"Αν θες άνθρωπος να λογάσαι..." - Διαγωνισμός μαντινάδας για την προσφυγιά
Γεμάτος με μηνύματα αλληλεγγύης και ανθρωπιάς ήταν ο 8ος διαγωνισμός μαντινάδας που διοργάνωσε ο πολιτιστικός σύλλογος Χαρασού Πεδιάδος. Θέμα του φετινού διαγωνισμού ήταν η προσφυγιά και οι πρόσφυγες και στο σύνολό τους οι μαντινάδες που υποβλήθηκαν άνοιξαν μια μεγάλη αγκαλιά για τους κατατρεγμένους του πολέμου.
Όπως εξηγεί στο ekriti ο πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Χαρασού Κωστής Παχιαδάκης, «ο φετινός διαγωνισμός ήταν επηρεασμένος από το δράμα των προσφύγων που εκτυλίσσεται τους τελευταίους μήνες γύρω μας».
Ιδιαίτερα δύσκολο ήταν το έργο της κριτικής επιτροπής την οποία αποτελούσαν διακεκριμένοι στιχουργοί του Συλλόγου Κρητών Στιχουργών «Μιχάλης Καυκαλάς».
Όλες οι μαντινάδες ήταν άρτιες στιχουργικά, με ιδιαίτερη φαντασία και με άριστη χρήση της κρητικής ντοπιολαλιάς. «Ξέρουμε πως εκτός από τα βραβεία και τους επαίνους που δόθηκαν ούτε μία από τις μαντινάδες δεν είναι ανάξια λόγου» λέει στο ekriti ο συνταξιούχος δάσκαλος και μαντιναδολόγος Κώστας Λαγουδιανάκης. Αυτός είναι ο λόγος που τελικά δόθηκαν πέντε βραβεία (στην πρώτη και την τρίτη είχαμε ισοβαθμία).
Ο σύλλογος και η κριτική επιτροπή είχαν φροντίσει για το αδιάβλητο του διαγωνισμού αφού κάθε συμμετοχή πήρε έναν κωδικό και οι κριτές βαθμολογούσαν χωρίς να βλέπουν το όνομα του συμμετέχοντα. Οι διαγωνιζόμενοι φέτος ξεπέρασαν του 70 και ήταν από κάθε γωνιά της Κρήτης, από τα Χανιά μέχρι τη Ζάκρο αλλά και από την Αθήνα, ή ακόμα και από κρητικούς της διασποράς από την Κύπρο, ακόμα και από το Μόντρεαλ του Καναδά. Τα αποτελέσματα ανακοινώθηκαν στο κρητικό γλέντι που στήθηκε το Σάββατο στο προαύλιο της εκκλησίας του Αγίου Ευσταθίου στο Χαρασό, παρουσία και του προέδρου του Περιφερειακού Συμβουλίου Κρήτης Γιώργου Πιτσούλη αλλά και του πρώην αντιδημάρχου Ηρακλείου Νίκου Γιαλιτάκη.
Στους στίχους των μαντινάδων οι συμμετέχοντες κατάφεραν να χωρέσουν τον πόνο της ξενιτειάς, τις ευθύνες των ισχυρών της γης, την αγωνία των προσφύγων για το αύριο, αλλά και τις μνήμες από τον ξεριζωμό της Σμύρνης (που έστειλε χιλιάδες πρόσφυγες στην Κρήτη), πατώντας πάντα πάνω στην γνήσια κρητική ντοπιολαλιά.
Μεταξύ άλλων διακρίθηκαν οι παρακάτω μαντινάδες:
Ντροπή στσοι δυνατούς στη γης που την εκυβερνούνε
πάνω σε στράτες προσφυγιάς λαοί να πορπατούνε
Κωνσταντίνος Σφενδουράκης - Ζάκρος Σητείας (1ο βραβείο)
Απ' το μαξούλι τση καρδιάς κόβιε και μη λυπάσαι
και δίνε το στσοι πρόσφυγες άθρωπος να λογάσαι
Σάββας Αλατζάς - Κορφές (1ο βραβείο)
(μαξούλι = σοδειά)
Όσο υπάρχει πόλεμος και προσφυγιά και πείνα
τόσο θα μένουν άνυδρα στης ανθρωπιάς τα κρίνα
Θανάσης Πατεράκης - Χανιά (2ο βραβείο)
Μέρωσε θάλασσα πλαθιά κι εσύ αέρα πέσε
και τον καημό του πρόσφυγα μες το λιμάνι δέσε
Γιώργος Καζανάκης - Κύπρος (3ο βραβείο)
Χαράς του που με τσ' ανθρωπιάς τα μάθια θα ξανοίξει
ξεριζωμένους πρόσφυγες πόρτα καρδιάς ν' ανοίξει
Κατερίνα Κουκουμπεδάκη - Γαλιά Ηρακλείου (3ο βραβείο)
Μικιό κοπέλι ξεκινώ μ' ένα ντρουβά στην πλάτη
και με ταμπέλα πρόσφυγα ζητώ φαί κι αγάπη.
Κλειώ Μαυρουδή - Χαρασό (Έπαινος)
Ένα θεριό ν' ο πόλεμος κι η προσφυγιά ν' αμπλά του
κι είναι κι οι δυο τους ζυμπραγά κοπέλια του θανάτου
Κατερίνα Πατεράκη - Χανιά
(αμπλά = αδελφή, ζυμπραγά=δίδυμα) (Έπαινος)
Βοτάνι που ναι βάλσαμο στση προσφυγιάς τον πόνο
στα χώματα που αφήκανε εκιά φυτρώνει μόνο
Αλεξάνδρα Χαλκιαδάκη - Ηράκλειο (Έπαινος)
Ξεριζωμένε πρόσφυγα μη χάνεις την ελπίδα
μα έχει ο Θιος να ξαναβρείς μια λεύτερη πατρίδα
Χαριστή Κουκουμπεδάκη - Γαλιά Ηρακλείου (Έπαινος)
Σήκω λαέ και γκρέμισε τα τείχη της σιωπής σου
πρόσφυγας πρίχου να γενείς στη χώρα τη δική σου
Λευτέρης Κουτουλάκης - Χανιά (Έπαινος)
Κατάρα είν' η πρσφυγιά τον τόπο σου ν' αφήνεις
κι α δεν πιστεύγεις ρώτηξε τσι πρόσφυγες τση Σμύρνης
Ιωάννης Λυρώνης - Μπαλί Ρεθύμνου (Έπαινος)
Εκάμανέ με πρόσφυγα οι μπόμπες του πολέμου
γιατί σκορπούσαν θάνατο εδώ κι εκεί θεέ μου
Σταύρος Παγωμένος - Γάζι (Ειδικός έπαινος από το Δ.Σ. του Συλλόγου Χαρασού)
Ποια μάνα θέλει προσφυγιά κληρονομιά ν' αφήσει
ξεριζωμένο το δεντρί πόσο καιρό να ζήσει
Μαρία Μαγκαφουράκη - Μόντρεαλ (Ειδικός έπαινος από το Δ.Σ. του Συλλόγου Χαρασού)
Μιλώντας στο ekriti, εκτός συναγωνισμού, κατέθεσαν τις δικές τους μαντινάδες για το προσφυγικό οι δύο άνθρωποι που έχουν όλα αυτά τα χρόνια το κύριο βάρος της συγκεκριμένης διοργάνωσης, ευχαριστώντας παράλληλα όλους τους εθελοντές που βοηθούν όλα αυτά τα χρόνια στην καθιέρωση του διαγωνισμού:
Εξίσωση με αγνώστους της προσφυγιάς το θέμα
λύσεις σα θέμε βρίσκουνται για τ' άδικο το αίμα.
Στση προσφυγιάς τη χειμωνιά και το πηχτό σκοτίδι
ήλιος καρδιάς να δίδει φως, φαΐ και κεραμίδι.
Κώστας Λαγουδιανάκης, συνταξιούχος δάσκαλος, μαντιναδολόγος.
Δουλειά μεγάλη να βαστά ο γης τ' αλλού τη χέρα
και να συνδράμει τσ' ανθρωπιάς για να τα βγάλει πέρα.
Άγρια θεριά τσ' Ανατολής κι αρπακτικά τση Δύσης
εκάμανε του πρόσφυγα τα όνειρα αναμνήσεις.
Κωστής Παχιαδάκης, πρόεδρος Πολιτιστικού Συλλόγου Χαρασού.
Ρεπορτάζ: Μάριος Διονέλλης
