση εγκεφάλου. Ιδιαίτερη αναφορά έγινε για την αντι-ανδρογόνο και φιλο-οιστρογόνο επίδραση της Glyphosate, στην αύξηση καρκίνων μαστού. Τόνισε ότι τα φυτοφάρμακα προκαλούν διαταραχές προσανατολισμού στις μέλισσες, με σοβαρές επιπτώσεις στις επικονιάσεις στα φυτά.

Η κα Ανυφαντάκη Αλίκη, Κλινικός Εμβρυολόγος του Κέντρου Γονιμότητας Κρήτης αναφέρθηκε στις αναπαραγωγικές επιπτώσεις από την μακροχρόνια έκθεση σε φυτοφάρμακα, με ειδικές αναφορές στους μηχανισμούς σπερματοτοξικότητας και στις μεταβολικές και ενεργειακές διαταραχές  των ωοκυττάρων. Από εξέταση ανδρών και γυναικών αγροτών της Μεσαράς και Ιεράπετρας βρέθηκαν κατακερματισμός DNA, ποσοτική και ποιοτική υποβάθμιση των σπερματοζωαρίων, διαταραχές στην έμμηνο ρύση, αποβολές και  μείωση γονιμότητας 

Ο κ. Πετράκης Δημήτρης, παιδοχειρουργός, ανέφερε την προέλευση και κατανάλωση των φυτοφαρμάκων, τις επιπτώσεις από τη κατάχρηση στην υποβάθμιση εδάφους και υδροφορέων. Αναφέρθηκε σε  αποτελέσματα ερευνών και μελετών συσχέτισης περιγεννητικής έκθεσης και αύξησης νοσηρότητας στις επόμενες γενιές. Πρότεινε τη πιστοποίηση της υγείας των αγροτών, την ανάταξη των δημογραφικών και περιβαλλοντικών προβλημάτων στη περιοχή καθώς και την  αντικατάσταση των επιβλαβών φυτοφαρμάκων από φυσικά βιοδραστικά.
Ιδιαίτερα σημαντική ήταν η Έκθεση Ζωγραφικής Παιδιών των νηπιαγωγείων και δημοτικών σχολείων  του Τυμπακίου. Σε όλα τα παιδιά που πήραν μέρος και στους εκπαιδευτικούς τους απονεμήθηκε τιμητικός έπαινος. 

Οι συμμετέχοντες στη 3η Επιστημονική  Διημερίδα ζητούν από τους Υπουργούς  Αγροτικής Ανάπτυξης, Υγείας και Περιβάλλοντος να σεβαστούν το τεκμηριωμένο αίτημα της Ελληνικής Εταιρείας Τοξικολογίας, να ανασταλεί η ΚΥΑ της 15/7/2015 για τις αποστάσεις ψεκασμών, μέχρι να ικανοποιηθούν οι αναγκαίες προϋποθέσεις κατάρτισης εφαρμοστών, υποδομών και μηχανισμών ελέγχου των ψεκαστικών μηχανημάτων και να καλυφθούν τα κενά  της υπάρχουσας νομοθεσίας για χρήσεις γης ή  έλλειψης κτηματολογίου. 

Ομόφωνα αποφασίστηκε: 
1. Να αποσταλούν τα συμπεράσματα της Διημερίδας σε υπουργεία Υγείας, Αγροτικής Ανάπτυξης, Περιφέρεια Κρήτης, 7η Υγειονομική Περιφέρεια Κρήτης, Διευθύνσεις Αγροτικής Ανάπτυξης Ηρακλείου και Περιφερειακής Δημοτικής και Μέσης Εκπαίδευσης Κρήτης, στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, Ιατρική Σχολή, Ιατρικό Σύλλογο Ηρακλείου και στα ΜΜΕ.  
2. Να γίνει αποδεκτή η πρόταση της Διοικήτριας της 7ης Υγειονομικής Περιφέρειας Κρήτης κας Μαυρομάτη Ελένη για σύσταση συντονιστικού οργάνου αξιολόγησης  της περιβαλλοντικής έκθεσης στην αύξηση νοσηρότητας και υποβάθμισης περιβάλλοντος με τη συμμετοχή παραγωγικών φορέων, αυτοδιοικητικών και ειδικών  επιστημόνων. Η Οργανωτική Επιτροπή της Διημερίδας γνωστοποίησε τη συνεργασία της με το Δήμο Ηρακλείου, τη Περιφέρεια Κρήτης, τα εκπαιδευτικά - ερευνητικά ιδρύματα και την Ιατρική Σχολή  Κρήτης για δημιουργία συντονιστικού οργάνου εκτίμησης περιβαλλοντικών κινδύνων
3. Να ευχαριστήσει το Δήμαρχο Φαιστού κ. Αρμουτάκη Γεώργιο, για την ευγενική  προσφορά του να αναλάβει ο Δήμος Φαιστού την εκτύπωση και διανομή των συμπερασμάτων της 3ης Επιστημονικής Διημερίδας με ειδικό φυλλάδιο προς τους αγρότες της Μεσαράς.

Η διημερίδα ήταν υπό την αιγίδα της Ελληνικής Εταιρείας Τοξικολογίας, της Περιφέρειας Κρήτης και του Ιατρικού Συλλόγου Ηρακλείου. Συνδιοργανωτές ήταν η Περιφερειακή Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Κρήτης, το Κέντρο Γονιμότητας Κρήτης, ο Αγροτικός Οπωροκηπευτικός – Ελαιουργικός Συνεταιρισμός Τυμπακίου, ο Αγροτικός Σύλλογος Τυμπακίου, το Κέντρο Υγείας Μοιρών, η Βιολογική Ανάπτυξη Μεσαράς (ΒΙΑΝΑΜΕ) και η Γεωτεχνική Εμπορική (Gecom).  Η διημερίδα ήταν υπό την προεδρία του Ακαδημαϊκού, Καθηγητού και Διευθυντού  Τομέα Μορφολογίας & Εργαστηρίου Ιατροδικαστικών Επιστημών και Τοξικολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης κ. Τσατσάκη Αριστείδη.
 
Παρευρέθησαν και χαιρέτισαν ο Δήμαρχος Φαιστού κ. Αρμουτάκης Γεώργιος, οι αντιδήμαρχοι κ.κ. Ξηρουδάκης Γιάννης και Κουτεντάκης Χαράλαμπος και ο πρόεδρος του Δ.Σ. Νικολακάκης Ιωάννης, ο Μητροπολίτης  Γορτύνης και Αρκαδίας Μακάριος, η Διοικήτρια της 7ης Υγειονομικής Περιφέρειας (ΔΥΠΕ Κρήτης) κα Μαυρομάτη Ελένη, ο πρώην πρύτανης ΤΕΙ Κρήτης κ. Καπετανάκης Ευάγγελος, ο Περιφερειακός Σύμβουλος κ. Καμπουράκης Λάμπρος και οι Βουλευτές Ηρακλείου κ.κ. Κεγκέρογλου Βασίλης και Συντυχάκης Μ.. 
Απέστειλαν χαιρετισμό οι : αναπληρωτής Υπουργός Αγροτικής  Ανάπτυξης κ. Τσιρώνης Ιωάννης, ο πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Ηρακλείου κ. Βαβουρανάκης Χάρης, οι Ευρωβουλευτές κ.κ. Μαριάς Ν. και Κεφαλογιάννης Μ. και οι βουλευτές Ηρακλείου κ.κ. Αυγενάκης Λ., Μιχελογιαννάκης Ι. και  Ηγουμενίδης Ν.