2019: Η παγκόσμια οικονομία απειλείται με ασφυξία - Κίνδυνος πυροδότησης κοινωνικής οργής

Η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται σε συνθήκες αργής ασφυξίας υπό το βάρος της αναταραχής στις εμπορικές συναλλαγές, της ψηφιοποίησης και της κλιματικής αλλαγής, με κίνδυνο πυροδότησης της κοινωνικής έντασης: το σενάριο της δυσπραγίας του 2019 κινδυνεύει να συνεχισθεί το 2020, προειδοποιούν οι οικονομολόγοι.

Ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης προβλέπει πλαφόν 2,9% για την παγκόσμια ανάπτυξη το 2020, όπως ακριβώς και το 2019. Είναι το χαμηλότερο επίπεδο ανάπτυξης από την παγκόσμια ύφεση του 2009, που προκάλεσε η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση. «Βρισκόμαστε σε μία ανησυχητική περίοδο», σύμφωνα με την επικεφαλής οικονομολόγο του ΟΟΣΑ Λοράνς Μπουν.

Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο από την πλευρά του προβλέπει ένα γκελ του 3,4% για το 2020, αλλά αυτή η ανάκαμψη «παραμένει επισφαλής», προειδοποιεί η επικεφαλής οικονομολόγος Γκίτα Γκοπίνατ.

Τέλος εποχής

Η παγκόσμια οικονομία δεν βρίσκεται μόνο στο τέλος ενός κύκλου, αλλά μάλλον στο τέλος μίας εποχής, της εποχής της εκτίναξης των εμπορικών συναλλαγών και της βιομηχανικής ανάπτυξης των αναδυομένων οικονομιών.

Η διπλωματική συναίνεση περί το ελεύθερο εμπόριο διερράγη με την έλευση του αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, που βρίσκεται σε ένα ατέρμονο εμπορικό και τεχνολογικό μπρα-ντε-φερ με την Κίνα, το οποίο βαρύνει στην ανάπτυξη.

Το Brexit θα αποτελέσει ένα ακόμη τεστ για την πολυμέρεια στην λειτουργία των διεθνών οικονομικών σχέσεων.

Το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα είναι διαταραγμένο έπειτα από τα χρόνια της απλοχεριάς των μεγάλων κεντρικών τραπεζών, που πασχίζουν να απογαλακτίσουν τις αγορές, ορισμένες από τις οποίες, όπως η Wall Street, περνούν από ρεκόρ σε ρεκόρ.

Το παράδοξο εκ πρώτης όψεως φαινόμενο των «αρνητικών» επιτοκίων γενικεύεται σε ορισμένες χώρες, συρρικνώνοντας την αποδοτικότητα των τραπεζών και διογκώνοντας το ιδιωτικό χρέος.

Ο Στιβ Άισμαν είναι ωστόσο κατηγορηματικός: «Δεν θα έχουμε συστημική κρίση», όπως εκείνη που πυροδοτήθηκε από την χρεοκοπία της Lehman Brothers το 2008, διαβεβαιώνει ο διάσημος επενδυτής που είχε προβλέψει την κατάρρευση του αμερικανικού χρηματοπιστωτικού συστήματος πριν από μία δεκαετία.

Για τον χρηματιστή, η ιστορία του οποίου αποτέλεσε την έμπνευση για την ταινία «Το Μεγάλο Σορτάρισμα», η οικονομία είναι πιθανόν να συνεχίσει την ισχνή ανάπτυξη ή να εισέλθει «σε τυπική ύφεση με μία οικονομία που επιβραδύνει και τους ανθρώπους να χάνουν χρήματα. Θα είναι ήδη πολύ επώδυνο».

Ο Λούντοβιτς Σουμπράν, επικεφαλής οικονομολόγος του ασφαλιστικού ομίλου Allianz, προβλέπει «ένα κολαστήριο» στην παγκόσμια ανάπτυξη. Αν συμβεί, «το επόμενο συστημικό σοκ χωρίς αμφιβολία δεν θα προέλθει από τον χρηματοπιστωτικό τομέα, αλλά θα είναι εξωγενές. Για παράδειγμα, από ένα μεγάλο σοκ ρύθμισης των προσωπικών δεδομένων ή σε σύνδεση με το Κλίμα».

Αμερικανικές εκλογές

Κατά την γνώμη του, μεγάλο βάρος θα έχει η αναμέτρηση των προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ και η επίπτωσή τους στην πρώτη σε μέγεθος οικονομία του κόσμου. Η Ελίζαμπεθ Γουόρεν, για παράδειγμα, που διεκδικεί το χρίσμα του Δημοκρατικού Κόμματος, επιμένει στην επιπλέον φορολογική επιβάρυνση των πλουσίων, στην «πράσινη» στροφή της οικονομίας και στην διάλυση των ψηφιακών κολοσσών, προς μεγάλη δυσαρέσκεια της Wall Street.

Ο Λίον Κούπερμαν, διαχειριστής κεφαλαίων και δισεκατομμυριούχος, την έχει κατηγορήσει ότι «χ...ζει το γαμ...νο αμερικανικό όνειρο», αποκαλώντας την «τσαρλατάνο».

Εκτός και αν επανεκλεγεί ο Ντόναλντ Τραμπ. «Είτε κάνει μία δεύτερη θητεία α λα αμερικανικά, δηλαδή, δεν κάνει τίποτε. Είτε διπλασιάσει το ποντάρισμα στο παιγνίδι με την Κίνα», με κίνδυνο στρατιωτικής κλιμάκωσης, προειδοποιεί ο Λούντοβιτς Σουμπράν.

Γεωπολιτικές εντάσεις, κατανομή των εισοδημάτων, ψηφιοποίηση, Κλίμα: τα θέματα αυτά θα κυριαρχήσουν στην παγκόσμια οικονομία πέραν των εξελίξεων στις ΗΠΑ και πέραν του 2020.

Η παντοδυναμία των τεχνολογικών κολοσσών, καθήμενων επάνω σε βουνά δεδομένων, θέτει σε αμφισβήτηση την κατανομή του πλούτου και αναδιαμορφώνει την απασχόληση.

Απέναντι στην κλιματική αλλαγή, βιομήχανοι και επενδυτές διορθώνουν τις στρατηγικές τους. Ο σαουδαραβικός πετρελαϊκός γίγας Saudi Aramco αναγκάσθηκε να αναθεωρήσει επί τα χείρω το μέγεθος της γιγάντιας εισόδου του στο χρηματιστήριο.

«Το ξεπέρασμα μία συγκυριακής κρίσης δεν το φοβόμαστε, ξέρουμε να το κάνουμε», λέει ο Ινγκο Κιούμπλερ, εκπρόσωπος του προσωπικού στην Mahle, της γερμανικής εταιρείας εξοπλισμού αυτοκινήτων που καταργεί θέσεις εργασίας εξαιτίας κυρίως της εγκατάλειψης του ντίζελ.

Κοινωνική οργή

«Το μεγάλο ζήτημα είναι η αναμόρφωση, η ψηφιοποίηση, η ηλεκτρική κίνηση. Ανησυχούμε για απώλεια πολλών θέσεων απασχόλησης» απέναντι στην πλημμυρίδα των κινεζικών μπαταριών», λέει.

Εάν η ακόμη ευημερούσα Γερμανία ανησυχεί για το μέλλον, άλλες χώρες - ο Λίβανος, η Χιλή, η Κολομβία, αλλά και η Γαλλία - έχουν γνωρίσει ήδη εκρήξεις κοινωνικής οργής.

Ο Νικόλας Ασόντο, ένας 33χρονος χιλιανός μάγειρας, αναγκάσθηκε να κλείσει το εσταιατόριό του, πνιγμένος από τα ιατρικά έξοδα έπειτα από ατύχημα. «Δεν μπορούσα να πληρώσω, με έβαλαν την λίστα των υπερχρεωμένων...Ως ιδιώτης, δεν είχα την δυνατότητα πίστωσης και το κατάστημά μου άρχισε να παράγει χρέη. Είναι πολύ άδικο», εξηγεί στο Γαλλικό Πρακτορείο (AFP).

Σε έναν κόσμο χαμηλής ανάπτυξης όπου, σύμφωνα με την μη κυβερνητική οργάνωση Oxfam, 26 δισεκατομμυριούχοι κατείχαν το 2018 όσο πλούτο κατέχει το φτωχότερο ήμισυ του πλανήτη, το θέμα της ανακατανομής του πλούτου θα εξακολουθήσει να τίθεται με όλο και μεγαλύτερη οξύτητα και στις ανεπτυγμένες χώρες.

«Ακόμη και όταν οι άνθρωποι μοιάζει να διαθέτουν τα βασικά υλικά αγαθά, μπορούν να υποβιβασθούν στο ίδιο επίπεδο ανέχειας με τους φτωχότερους», προειδοποίησε η Εστέρ Ντυφλό, ειδική σε θέματα ανάπτυξης, λίγο αφού πληροφορήθηκε στις 14 Οκτωβρίου ότι βραβεύεται με τον Νόμπελ Οικονομίας.