Οι υπέροχες Πρωτοχρονιάτικες ευχές των παλιών κρητικών

Ευχές γραμμένες στην πέτρα. Ο δημοσιογράφος - συγγραφέας Νίκος Ψιλάκης θυμίζει τα πρωτοχρονιάτικα δώρα των παλιών κρητικών: πέτρες που επέλεγαν να πάνε σε σπίτια συγγενών και φίλων και τις ευχές που τις συνόδευαν: «Γεροί σαν την πέτρα... Σαν την πέτρα στερεωμένο το σπιτικό σας... Όσες οκάδες είναι η πέτρα, τόσο χρυσάφι να βγάλετε φέτος...».

Διαβάστε την ανάρτησή του:
​
Βρυγιά και άθωρη πέτρα... Λέξεις ξεχασμένες στο δισάκι του χρόνου, στοιχεία ταυτότητας ενός πολιτισμού που αναζήτησε τα σύμβολά του στη γη και όχι σε φανταχτερές μιμήσεις Αγιοβασίληδων ντυμένων με κόκκινες κάπες. Βρυγιά θα πει σκεπασμένη με βρύα, ακίνητη δηλαδή. Και άθωρη θα πει χωμένη βαθιά στη μήτρα της γης, ανέγγιχτη, να μην την έχει δει ανθρώπινο μάτι, δηλαδή ακίνητη πάλι.
Τέτοιες πέτρες κρατούσαν κάποτε όσοι πήγαιναν σε σπίτια συγγενών και φίλων τη μέρα της Πρωτοχρονιάς. Στους παραθαλάσσιους οικισμούς, κυρίως στις μεγάλες μας πόλεις, προτιμούσαν χοχλάκους βγαλμένους από τον πάτο της θάλασσας. Τους διάλεγαν μεγάλους, να έχουν παλέψει με την ορμή των κυμάτων και να 'χουν βγει νικητές! Κι αν έμπαινες σε κρητικό σπίτι τούτη τη χρονιάρα μέρα θα έβλεπες σωρό τις πέτρες πίσω από την πόρτα. Τις μετρούσαν οι νοικοκυρές και καμάρωναν, «είκοσι πέτρες, είκοσι καλαντιστάδες ήρθανε φέτος, καλά θα πάει, δόξα τω Θεώ, η χρονιά».
Με τούτες τις πέτρες μετέφεραν οι κοντινοί μας πρόγονοι τις πιο όμορφες ευχές τους: «Γεροί σαν την πέτρα... Σαν την πέτρα στερεωμένο το σπιτικό σας... Όσες οκάδες είναι η πέτρα, τόσο χρυσάφι να βγάλετε φέτος...». Κι ήξεραν πως χρυσάφι αληθινό ήταν μόνο το χαμόγελο, η σταθερότητα του οίκου, η επάρκεια των αγαθών που τα πρόσφερε απλόχερα η γης· φύτρωναν κι αυτά ανάμεσα στις άθωρες πέτρες, ίσως και να έπαιρναν δύναμη απ' αυτές. Γι' αυτό κι όλα τα καλούδια της Πρωτοχρονιάς ήταν παιδιά της Μεγάλης Μάνας, της γης μας. Αμύγδαλα, καρύδια, φιστίκια, φουντούκια, σύκα ξερά, όλα πάνω σ' ένα τραπέζι πλουμισμένο με συναίσθημα και κοσμημένο με αναλογικούς συμβολισμούς, με γλυκίσματα και με πράσινα φύλλα, αρχέγονα σύμβολα της αιωνιότητας, κλάδους αειθαλείς του δικού μας, αλλά και πανανθρώπινου Ιερού Δέντρου της Ζωής...
Αφουγκραζόμαστε σήμερα, Πρωτοχρονιά του 2017, τα μηνύματα ενός πολιτισμού ριζωμένου βαθιά στις ψυχές μας, του πολιτισμού που μεταμόρφωσε τα κοινότατα πράγματα της φύσης σε λαλούντα και πολύσημα σύμβολα. Την πέτρα, το νερό, το πράσινο φύλλο. Ίσως να είναι αποστάγματα σοφίας, ίσως να είναι ο τρόπος με τον οποίο έβλεπαν οι πρόγονοί μας τον κόσμο: ένα αδιατάρακτο σύνολο εμψύχων κι αψύχων, υλικών πραγμάτων και άυλων μαζί.
Τούτα τα απλά και πανέμορφα σύμβολα διάλεξε φέτος η (ευρύτερη) οικογένεια του Νίκου και της Μαρίας Ψιλάκη για να σας στείλει τις ευχές της. Να είστε γεροί σαν την πέτρα. Να έχει κι ο κάθε οίκος τη σταθερότητα του ταπεινού μα και λαλίστατου πρωτοχρονιάτικου συμβόλου. Έτσι γιατί σταθερότητα του οίκου σημαίνει γαλήνη και δηλώνει έναν κόσμο χωρίς πολέμους, χωρίς πείνα, χωρίς προσφυγιές.
Χρόνια πολλά!