Τι σημαίνει για τους δημότες η πτώχευση του Δήμου Γόρτυνας;

Ο δεύτερος ελληνικός δήμος που περιέρχεται σε καθεστώς πτώχευσης, ή πιο κομψά, που «εντάσσεται σε πρόγραμμα εξυγίανσης» είναι ο Δήμος Γόρτυνας, όπως έγραψε το ekriti.gr. Η εξέλιξη ήταν μάλλον αναμενόμενη τόσο από την τραγική οικονομική κατάσταση που βρισκόταν εδώ και χρόνια ο Δήμος όσο και από την πρόσφατα διαπιστωθείσα αδυναμία του να καταθέσει ισοσκελισμένο προϋπολογισμό.
 
Όπως είναι ήδη γνωστό, με τον νόμο 4270/2015 στο Υπουργείο Εσωτερικών λειτουργεί παρατηρητήριο Παρατηρητήριο Οικονομικής Αυτοτέλειας των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης με σκοπό τη συνεχή παρακολούθηση, σε μηνιαία βάση, της εκτέλεσης του προϋπολογισμού τους . Εφόσον η εκτέλεση του προϋπολογισμού ενός δήμου παρουσιάζει σοβαρή απόκλιση σε σχέση με τους τιθέμενους στόχους, όπως συμβαίνει εδώ και μήνες με τον Δήμο Γόρτυνας, τότε με απόφαση του υπουργού Εσωτερικών που εκδίδεται ύστερα από αιτιολογημένη εισήγηση του Παρατηρητηρίου, ο δήμος υπάγεται υποχρεωτικά σε πρόγραμμα εξυγίανσης. Στην περίπτωση του Δήμου Γόρτυνας το σχετικό ΦΕΚ υπογράφει ο υφυπουργός Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης Γιάννης Μπαλάφας. (Αντίστοιχη διαδικασία έχει ξεκινήσει εδώ και ένα μήνα για τον Δήμο Σαλαμίνας).
 
Οι συνέπειες
 
Με βάση τον ίδιο νόμο η υπαγωγή σε πρόγραμμα εξυγίανσης προβλέπει την στενότατη παρακολούθηση των οικονομικών του Δήμου και την άσκηση της οικονομικής διαχείρισης κατ' ουσία από το Υπουργείο Εσωτερικών. Συγκεκριμένα προβλέπεται σειρά παρεμβάσεων οι οποίες σε μεγάλο βαθμό αφορούν και τους δημότες.
 
Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η πρόβλεψη για λήψη αυστηρών μέτρων είσπραξης των οφειλών προς τους ΟΤΑ (π.χ. δημοτικά τέλη, τέλη κοινοχρήστων κτλ),  η πρόβλεψη για αύξηση των δημοτικών τελών αλλά και η αύξηση του ανώτατου συντελεστή επιβολής του Τέλους Ακίνητης Περιουσίας σε ποσοστό μέχρι και 3‰ (τρία τοις χιλίοις). Επίσης προβλέπεται η αύξηση του συντελεστή επιβολής του τέλους επί των ακαθαρίστων εσόδων και παρεπιδημούντων από 0,5% μέχρι και 2%. Όλα τα παραπάνω είναι μέτρα που ενδέχεται να έχουν επιπτώσεις στην τσέπη των δημοτών, ωστόσο μένει να διευκρινιστεί αν και ποια από αυτά θα εφαρμοστούν στην περίπτωση του Δήμου Γόρτυνας.
 
Ο ίδιος ο δήμαρχος Ν. Σχοιναράκης, σε συνέντευξή του πριν από περίπου ένα χρόνο στο Ράδιο Κρήτη είχε παραδεχτεί πως η εξυγίανση μπορεί να προβλέπει επιβαρύνσεις και των δημοτών, ωστόσο, όπως είχε πει ο ίδιος ήταν κάθετα αντίθετος σε αυτό. «Υπάρχουν άλλοι τρόποι να κάνουμε εξοικονόμηση και σε αυτούς θα επιμείνουμε» δήλωνε τον Φεβρουάριο του 2015.
 
Το προσωπικό
 
Στα υπόλοιπα μέτρα που προβλέπει το πρόγραμμα εξυγίανσης περιλαμβάνονται η  αναστολή προσλήψεων αλλά και η επιβολή εθελοντικών ή ακόμα και υποχρεωτικών μετατάξεων του προσωπικού, ανάλογα με την κρίση του Παρατηρητηρίου του Υπουργείου Εσωτερικών.  Η κάλυψη της μισθοδοσίας του προσωπικού φαίνεται σε πρώτη φάση να είναι εξασφαλισμένη καθώς ο νόμος προβλέπει «περιορισμό των δαπανών μόνο σε υποχρεώσεις μισθοδοσίας και λοιπές, απολύτως ανελαστικές δαπάνες».
 
Ειδική πρόβλεψη υπάρχει στον νόμο για την αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δήμου προς τρίτους (π.χ. προμηθευτές) μέσω της απευθείας διάθεσης μέρους ή του συνόλου των θεσμοθετημένων εσόδων από τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους.
 
Διοίκηση από την Αθήνα
 
Σημαντική παράμετρο αποτελεί η πρόβλεψη του νόμου για ουσιαστική εκχώρηση της διοίκησης του Δήμου στο Υπουργείο Εσωτερικών αφού προβλέπεται ο «καθορισμός κατηγοριών πράξεων των συλλογικών και μονομελών οργάνων του Ο.Τ.Α. που αποστέλλονται υποχρεωτικώς για τον έλεγχο νομιμότητας από την αρμόδια για την εποπτεία του Αρχή, πέραν των ήδη προβλεπόμενων». Με λίγα λόγια στο εξής κάθε απόφαση δημάρχου, αντιδημάρχων, δημαρχιακής επιτροπής ή και του ίδιου του Δημοτικού Συμβουλίου πρέπει πρώτα να περνά από την έγκριση του Παρατηρητηρίου, καταργώντας στην ουσία το αυτοδιοίκητο των δήμων που μπαίνουν υπό επιτήρηση.
 
Τα θετικά
 
Παράθυρο για την οικονομική ανόρθωση του Δήμου δίνουν οι διατάξεις του ίδιου νόμου που προβλέπουν:
 
- Πρόσβαση σε ειδικό Λογαριασμό Εξυγίανσης των Ο.Τ.Α.
 
- Δανειοδότηση από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, για την κάλυψη του ελλείμματος του προϋπολογισμού  με όρους και προϋποθέσεις που καθορίζονται με κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών και Οικονομικών.
 
- Δυνατότητα ρύθμισης των οφειλών του Δήμου προς το Ελληνικό Δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία, με ευνοϊκούς όρους και προϋποθέσεις.
 
Μάριος Διονέλλης