Bloomberg: Ποια είναι λύση- ταμπού για την παγκόσμια οικονομία, που κερδίζει έδαφος

Καθώς πληθαίνουν τα καμπανάκια για μία νέα παγκόσμια ύφεση, αλλά και οι προειδοποιήσεις ειδικών ή και των ίδιων των κεντρικών τραπεζιτών ότι τα όπλα της νομισματικής πολιτικής- ακόμη και τα πλέον αντισυμβατικά- δεν αρκούν για την τόνωση της ανάπτυξης, έρχονται στο προσκήνιο εναλλακτικά σενάρια. Ένα εξ αυτών είναι η συνεργασία κεντρικών τραπεζών- κυβερνήσεων για τονωτικές ενέσεις που δεν απέχουν πολύ από αυτό που θα ανομάζαμε «χρήματα από το ελικόπτερο». Πρόκειται για μία ιδέα, που σύμφωνα με το Bloomberg κερδίζει συνεχώς έδαφος, αν και κάποτε εθεωρείτο μεγάλο ταμπού. 

Τέτοιου είδου προτάσεις έχουν διατυπώσει μεταξύ άλλων ο δισεκατομμυριούχος επιχειρηματίας Ρέι Ντάλιο και ο «βετεράνος» της νομισματικής πολιτικής, Στάνλι Φίσερ. Αν και διαφοροποιούνται σε κάποια σημεία, έχουν ένα κοινό: Προβλέπουν ότι οι άλλοτε πανίσχυρες κεντρικές τράπεζες θα έχουν έναν λιγότερο πρωταγωνιστικό ρόλο, συνεργαζόμενες με τις κυβερνήσεις. Αυτού του είδους τα σχέδια τόνωσης ήταν ταμπού, όπως εξηγεί το Bloomberg, εν μέρει εξαιτίας των κινδύνων που ενέχουν για την ανεξαρτησία των κεντρικών τραπεζών από την πολιτική. 

Αν και η απειλή για πολιτικές παρεμβάσεις είναι μεγάλη, σήμερα η απειλή του αποπληθωρισμού φαίνεται να τρομάζει ακόμη περισσότερο. Υπό τις συνθήκες αυτές πληθαίνουν οι φωνές εκείνων, που στηρίζουν την άποψη ότι η επόμενη κρίση θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με απευθείας και μόνιμες ενέσεις ρευστού- τα λεγόμενα χρήματα από το ελικόπτερο. Αυτό είναι κάτι που οι κεντρικές τράπεζες δεν έχουν τη δυνατότητα να πράξουν μόνες.

Όπως εξηγούν όσοι προωθούν την ιδέα, οι κεντρικές τράπεζες θα μπορούσαν να ενθαρρύνουν τον ιδιωτικό τομέα να δαπανήσει ή να επενδύσει, καθιστώντας τον δανεισμό του ακόμη πιο φθηνό από ό,τι σήμερα. Τα επιτόκια ήδη βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλα επίπεδα, αλλά προς το παρόν είναι κυρίως οι κυβερνήσεις εκείνες που σπεύδουν να εκμεταλλευθούν τα νέα δεδομένα για να δανειστούν. 

Αυτό που επιστρέφει είναι «η παλιά ιδέα πως η νομισματική πολιτική μερικές φορές θα πρέπει να πιέζει χορδές», όπως είπε πρόσφατα στην τηλεόραση του Bloomberg o πρώην υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ και καθηγητής του Χάρβαρντ, Λόρενς Σάμερς. «Πρέπει να σκεφτούμε πολύ πιο σοβαρά για την οικονομική σταθεροποίηση, για τους μηχανισμούς που περιλαμβάνουν την άμεση τόνωση της ζήτησης» σημείωσε.

Αυτό σημαίνει βεβαίως ότι απαιτείται και η εμπλοκή της δημοσιονομικής πολιτικής. Οι κυβερνήσεις πρέπει και εκείνες να ανοίξουν τις στρόφιγγες είτε ρίχνοντας απευθείας χρήμα στην οικονομία με αύξηση των δαπανών είτε μειώνοντας τους φόρους για καταναλωτές και επιχειρήσεις. Ωστόσο η νέα λογική υποστηρίζει ότι και οι κεντρικές τράπεζες μπορούν να πράξουν το ίδιο. Κάτι τέτοιο θα έλυνε πολλά προβλήματα, αλλά ίσως και να δημιουργούσε και άλλα. 

Μία πρόταση είναι να συνδυαστούν οι δύο δράσεις. Για παράδειγμα να επιτραπεί στις κεντρικές τράπεζες να κόβουν χρήμα, που θα χρηματοδοτεί τους προϋπολογισμούς των κυβερνήσεων, ώστε αυτές να το ρίχνουν στην πραγματική οικονομία. Ωστόσο θα πρέπει παράλληλα να υπάρχουν οι κανόνες εκείνοι που θα εγγυώνται ότι σε μία τέτοια περίπτωση οι κεντρικές τράπεζες θα διατηρούν την ανεξαρτησία τους, αλλά και θα μπορούν να βάλουν «φρένο» εάν θεωρούν ότι οι δαπάνες των κυβερνήσεων βγαίνουν εκτός ελέγχου.