Στο Πολεμικό Μουσείο της Αθήνας η έκθεση Κουτουλάκη
Με την συμμετοχή διακεκριμένων ομιλητών, πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 2/10, στο Πολεμικό Μουσείο της Αθήνας, η Ημερίδα με θέμα «75 χρόνια από την Μάχη της Κρήτης: Μνήμη και δίκαιο για την κατοχή και την αντίσταση».
Η έναρξη της Ημερίδας έγινε από τον Δ. Ξενάκη, Αν. Καθηγητή στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Συντονιστή Έρευνας του Κέντρου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Πανεπιστημίου Κρήτης, ενώ ακολούθησαν οι χαιρετισμοί του Αντιστράτηγου Κ. Γκατζογιάννη, επιτελάρχη του ΓΕΕΘΑ, του Αντιπροέδρου του Πολεμικού Μουσείου, Ταξίαρχου Κ. Καμνή, του Δημάρχου Μαλεβιζίου Κ. Μαμουλάκη και του Εντεταλμένου Συμβούλου Πολιτισμού της Περιφέρειας Κρήτης Κ. Φασουλάκη.
Ακολούθησε η εναρκτήρια ομιλία του Επίτιμου Αρχηγού ΓΕΕΘΑ κ. Μ. Παραγιουδάκη, και το 1ο πάνελ, με θέμα την Μάχη της Κρήτης και την Αντίσταση στην Κατοχή, με συντονιστή τον κ. Δ. Κοτρόγιαννο, Καθηγητή στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Διευθυντή του Κέντρου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Πανεπιστημίου Κρήτης και ομιλητές τον κ. Γ. Σκαλιδάκη, Δρ. Ιστορίας ΑΠΘ, κ. Έμπ. Ρόντχολτζ, δημοσιογράφο & ιστορικό ερευνητή και τον κ. Ν. Κοτζαμπασάκη, νομικό και αντιπρόεδρο της Ένωσης Πληγέντων Γερμανικής Κατοχής Ρεθύμνου.
Στη συνέχεια ο Πρέσβης και μόνιμος αντιπρόσωπος της Ελλάδας στο Συμβούλιο της Ευρώπης και Ομότιμος καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου κ. Στ. Περράκης έκανε την κεντρική ομιλία της Ημερίδας, με θέμα της, το ζήτημα των Πολεμικών Επανορθώσεων.
Η Ημερίδα συνεχίστηκε με το 2ο πάνελ, με συντονιστή τον δημοσιογράφο του Real Fm κ. Γ. Χουδαλάκη και εισηγητές τον κ. Τρ. Μηταφίδη, Βουλευτή και Πρόεδρο της Διακομματικής Κοινοβουλευτικής Επιτροπής για τη Διεκδίκηση των Γερμανικών Οφειλών, την κ. Ντ. Μαρούδα, Επικ. Καθηγήτρια κάτοχο έδρας Jean Monnet, Πάντειο Πανεπιστήμιο, τον κ. Αρ. Συγγελάκη, Δρ. ΕΚΠΑ και Μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα και την κ. Χρ. Ι. Σταμούλη, Νομικό, Μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα.
Στο 3ο πάνελ που συντόνισε ο δημοσιογράφος της ΚΡΗΤΗ tv κ. Γ. Σαχίνης, τοποθετήθηκαν οι Δήμαρχοι Βιάννου, Ανωγείων και Κανδάνου κ.κ. Π. Μπαριτάκης, Μ. Καλλέργης και Αντ. Περράκης αντίστοιχα, καθώς και ο εκπρόσωπος του Δήμου Μαλεβιζίου και Εντεταλμένος Σύμβουλος Πολιτισμού κ. Κ. Τριγώνης.
Η Ημερίδα έκλεισε με την παρουσίαση του Φωτογραφικού Αρχείου Κουτουλάκη Δήμου Μαλεβιζίου από τους κ. κ. Γ. Τζωράκη, Αρχαιολόγο & Μ. Δρακάκη, Δρ. Ιστορίας και την σύνοψη των πεπραγμένων από τον Αν. Καθηγητή του Πανεπιστημίου Κρήτης κ. Δ. Ξενάκη.
Ο Δήμαρχος Μαλεβιζίου, ο οποίος παρέδωσε στον Αντιπρόεδρο του Πολεμικού Μουσείου ένα αντίγραφο του Αρχείου Κουτουλάκη, στον χαιρετισμό του τόνισε: Με ιδιαίτερη χαρά αλλά και συγκίνηση, σας καλωσορίζω στην Ημερίδα με θέμα «75 χρόνια από τη Μάχη της Κρήτης: Μνήμη και δίκαιο για την Κατοχή και την αντίσταση», που πραγματοποιείται με την ευκαιρία του εορτασμού των 75 χρόνων από τη μάχη της Κρήτης. Και είναι μεγάλη η χαρά μου, γιατί συμβάλλουμε κι εμείς ως Δήμος Μαλεβιζίου, με τις δικές μας δυνάμεις, στο να αναδειχτούν και να συζητηθούν θέματα που άπτονται τόσο εξέχοντα ζητήματα της νεότερης ιστορίας του τόπου μας.
Έτσι θα έχουμε την ευκαιρία να ακούσουμε τις θέσεις κορυφαίων πανεπιστημιακών, ερευνητών και ιστορικών και να αντιληφθούμε καλύτερα τις ιστορικές, τις πολιτικές και τις νομικές διαστάσεις του θέματος. Η Μάχη της Κρήτης, η αντίσταση, η κατοχή, η τότε ασκούμενη οικονομική πολιτική εις βάρος της πατρίδας μας, η τεκμηρίωση των διαπραχθεισών ωμοτήτων, η Γερμανική οπτική της Μάχης της Κρήτης, οι νομικές διαστάσεις και οι προσπάθειες για τη δικαίωση των θυμάτων, είμαι σίγουρος ότι θα κρατήσουν αμείωτο το ενδιαφέρον όλων μας.
Διακατέχομαι όμως και από μεγάλη συγκίνηση, αφού αυτή η ημερίδα συνοδεύεται και από την Έκθεση των μοναδικών φωτογραφιών, από το Αρχείο του μεγάλου φωτογράφου Κωνσταντίνου Κουτουλάκη, που έχει στην κατοχή του ο Δήμος μας. Μια έκθεση που φέρνει στο φως εξαιρετικά σπάνια ντοκουμέντα από την περίοδο της κατοχής στην Κρήτη. Πρόκειται για το οπτικό υλικό των πρώτων μηνών της μετακατοχικής περιόδου, φωτογραφίες που τράβηξε ο αείμνηστος Κωνσταντίνος Κουτουλάκης, ως επίσημος φωτογράφος της Επιτροπής Διαπιστώσεως Ωμοτήτων. Μιας επιτροπής που αποτελείτο από τον Νίκο Καζαντζάκη και τους Καθηγητές Πανεπιστημίου Ιωάννη Κακριδή και Ιωάννη Καλιτσουνάκη και η οποία είχε συσταθεί με κυβερνητική εντολή το 1945, για να καταγράψει τα εγκλήματα και τις καταστροφές που διεπράχθησαν την Κατοχή στην Κρήτη, από τους Γερμανούς και Ιταλούς κατακτητές.
Οι φωτογραφίες αυτές, εξυπηρετούσαν τον προφανή στόχο να εικονογραφήσουν την πολυσέλιδη έκθεση που θα συνέτασσε η Επιτροπή. Ένα μοναδικής ιστορικής αξίας ντοκουμέντο που έγινε γνωστό μόλις το 1983, όταν εκδόθηκε από το Δήμο Ηρακλείου το σπάνιο χειρόγραφο του Ιστορικού Μουσείου Κρήτης, χωρίς όμως τις αντίστοιχες φωτογραφίες. Κυρίες και κύριοι, φίλες και φίλοι, το πολύτιμο φωτογραφικό Αρχείο Κουτουλάκη, μέχρι και πρόσφατα θεωρείτο χαμένο.
Τμήμα του αρχείου, 70 φωτογραφίες, βρέθηκε στα κατάλοιπα του αείμνηστου δημοσιογράφου Μανόλη Δουλγεράκη, το οποίο, μαζί με την πλούσια βιβλιοθήκη του, δωρήθηκε το 2014 από την οικογένεια Δουλγεράκη, στο Δήμο Μαλεβιζίου. Μια δωρεά εξαιρετικά σημαντική, για την οποία και οφείλουμε πολλές ευχαριστίες στην οικογένεια του αείμνηστου Μανόλη Δουλγεράκη, αφού μεταξύ άλλων, εξαιτίας της επισπεύστηκε και η ίδρυση της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Μαλεβιζίου, που λειτουργεί ήδη με μεγάλη επιτυχία στο δήμο μας. Το φωτογραφικό Αρχείο Κουτουλάκη, αποτυπώνει με τον πιο εύγλωττο τρόπο τα κύρια γνωρίσματα της ζοφερής περιόδου της Κατοχής στην Κρήτη: την ανείπωτη δηλαδή καταστροφή, την ορφάνια και το πένθος που επέβαλε η φρικτή πραγματικότητα, μαζί όμως με ένα ακατάλυτο πείσμα των Κρητικών για επιβίωση. Κι εμείς ως Δήμος Μαλεβιζίου, θα προσπαθήσουμε να το αξιοποιήσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Να δώσουμε τη δυνατότητα της περαιτέρω μελέτης του.
Να το κάνουμε προσβάσιμο και προσιτό σε όποιον επιθυμεί να γνωρίσει την αιματοβαμμένη ιστορία της Κρήτης αυτής της περιόδου.
Γι’ αυτό και δεχτήκαμε με μεγάλη ικανοποίηση την πρόταση του εντεταλμένου συμβούλου της Περιφέρειας Κρήτης κ. Κώστα Φασουλάκη, καθώς και του συντονιστή έρευνας του Κέντρου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Πανεπιστημίου Κρήτης Καθηγητή κ. Δημήτρη Ξενάκη, να αναλάβουμε από κοινού δράση, για την καλύτερη δυνατή ανάδειξη του φωτογραφικού αρχείου, του οποίου η σημασία υπερέβαινε τα όρια του Δήμου μας, αλλά και τα όρια της Κρήτης και της Ελλάδας. Και το αποτέλεσμα, νομίζω ότι δικαιώνει την κοινή αυτή απόφαση, αφού οι σπάνεις φωτογραφίες της ναζιστικής θηριωδίας έχουν ήδη παρουσιαστεί με επιτυχία σε σημαντικές εκθέσεις, τις οποίες παρακολούθησε πολύς κόσμος.
Να υπενθυμίσω μόνο ότι οι φωτογραφίες των ωμοτήτων έχουν ήδη παρουσιαστεί, σε πολυήμερες εκθέσεις και σχετικές παρουσιάσεις, στο Ηράκλειο, στην ιστορική στοά Μακάσι των ενετικών τειχών, στη Μαρτυρική Βιάννο, στη γενέτειρα του φωτογράφου την Κριτσά Αγίου Νικολάου, στη μαρτυρική Δαμάστα του Δήμου μας, και σε μια πολύ μεγάλη και επιτυχημένη έκθεση στα Χανιά. Λίγο πριν είχε παρουσιαστεί και στις Βρυξέλες, σε μια ειδική εκδήλωση για την Κατοχή και την Αντίσταση.
Πιο σημαντική όμως θεωρούμε την παρουσίαση του Αρχείου, στο Ελληνικό Κοινοβούλιο, και ειδικότερα στην Εθνική Επιτροπή Διεκδίκησης των πολεμικών αποζημιώσεων, παρουσία των σεβάσμιων μελών του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης. Εκεί μάλιστα κατατέθηκε ένα αντίγραφο του Φωτογραφικού Αρχείου, σε ένα καλαίσθητο τόμο που περιείχε τις φωτογραφίες, συνοδευόμενες από τα κείμενα της ιστορικής τους ανάλυσής. Ακριβώς, για να παίξει το φωτογραφικό αρχείο τον ιστορικό ρόλο, για τον οποίο εξαρχής δημιουργήθηκε: την ενίσχυση δηλαδή της ελληνικής επιχειρηματολογίας, για τη διεκδίκηση των πολεμικών αποζημιώσεων.
Ακόμη πιο σημαντική όμως θεωρούμε την επικείμενη μετάβαση του φωτογραφικού αρχείου στη Γερμανία, κάτι που υπήρξε εξαρχής επιθυμία τόσο δική μου, όσο και του Περιφερειάρχη κ. Σταύρου Αρναουτάκη. Ο σχεδιασμός αυτός ξεκίνησε ήδη να υλοποιείται μετά από σχετική επίσημη πρόσκληση του Έλληνα Πρέσβη στο Βερολίνο, για την πραγματοποίηση από τις αρχές του νέου έτους, μιας σειράς εκθέσεων και παρουσιάσεων του Αρχείου σε 6 πόλεις της Γερμανίας: Το Βερολίνο, το Αμβούργο, το Ντίσελντορφ, το Μόναχο, τη Στουτγάρδη και τη Φρανκφούρτη. Για να δουν οι σημερινοί, οι Δημοκράτες γερμανοί, το κακό που προκάλεσε η χώρα τους στην πατρίδα μας...
Θα ήθελα, κλείνοντας, να ευχαριστήσω όλους τους χορηγούς και όσους συνέβαλλαν στη διοργάνωση τη σημερινής σημαντικής αυτής ημερίδας. Όλους τους εξαίρετους Επιστήμονες που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα και θα μοιραστούν μαζί μας τις πολύτιμες γνώσεις τους για τα ζητήματα που διαπραγματεύεται η σημερινή ημερίδα. Ιδιαιτέρως, ας μου επιτραπεί, τον καθηγητή κ. Δημήτρη Ξενάκη, που συντόνισε όλη την προσπάθεια, και τους ιστορικούς κ. Μανόλη Δρακάκη, προϊστάμενο στα Γενικά Αρχεία του Κράτους Νομού Ηρακλείου, και κ. Γιώργο Τζωράκη, αρχαιολόγο και ειδικό σύμβουλό μου σε θέματα πολιτισμού, οι οποίοι για μια ακόμη φορά θα μας παρουσιάσουν το φωτογραφικό αρχείο Κουτουλάκη, με επιστημονική ακρίβεια και συγκινητικό λυρισμό που μας καθηλώνει...
Την εκδήλωση συνδιοργάνωσε το Κέντρο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Πανεπιστημίου Κρήτης, η Περιφέρεια Κρήτης, ο Δήμος Μαλεβιζίου και η Πανελλήνια Ομοσπονδία Πολιτιστικών Κρητικών Σωματείων.
