Ανάλυση: O ΕSM σε ρόλο ΔΝΤ στην Ευρώπη
Η κρίση χρέους είχε βρει απροετοίμαστη την Ευρωζώνη και γι’ αυτό είχε χρειασθεί τη συνδρομή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για τη διάσωση των ευάλωτων χωρών-μελών αλλά και για τη διαφύλαξη της ακεραιότητας του ευρώ.
Στα χρόνια που επακολούθησαν, οι Ευρωπαίοι έλαβαν αποφασιστικά μέτρα για τη θωράκιση της Ευρωζώνης, μεταξύ των οποίων και η σύσταση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας(ESM).
Ο ESM αποτελεί ισχυρό «εργαλείο» και αναπόφευκτα θα διαδραματίσει στο μέλλον μεγαλύτερο ρόλο, εξαιτίας των αλλαγών που επέφερε η παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση, αναφέρει ο πρώην υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Τίμοθι Γκάιτνερ, στο βιβλίο του ESM «Περιφρουρώντας το ευρώ σε καιρούς κρίσης –Η ιστορία του ESM από μέσα».
Στο εσωτερικό της Ευρώπης, εκφράζονται ελπίδες ότι η «αρχιτεκτονική» διάσωσης του ευρώ μπορεί να καταστεί αρκετά ισχυρή, ώστε σε ενδεχόμενη, νέα κρίση να μην χρειασθεί η συνδρομή του ΔΝΤ. Παρότι η τεχνογνωσία του Ταμείου το καθιστά πάντα αξιόπιστο εταίρο, η Ευρωζώνη θα μπορούσε να επωφεληθεί εάν, στην επόμενη κρίση, δεν χρειαστεί να στραφεί σε εξωτερική χρηματοδότηση.
Όπως τονίζει ο Tζον Λίπσκι, αναπληρωτής γενικός διευθυντής του ΔΝΤ, η Ευρωζώνη διαθέτει πλέον ένα εργαλείο διάσωσης που θα μπορούσε να επεκταθεί άμεσα σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. «Αντικειμενικά, δεν υπάρχει κάποιος λόγος στον κόσμο, που η Ευρώπη να χρειασθεί τη χρηματοδότηση του ΔΝΤ για την υποστήριξη ενός συγκεκριμένου κράτους μέλους», δηλώνει ο κ. Λίπσκι σε απόσπασμα του βιβλίου του ESM. Μπορεί να υπάρξει πολιτική ανάγκη για το ΔΝΤ να συνδράμει με δικά του κεφάλαια στις προσπάθειες της Ευρώπης, αλλά «σε αντικειμενικούς όρους, δεν μπορώ να δω –εκτός από πολύ ειδικές περιστάσεις- ότι θα υπάρξει ανάγκη στο μέλλον για χρηματοδότηση στην Ευρωζώνη από το ΔΝΤ», αναφέρει ο κορυφαίος αξιωματούχος του Ταμείου.
Η συγκεκριμένη προσέγγιση αντικατοπτρίζει την αλλαγή στάσης μεταξύ των μελών του ΔΝΤ στην πορεία της κρίσης. Καθώς η κρίση κορυφωνόταν, το Ταμείο δεχόταν πιέσεις από τους εταίρους εκτός Ευρώπης να περιορίσει τον δανεισμό προς τις εύπορες χώρες της Ευρωζώνης και οι διαφορές στο ζήτημα της Ελλάδας είχαν ως αποτέλεσμα να μειωθούν ακόμη περισσότερο οι προοπτικές πρόσθετου δανεισμού προς τη χώρα. Η αντιπαράθεση για τις διαδοχικές παρεμβάσεις του ΔΝΤ στην Ευρώπη άλλαξε τα δεδομένα για τη μελλοντική συνεργασία, ειδικά τώρα που η Ευρώπη διαθέτει ένα ισχυρό και μόνιμο εργαλείο διάσωσης.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, κάποιες περιοχές «ενδεχομένως να χρειάζεται να βασισθούν στο ΔΝΤ, ώστε να μετριάσουν κάποιους ηθικούς κινδύνους, δεδομένου ότι ο δανεισμός από το ΔΝΤ συνοδεύεται με προσαρμογή πολιτικής». Τη συγκεκριμένη άποψη συμμερίζονται πολλά μέλη του ESM. «Η ανάμιξη του ΔΝΤ στα ολοκληρωμένα προγράμματα για Ιρλανδία, Κύπρο και Πορτογαλία βελτίωσε σαφώς την ποιότητα των προγραμμάτων. Αυτές οι επιτυχίες μιλούν από μόνες τους», δηλώνει ο πρώην υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, Βόλφγκαγκ Σόιμπλε. «Επίσης, είναι καλύτερο για την Ελλάδα εάν η μετάβασή της σε πιο εύρωστη οικονομία γίνει με τη στήριξη του ΔΝΤ. Στη Γερμανία, η συμμετοχή του ΔΝΤ είχε ενισχύσει την πολιτική στήριξη στο ελληνικό πακέτο διάσωσης», εξηγεί ο κ. Σόιμπλε.
Από την άλλη πλευρά, οι χώρες που βρέθηκαν σε πρόγραμμα είναι περισσότερο επιφυλακτικές, καθώς θεωρούν ότι το ΔΝΤ εστιάζει υπερβολικά σε χρηματοοικονομικούς στόχους και δεν είναι αρκετά «ευαίσθητο» στον ευρύτερο οικονομικό και κοινωνικό αντίκτυπο των οικονομικών μεταρρυθμίσεων.
