Προσκύνημα στους Αϊ Γιώργηδες της Κρήτης
Η ανδρική Μονή του Αγίου Γεωργίου του Σεληνάρη είναι κτισμένη στην καρδιά του φαραγγιού του Σεληνάρη, κοντά στο Βραχάσι Λασιθίου και στη Νεάπολη. Δίπλα από το μοναστήρι περνάει η Εθνική Οδός Ηρακλείου – Αγίου Νικολάου και γι’ αυτό το μοναστήρι δέχεται πολλούς επισκέπτες καθημερινά. Για τους Κρητικούς μάλιστα θεωρείται γρουσουζιά να περνάει κάποιος το φαράγγι, χωρίς να σταματήσει στον Άγιο Γεώργιο. Αυτό έχει επικρατήσει καθώς παλιά η μονή ήταν ένα σημείο όπου σταματούσαν για να ξεκουραστούν οι ταξιδιώτες και τα ζώα τους. Μάλιστα υπάρχει μια πασίγνωστη μαντινάδα στην Κρήτη που λέει:
Από τα Μάλια όντε περνάς
και πας για Σεληνάρι
ένα κεράκι άναψε
στ’ Αϊ – Γιωργιού τη χάρη
Η μονή κτίστηκε κατά τη δεύτερη βυζαντινή περίοδο (961-1204) και καταστράφηκε από το Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα το 1538. Λίγο αργότερα, τρία αδέλφια από τη Ρόδο εγκαταστάθηκαν στο Βραχάσι, για να αποφύγουν τον τουρκικό ζυγό. Ο ένας από αυτούς, ο Νικόλαος, οδηγήθηκε από ένα φως και βρήκε την εικόνα του Αγίου Γεωργίου στο μέρος όπου κτίστηκε το μικρό εκκλησάκι. Ο Νικόλαος εγκαταστάθηκε στο Σεληνάρι μέχρι το θάνατο του, όταν τάφηκε σε ένα μικρό σπήλαιο διαστάσεων 1,5 x 1,5 μ. στην κορυφή του Ανάβλοχου, το οποίο λάξευσε ο ίδιος.
Χρόνια μετά το θάνατό του, ένα ροδίτικο καράβι περνούσε και οι ναύτες παρακολούθησαν την αξιοσημείωτη πορεία ενός αστεριού που σταμάτησε πάνω από το σπήλαιο και που έλαμπε σαν ήλιος. Κατάλαβαν τότε ότι ήταν θεϊκό σημάδι, πήγαν στο μέρος αυτό, πήραν τα κόκαλα του και τα πήγαν στη Ρόδο την πατρίδα του. Ο Ανάβλοχος με το σπήλαιο βρίσκεται πάνω στην ανατολική πλευρά του φαραγγιού, απέναντι από τη μονή, και μπορείτε να τον διακρίνετε αν κοιτάξετε ψηλά και δείτε το μεγάλο σταυρό. Η πρόσβαση ως τον τάφο είναι εφικτή από μονοπάτι, αλλά απαιτεί καλή φυσική κατάσταση.
Το κύριο σώμα του κεντρικού ναού της μονής είναι σύγχρονο, ενώ το παρεκκλήσι του Αγίου Γεωργίου είναι ο ναός που έκτισε ο Νικόλαος, αλλά με σύγχρονες τοιχογραφίες. Χρονολογείται στο 16ο αιώνα και είναι μικρών διαστάσεων, μονόχωρος καμαροσκέπαστος με οξυκόρυφη καμάρα. Οι μοναχοί είναι πολύ φιλικοί και πρόθυμοι να ενημερώσουν τους προσκυνητές για την ιστορία του μοναστηριού, στο οποίο λειτουργεί σύγχρονο γηροκομείο, κτισμένο πάνω στα ερείπια των παλιών κελιών της μονής.
Ένας θρύλος για τον Άγιο Γεώργιο στο Σεληνάρι λέει ότι κάποτε ένας βοσκός που πήρε ψεύτικο όρκο το χέρι του δεν μπορούσε να ξεκολλήσει από την εικόνα του Αγίου. Μετά που παραδέχτηκε ότι είπε ψέματα, αμέσως κατάφερε να φύγει. Μια άλλη ιστορία για την θαυματουργή εικόνα του Αγίου Γεωργίου στο Σεληνάρι, λέει ότι πήγε κάποιος και ορκίστηκε “Ορκίζομαι! (είπε!) δεν έκλεψα εγώ τα ζά (ζώα) του κουμπάρου μου!! Να βγεί το μάτι μου ανε λέω ψόματα!” Είπε και πρίν προλάβει να πατήσει το πλατύσκαλο της εκκλησιάς, κρατούσε το ίδιο του το μάτι μέσα στα δυό του χέρια!
Η Μονή του Αγίου Γεωργίου του Απανωσήφη ή Επανωσήφη βρίσκεται περίπου 30km νότια του Ηρακλείου, κοντά στο Μεταξοχώρι Μονοφατσίου. Είναι η μεγαλύτερη ανδρική μονή στην Κρήτη σε αριθμό μοναχών. Η πνευματική και κοινωνική προσφορά της Μονής στα δύσκολα χρόνια της Τουρκοκρατίας είναι ανεκτίμητη, καθώς βοηθούσε το δοκιμαζόμενο λαό της Κρήτης.
Η μονή κτίστηκε στο τέλος της Ενετοκρατίας κι αμέσως απέκτησε μεγάλη φήμη. Σύμφωνα με γραπτές μαρτυρίες, η μονή ιδρύθηκε από έναν μοναχό της Μονής Απεζανών που κάποτε ξεκίνησε για την Μονή Αγκαράθου. Κατά την πορεία του, διανυκτέρευσε στην Εκκλησία του Άη Γιώργη που βρισκόταν στα κτήματα της οικογένειας Λαγγουβάρδου. Κατόπιν παρέμβασης του Αγίου, ο μοναχός έπεισε τον φεουδάρχη Λαγγουβάρδο να κτίσει τη μονή εδώ. Η ονομασία Επανωσήφης δόθηκε από ίδιο τον Λαγγουβάρδο, ο οποίος είχε δύο βοσκούς με το ίδιο όνομα, Σήφης. Για να τους ξεχωρίζει έδωσε τα ονόματα Επάνω-Σήφης και Κάτω-Σήφης. Έτσι επικράτησε η προσωνυμία, Άγιος Γεώργιος του Επανωσήφη, καθώς εδώ υπήρχε το μιτάτο του Άνω Σήφη.
Η μονή του Επανωσήφη έχει πολλά μετόχια, όπως τη μονή Αιστράτηγος βορειοδυτικά της μονής, της οποίας σώζεται η εκκλησία και μερικά ισόγεια σπίτια. Επίσης, στον Επανωσήφη ανήκουν οι μονές του Αγίου Αντωνίου, των Ξερών Ξύλων στο Μιραμπέλο και άλλες πολλές εκκλησίες.
Στο μοναστήρι υπάρχουν σήμερα πολύτιμα κειμήλια, ευαγγέλια, σταυροί με ξυλόγλυπτες παραστάσεις, ένα αργυρό δισκοπότηρο του 1842, η εικόνα του Αγίου Γεωργίου της μονής των Ξερών Ξύλων (που «κτυπούσε» όταν έσβηνε το καντήλι της) άμφια και λείψανα 21 Αγίων. Στη μονή στεγάζεται και η Ανωτέρα Εκκλησιαστική Σχολή, σε κτίριο που παλαιότερα ήταν ορφανοτροφείο. Ο ναός του Αγίου Γεωργίου πανηγυρίζει στις 23 Απριλίου και στις 3 Νοεμβρίου.
Μοναστήρι Αγίου Γεωργίου στις Ασίτες
Το τοπωνύμιο Γοργολαΐνης σημαίνει «αυτός που γεμίζει τα λαγήνια (στάμνες) γρήγορα», προφανώς λόγω του ότι η περιοχή έχει πολλές πηγές. Κατά μία άλλη εκδοχή το όνομα είναι Γοργολεήμονος, που σημαίνει «αυτός που προσφέρει γρήγορη ελεημοσύνη» και αναφέρεται στη χάρη του Αγίου Γεωργίου.
Η ανδρική μονή, από τις αρχαιότερες στην Κρήτη, επέζησε από σειρά καταστροφών κατά την Τουρκοκρατία, καθώς αποτελούσε ορμητήριο επαναστατών, όπως οι οπλαρχηγοί Μιχαήλ Κόρακας και ο Φραγκιάς Μαστραχάς.
Πράγματι, στον περίβολο της μονής θα δείτε τον τάφο και τον ανδριάντα του Μαστραχά, που το 1868 σκοτώθηκε σε μάχη εναντίον των Τούρκων στους Ασίτες.
Στο μοναστήρι υπάρχουν σήμερα πολύτιμα κειμήλια, ευαγγέλια, σταυροί με ξυλόγλυπτες παραστάσεις, ένα αργυρό δισκοπότηρο του 1842, η εικόνα του Αγίου Γεωργίου της μονής των Ξερών Ξύλων (που «κτυπούσε» όταν έσβηνε το καντήλι της) άμφια και λείψανα 21 Αγίων. Στη μονή στεγάζεται και η Ανωτέρα Εκκλησιαστική Σχολή, σε κτίριο που παλαιότερα ήταν ορφανοτροφείο.
Μονή Αγίου Γεωργίου στο Καρύδι Αποκορώνου
Η μονή ήταν εγκαταλελειμμένη για πολλά χρόνια, αλλά αναστηλώθηκε το 1996 και λειτουργεί ξανά. Σήμα κατατεθέν του μοναστηριού είναι το μεγάλο ελαιοτριβείο με τις 12 καμάρες, του οποίου η οροφή έχει καταρρεύσει. Στο εσωτερικό του βρίσκονται τέσσερις ελαιόμυλοι, από τους οποίους σώζονται μόνο οι κτιστές βάσεις, ενώ οι μυλόπετρες έχουν αφαιρεθεί.
Πριν την ίδρυση του μοναστηριού, η περιοχή ήταν οικισμός και φέουδο ενός Ενετού άρχοντα, του οποίου το σπίτι σώζεται ακόμη. Όταν ήρθαν οι Τούρκοι στην Κρήτη, ανάγκασαν τους κατοίκους είτε να εγκαταλείψουν τον οικισμό, είτε να αλλαξοπιστήσουν. 4 οικογένειες αλλαξοπίστησαν και μάλιστα σε τέτοιο βαθμό που μίσησαν τους Χριστιανούς. Έτσι, ζήτησαν από τους Τούρκους να μετατρέψουν την Εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, που βρισκόταν στο χωριό, σε τζαμί. Γι’ αυτό επέβαλαν εξαντλητικό φόρο στον ιερέα της εκκλησίας, ώστε να αναγκαστεί να εγκαταλείψει την εκκλησία και την περιουσία της. Ωστόσο, ο παπάς παραχώρησε την εκκλησία στη μονή της Αγίας Τριάδας των Τζαγκαρόλων, η οποία μπορούσε πλέον να πληρώνει τους φόρους. Έκτοτε, μοναχοί της Αγίας Τριάδας ήρθαν στο Καρύδι και έκτισαν έναν νέο μεγαλύτερο ναό, με τη σημερινή μορφή του. Η περιουσία της μονής μεγάλωσε γρήγορα, καθώς πολλοί Χριστιανοί δώρισαν τις εκτάσεις τους στο μοναστήρι. Ακόμη και Τούρκοι παραχώρησαν την περιουσία τους στον Άη Γιώργη, τον οποίο γενικά σέβονται ως λαός.
Στους Κούμους γίνεται επίσης η λιτανεία της εικόνας του Αγίου Γεωργίου στους δρόμους του χωριού, από γεωργαλίδικα άλογα συνοδεία νέων με παραδοσιακές φορεσιές. Μετά το τέλος της λιτανείας γίνεται ο αγιασμός των γαλακτοκομικών προϊόντων και στη συνέχεια η Ομάδα Ριζίτικου των Κούμων τραγουδά του Άη Γιώργη.
Δείτε το βίντεο που ακολουθεί
Πάρα πολλοί ναοί είναι αφιερωμένοι στ’ όνομα του καθώς και πολλά χωριά πάνω στο νησί αλλά και αρκετές ακόμα μονές που τώρα πια είναι εγκαταλελειμμένες. Αναφέρουμε ενδεικτικά: ο Άγιος Γεώργιος ο Ξιφηφόρος, ο Απιδιώτης, ο Φαραγγίτης, ο Φινοκάλης, ο Πεταλωτής, κ.α.
Μερικά από τα πανηγύρια του Αγίου Γεωργίου που γίνονται στις 23 του Απρίλη έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, όπως εκείνο της Ασή Γωνιάς.
Οι κτηνοτρόφοι συγκεντρώνονται με τα κοπάδια τους στην εκκλησία του χωριού, δημιουργώντας ένα εντυπωσιακά θέαμα, με τα χιλιάδες πρόβατα να οδηγούνται στην εκκλησία για να τα ευλογήσει ο παπάς και στη
συνέχεια το γάλα μοιράζεται στο εκκλησίασμα.
Ο Αη Γιώργης ο Βραχασιώτης
Το μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου του Βραχασιώτη ανήκει στην περιφέρεια του χωριού Βραχάσι και βρίσκεται τέσσερα χιλιόμετρα, στο παλαιό βασικό οδικό άξονα Μεραμπέλλο – Οροπέδιο Λασιθίου. Φαίνεται πως ιδρύθηκε στη Β Βυζαντινή περίοδο και άκμασε την περίοδο της Βενετοκρατίας οπότε και ο ηγούμενος εκλεγόταν από τον άρχοντα των Βενετών στην Κρήτη. Γραπτές αναφορές για τη μονή και τους μοναχούν της γίνονται στα έτη 1549, 1560, 1576, 107, 1638 και για χωράφια ης ιδιοκτησίας του μοναστηριού στα έτη 1611 και 1615. Το 1607, η μονή είχε τουλάχιστον οκτώ μοναχούς.
Στα χρόνια της Οθωμανικής Κυριαρχίας συμμετείχε ενεργά στις επαναστάσεις κατά των Τούρκων, ενώ σήμερα δε λειτουργεί. Αν και δεν κατοικείται, από το μοναστηριακό συγκρότημα σώζονται τμηματικά ή έχουν αναστηλωθεί, το καθολικό της μονής, η τράπεζα, ορισμένα κελιά, το ελαιοτριβείο, ένας φούρνος και άλλα κτίσματα. Πρόκειται για σχετικά μεγάλο μοναστήρι, ως προς την έκταση των εγκαταστάσεων. Αναλημματικοί τοίχοι με επιπλέον οικοδομήματα θα υψώνονταν στην ανατολική κεκλιμένη πλευρά δίνοντας στη μονή φρουριακό χαρακτήρα.
Ο ναός είναι δίκλιτος, θολοπρεπής και στο βόρειο κλίτος του φέρει τοιχογραφίες που χρονολογούνται στο 14ο – 15ο αιώνα. Η είσοδος ανοίγεται στο νότιο κλίτος, που κτίστηκε δεύτερο, και στο υπέρθυρό της φέρει επιγραφή με τη χρονογραφία 1592. Ακόμα, στο προσαρτημένο τριώροφο κωδωνοστάσιο υπάρχει ανάγλυφο έμβλημα με τη χρονολογία 1558.
πηγές:
cretanbeaches.com
agios-georgios.info
ρεθεμνιώτικα νέα
new.ims.forth
geocaching.com
