Κομισιόν: Μείωση δαπανών για τη γεωργία και αύξηση για την έρευνα

Ένα «πιο σύγχρονο και ευέλικτο προϋπολογισμό», ύψους 1,135 τρισ. ευρώ, παρουσιάζει σήμερα ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν Κλόντ Γιούνκερ στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την Επιτροπή, με έμφαση στη ψηφιακή πολιτική και το μεταναστευτικό και την κοινή άμυνα, πέρα από τους παραδοσιακούς τομείς της συνοχής και της άμυνας. 

Ίδιος προϋπολογισμός, μικρότερη Ένωση
Ο προϋπολογισμός του νέου Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου (2021 - 2027), είναι ιδιαίτερος, καθώς θα είναι ο πρώτος που θα καλείται να διαχειριστεί μια μικρότερη Ευρωπαϊκή Ένωση λόγω της εξόδου του Ηνωμένου Βασιλείου. 

Αυτό σημαίνει πως η Ένωση καλείται να πράξει το ίδιο έργο με λιγότερα κεφάλαια από τα κράτη μέλη. Ο νέος προϋπολογισμός συνεπώς διαφέρει από τους προηγούμενους στο γεγονός πως θα προσπαθήσει να δημιουργήσει μεγάλα ιδία κεφάλαια από φορολογία σε επιχειρήσεις για να καλύψει το κενό του Brexit χωρίς επιπρόσθετη επιβάρυνση στα κράτη μέλη. 

Ο πρόεδρος Ζαν Κλόντ Γιούνκερ μιλώντας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο χαρακτήρισε “φιλόδοξο και δίκαιο προϋπολογισμό” τονίζοντας πως τα κράτη μέλη δεν θα κλιθούν να καταβάλουν πάνω από 1.11% επί του ΑΕΠ τους για τη κάλυψη του. Οι “ζημιές” που προκαλεί το Brexit υπολογίζονται σε κενό 15 δις ανά έτος και έτσι θα πρέπει να βρεθούν τρόποι για τη κάλυψη του. 

Ο νέος προυπολογισμός για τον πρόεδρο Γιούνκερ δίνει ιδιαίτερη έμφαση στη ψηφιακή ατζέντα της ΕΕ, την άμυνα-προστασία συνόρων και τη καινοτομία, κόβοντας όμως απο τομείς όπως γεωργία και συνοχή.

Σύμφωνα με τον Γερμανό Επίτροπο Γκίντερ Έτινγκερ, τα ταμεία συνοχής θα μειωθούν κατά 7% σε σχέση με τον προηγούμενο προϋπολογισμό και τα ταμεία γεωργίας κατά 5%, ενώ οι άμεσες ενισχύσεις κατά 4%. Οι μειώσεις αυτές για τον Γερμανό Επίτροπο είναι αρκετά μικρές.

Από την άλλη πλευρά ο νέος προϋπολογισμός σκοπεύει να αυξήσει δαπάνες σε τομείς διαΕυρωπαικής συνεργασίας, όπως το πρόγραμμα Erasmus+ ή οι σιδηροδρομικές γραμμές Interrail. Παράλληλα οι δαπάνες στην ψηφιακή οικονομία με έμφαση στην αύξηση της καινοτομίας της Ευρώπης θα αυξηθούν κατά 60%, με άμεσο στόχο τον ανταγωνισμό με τεράστιους παγκόσμιους παίκτες όπως η Silicon Valley ή η Κίνα.

Μεγάλο ζήτημα η ασφάλεια και άμυνα
«Έχουμε μεγάλες προκλήσεις στην Ευρώπη», δήλωσε ο Γκίντερ Έτινγκερ, αναφερόμενος στις προσφυγικές ροές οι οποίες αυξάνονται εκ νέου, συμπληρώνοντας πως στον προϋπολογισμό υπάρχει ξεχωριστό κεφάλαιο για το θέμα των συνόρων της Ευρώπης με τίτλο «Γειτονία και Ευρώπη». 

«Πρέπει να προστατεύσουμε τα εξωτερικά σύνορα να τα ελέγχουμε πιο αποτελεσματικά και να υποστηρίξουμε τα κράτη πρώτης γραμμής» τόνισε ο Γερμανός Επίτροπος, συμπληρώνοντας πως η Επιτροπή θέλει να αυξήσει τους ελέγχους στα Ευρωπαϊκά σύνορα, αυξάνοντας το προσωπικό της FRONTEX από 1200 στα 10000 άτομα.

Στο ίδιο πλαίσιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναζητά να αυξήσει και τη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών στον τομέα της άμυνας, ιδιαίτερα μέσω της Μόνιμης Δομημένης Συνεργασίας (PESCO) που αποτελεί μέρος της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας (ΚΠΑΑ) της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΚΠΑΑ) στην οποία 25 από τις 28 εθνικές ένοπλες δυνάμεις επιδιώκουν αυξημένη συνεργασία και διαρθρωτική ολοκλήρωση.

Ίδιοι πόροι από φορολογία
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σκοπεύει επίσης να αυξήσει τους πόρους του μέσω της φορολογίας σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην Ευρώπη σε μια προσπάθεια να καλύψει το κενό της αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου χωρίς να αυξήσει σε μεγάλο βαθμό τις πληρωμές των κρατών μελών που παραδοσιακά χρηματοδοτούν περισσότερο τον προϋπολογισμό (Γερμανία, Ολλανδία κ.α.).

Ο Επίτροπος Έτινγκερ σημείωσε πως στόχος είναι 10% των εσόδων (24 δις) του προϋπολογισμού να προκύψει από φόρους όπως για παράδειγμα, φόρο σε επιχειρήσεις για χρήση μη ανακυκλώσεων πλαστικών που βλάπτουν το περιβάλλον. Με αυτό το φόρο τα κράτη μέλη θα έχουν την επιλογή ή να απαγορεύσουν τα μη ανακυκλώσιμα υλικά ή να χρηματοδοτούν τον προϋπολογισμό της ΕΕ.

Στόχος της Επιτροπής είναι η κάλυψη κατά 50% το κενό που αφήνει το Ηνωμένο Βασίλειο και τα καθήκοντα προστασίας συνόρων της Ευρώπης στη μετανάστευση κατά 100% 

Μεγάλες αντιδράσεις από ανατολικά κράτη μέλη 
Με πολύ κακό μάτι βλέπουν το νέο προϋπολογισμό τα ανατολικά κράτη μέλη, καθώς τα ταμεία συνοχής θα έχουν νέα κριτήρια στη χρηματοδότηση τους προς τις διαφορετικές περιφέρειες της ΕΕ. Στο παρελθόν τα ταμεία συνοχής υπολόγιζαν το μέγεθος των ενισχύσεων που παρείχαν στις φτωχότερες περιφέρειες βάση του πόσο πίσω βρίσκονταν από τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο, σε μια προσπάθεια εξισορροπήσουν την κατανομή πλούτου στην Ευρώπη. 

Οι υπολογισμοί συνεπώς γίνονταν με βάση το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της κάθε περιφέρειας. Με το νέο πλαίσιο όμως θα λαμβάνονται υπόψη και δείκτες όπως η ανεργία των νέων αλλά και η επιβάρυνση της μετανάστευσης, δηλαδή η υποστήριξη μεταναστευτικών και προσφυγικών πληθυσμών.

Τα ανατολικά κράτη έχουν πολλάκις αρνηθεί να συμβάλουν στη προσπάθεια μετεγκατάστασης μεταναστών και προσφύγων από χώρες της πρώτης γραμμής όπως Ελλάδα και Ιταλία και συνεπώς φοβούνται μια αισθητή μείωση των κεφαλαίων βοήθειας που λαμβάνουν, το οποίο θα διοχετευτεί σε περιφέρειες κρατών με μεγάλη συγκέντρωση μεταναστών και προσφύγων όπως στη Γερμανία και την Σουηδία.

Χαρακτηριστική είναι δήλωση Ευρωβουλευτού της Ουγγαρίας που δήλωσε πως «στην Ουγγαρία έχουμε την αλήθεια με το μέρος μας, δε θέλουμε μετανάστευση, είμαστε παράδειγμα και υπόδειγμα και στις Ευρωεκλογές εμείς θα ορίσουμε τη σύνθεση του ΕΚ» είπε.